Metadata language
Odrodzenie i Reformacja w Polsce T. 59 (2015)
Creator: Contributor:Institute of History of the Polish Academy of Sciences
Publisher: Place of publishing: Date issued/created: Description: Type of object: Subject and Keywords:Górnicki, Łukasz (1527-1603) - criticism and interpretation ; classical literature - reception - Poland ; Renaissance - Poland ; Stoicism ; Renaissance tragedy ; diplomacy
Abstract:The study is an analysis and interpretation of a scene from Łukasz Górnicki’s tragedy Troas (1589), a translation of Seneca’s Troades. A comparison to the original as well as the description of changes introduced by the translator serve to capture a special phenomenon of emphasising the analogy between Ulysses’s and a diplomat’s activity. Starting with the main character’s first line, the words: “durae minister sortis” were translated as “Ja, co poselstwo niosę”. The analysis of this issue shows that the role of Ulysses (who does not negotiate with a representative of a sovereign country, but with a captive woman) cannot be equated with the role of an ambassador. Conversely, it combines in itself the features characteristic of diplomatic staff of various ranks, including characters operating on the edge of the law. The consilium ascribed to Ulysses enables to explore the secret of Andromacha by observing physical symptoms of emotions. This makes it possible for Górnicki to define the main character’s ingenuity as “dowcip odwrócony na nice ”which, irrespective of Seneca’s original, refers to the terminology used earlier in Dworzanin polski, where dowcip (wit) is the equivalent of ingegno. Among the ethical elements of Ulysses’s speeches one should name, above all, his desire to convince Andromacha to accept the Greek’s line of argumentation. This, in turn, provides good framework for parallelism with the New Testament (Lk 2:35). The last part of the work, devoted to pathos, addresses the problem of a mismatch between the role of Ulysses and diplomacy codes in Górnicki’s times. The main character does not limit himself to conducting well thought-out negotiations, but he also uses direct violence. Similar dissonance in character construction seems to make the representation of diplomatic practices in Górnicki’s translation a problematic task, given the socio-political tensions in Europe in the second half of 16th century.
References:
J. Abramowska, Ład i fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Wrocław 1974
G. Ammendola, Le „Troadi” di Seneca. Motivi e reminiscenze, San Marino 1971
C. Badalo-Dulong, Trente ans de diplomatie francaise en Allemagne. Louis XIV et l’electeur de Mayence (1648-1678), Paris 1956
A. M. Baertschi, Drama and Epic Narrative. The Test of Messengerspeech in Seneca’s Agamemnon, [w:] Beyond the Fifth Century. Interactions with Greek Tragedy from the Fourth Century BCE to Middle Ages, ed. by I. Gildenhard, M. Revermann, Berlin-New York 2010
M. Bajer, Problem spójności tekstu w staropolskim przekładzie tragedii. Stanisław Morsztyn i „Andromacha” z Racine’a, „Pamiętnik Literacki”, CVI,2015, 1, s. 99-128
M. Ballard, De Ciceron a Benjamin: traducteurs, traductions, reflexions, Villeneuve-d’Ascq 2007
M. Barłowska, Jerzy Ossoliński, orator polskiego baroku, Katowice 2000
J. Barret, Staged Narrative. Poetics and the Messenger in Greek Tragedy, Berkeley 2002
L. Bely, J. Beranger, A. Corvisier, Guerre et paix dans l’Europe du XVII siecle,Paris 1991
T. Bieńkowski, Antyk w literaturze i kulturze staropolskiej 1450-1750. Głowne problemy i kierunki recepcji, Wrocław 1976
W. M. Calder, III, Originality in Seneca’s Troades, „Classical Philology”, LXV, 1970, 2
M. R. Carre, La folle du logis dans les prisons de l’ame. Les essais sur les theories psychologiques au XVIIe siecle, Paris 1998
A. Chojowska, Retoryka w renesansowej tragedii humanistycznej, [w:] Retorykaa tekst literacki, t. 2, red. M. Hanczakowski, J. Niedźwiedź, Kraków 2003
F. Corsaro, Andromaca, Astianatte e Ulisse nelle „Trades” di Seneca. Fra innovazionee conservazione, „Orpheus”, XII, 1991
G. Declercq, Le manteau d’Ulysse. Poetique de la ruse alethique, [w:] La Parolemasquee, sous la red. de M. H. Prat, P. Servet, Geneve 2005
H. De Lubac, Medieval exegesis, vol. 2, Edinburgh 1998
L. D’Hulst, Essais d’Histoire de la traduction. Avatars de Janus, Paris 2014
L. Dolce, Le Troiane, tragedia recitata in Venetia l’anno MDLXVI, Venetia 1593
M. Fumaroli, Les heros et orateurs. La rhetorique et dramaturgie corneliennes, Geneve 1995
R. Garnier, La Troade, tragedie, Paris 1579
E. Garver, La decouverte d’ethos chez Aristote, [w:] Ethos et pathos: le statutdu sujet rhetorique. Actes du colloque international de Saint-Denis, 19-21 juin1997, sous la red. de F. Cornilliat, R. Lockwood, Paris 2000
F. Goyet, Le sublime du „lieu commun”. L’invention rhetorique dans l’Antiquite et a la Renaissance, Paris 1996
Ł. Górnicki, Dworzanin polski, [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. 1, przyg. d odruku R. Loewenfeld, wyd. P. Chmielowski, Warszawa 1886
Ł. Górnicki, Pisma, t. 1, oprac. R. Pollak, Warszawa 1961, PIW
T. Hampton, Fictions of Embassy. Literature and Diplomacy in Early ModernEurope, Ithaca 2009
Juste Lipse (1547-1606). Actes du Colloque de Strasbourg 1994, sous la red. de Ch. Mouchel, Paris 1996
J. Kułtuniakowa, Odprawa posłow greckich Jana Kochanowskiego wobec tragedii renesansowej, Poznań 1963, Prace Wydziału Filologicznego, Seria Filologia Polska, nr 4
A. Levi, French Moralists. The Theory of the Passion, Oxford 1964
J. Z. Lichański, Łukasz Górnicki. Sarmacki Castiglione, Warszawa 1998
R. Lowenfeld, Łukasz Górnicki, jego życie i dzieła. Przyczynek do w Polsce, Warszawa 1884
G. Mathieu-Castellani, La rhetorique des passions, Paris 2000
G. Mattingly, Renaissance Diplomacy, New York 1988
D. Menager, Diplomatie et theologie a la Renaissance, Paris 2001
S. E. Nahlik, Narodziny nowożytnej dyplomacji, Wrocław 1971
B. Noworolska, „Troas” Łukasza Górnickiego czyli tren dla Rzeczypospolitej, [w:] Łukasz Górnicki i jego czasy, red. B. Noworolska, W. Stec, Białystok 1993
K. Płachcińska, Oracje z „Odprawy posłow greckich” w świetle mow sejmowych z czasow Jana Kochanowskiego, „Pamiętnik Literacki”, XCVII, 2006, 4
R. Rusnak, Seneca – Kochanowski, Kochanowski – Seneca, „Pamiętnik Literacki”, XCIX, 2008, 3
R. Rusnak, Seneca noster. Studium o dawnych przekładach tragedii Seneki Młodszego, Warszawa 2009
Le stoicisme au XVIe et eu XVIIe siecle. Le retour des philosophies antiques a L’Age classique, sous la red. de J. Langree, Caen 1994
R. Tobin, Racine and Seneca, Chapel Hill 1971
Tomasz z Akwinu, Traktat o człowieku. Summa teologii 1, 75-89, tł. i kom. S. Swieżawski, Kęty 2000
Ch. V. Trinacty, Senecan Tragedy and the Reception of Augustian Poetry, Oxford 2014
R. Tuck, The Rights of War and Peace. Political Thought and the International Order from Grotius to Kant, Oxford 1999
M. G. Vida, Poeticorum libri tres, Padova 1731
H. Wisner, Dyplomacja polska w latach 1572-1648, [w:] Historia dyplomacji polskiej, t. 2: 1572-1795, red. Z. Wójcik, Warszawa 1982
M. Wiśniowolski, „Troades” Seneki w adaptacji, [w:] Łukasz Górnicki i jego czasy, red. B. Noworolska, W. Stec, Białystok 1993
M. Wojtkowska-Maksymik, „Gentiluomo cortigiano” i „dworzanin polski”. Dyskusja o doskonałości człowieka w „Il Libro del Cortigiano” Baldassarra Castiglionego i w „Dworzaninie polskim” Łukasza Górnickiego, Warszawa 2007
J. Wolfe, Humanism, Machinery, and Renaissance Literature, Cambridge 2004
L. Zanta, La Renaissance du stoicisme au XVIe siecle, Paris 1914
R. Żelewski, Dyplomacja polska w latach 1506-1572, [w:] Historia dyplomacji polskiej, t. 1: Połowa X w. – 1572, red. M. Biskup, Warszawa 1982
Z. Żygulski, Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981
Z. Żygulski, Tragedie Seneki a dramat nowożytny do końca XVIII wieku, Lwów 1939
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Volume: Start page: End page: Resource type: Detailed Resource Type: Format: Resource Identifier: Source:IH PAN, sygn. A.512/59 Podr. ; IH PAN, sygn. A.513/59 ; click here to follow the link
Language: Language of abstract: Rights: Terms of use:Copyright-protected material. May be used within the limits of statutory user freedoms
Digitizing institution:Institute of History of the Polish Academy of Sciences
Original in:Library of the Institute of History PAS
Projects co-financed by: Access: