Kształcenie organistów do 1992 r. w wybranych polskich diecezjach

Misiura, Grzegorz (1984– )

doi:0419-8824

Pobierz

Tytuł: Kształcenie organistów do 1992 r. w wybranych polskich diecezjach

Abstrakt:

Niniejszy artykuł zawiera informacje na temat położenia i kształcenia organistów w wybranych diecezjach polskich od XIX w. do 1992 r. Diecezje pogrupowano według istniejącej wówczas struktury politycznej tych ziem, tzn. według mapy zaborów. W ostatniej części tekstu dokonano porównania zebranych informacji w formie tabeli oraz analizy poszczególnych zagadnień odnoszących się do organistów.

Bibliografia:

Babnis M., Stefan Surzyński i jego działalność jako rzeczoznawcy budownictwa organowego, „Organy i Muzyka Organowa” 2006, t. XIII, s. 285–301.
Bochniak M., W służbie Bogu i muzyce. Organiści diecezji lubelskiej w okresie II Rzeczypospolitej, Lublin 2011.
Czerniej S., Muzyka religijna, w: Tobie Panie zaufałem, red. W. Zakrzewski, Lublin 1991, s. 99–100.
Ćwiek H., Kształcenie organistów w latach 1972–1987 w diecezji sandomierskiej i sandomiersko-radomskiej, w: Muzyka i śpiew kościelny. Kształcenie organistów, red. J. Zimny, Sandomierz 2004, s. 28–35.
Domagała J., Leleń A., Kształcenie organistów diecezji płockiej w latach 1902–2002, [Płock] 2002.
Domagała J., Szkolnictwo muzyczne w Płocku w okresie międzywojennym, „Notatki Płockie” 2007, t. CCX, nr 1, s. 7–19.
Doroszewski J., Szkolnictwo artystyczne na Lubelszczyźnie w latach II Rzeczypospolitej, Lublin 1992, s. 14–27.
Doroszewski J., Szkolnictwo i oświata na Lubelszczyźnie w latach 1944–1948, Lublin 2013.
Encyklopedia Katolicka, t. I–XX, Lublin 1973–2014.
Falk W., Bronisław Rutkowski organista wirtuoz i muzyk kościelny w aspekcie jego artystycznej estetyki, aktywności publicystycznej, upowszechnieniowej i pedagogicznej, „Organy i Muzyka Organowa” 1994, t. IX, s. 102–115.
Filaber A., Powstanie i działalność Instytutu Szkolenia Organistów w Warszawie jako odpowiedź na wskazania Soboru Watykańskiego II, w: Cantare amantis est. Wieloautorska monografia naukowa z okazji 80. urodzin ks. prof. dr. hab. Ireneusza Pawlaka, red. W. Hudek, P. Wiśniewski, Lublin 2015, s. 111–115.
Gajewski S., Rewolucja 1905–1907 roku a status prawny organistów w Królestwie Polskim, w: Rewolucja 1905–1907 w Królestwie Polskim i w Rosji, red. M. Przeniosło, S. Wiech, Kielce 2005, s. 119–128.
Gajewski S., Związek zawodowy organistów w Królestwie Polskim, „Roczniki Humanistyczne” 1983, t. XXXI, z. 2, s. 213–222.
Garnczarski S., „Nowenna ku czci świętego Józefa w pieśniach wraz z litanią na chór 2-głosowy” autorstwa ks. Franciszka Walczyńskiego, „Seminare” 2013, t. XXXIII, s. 369–385.
Garnczarski S., Szkoła organistowska w Tarnowie od chwili powstania do II wojny światowej, „Tarnowskie Studia Teologiczne” 2001, t. XX, nr 2, s. 113–124.
Garnczarski S., Śp. ks. kanonik Kazimierz Pasionek, „Biuletyn Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych” 2007, nr 2, s. 84–85.
Gryta W., Z muzyką w świat. Państwowa Szkoła Muzyczna Stopnia Podstawowego i Licealnego im. Karola Lipińskiego w Lublinie, red. A. Wierzbicki, Lublin 1984, s. 8–10.
Jabłoński M., Ksiądz kanonik Edward Zenon Pudełko (1938–2006). Znakomity duszpasterz, profesor, dyrektor, muzyk, wydawca, „Wiadomości Archidiecezji Lubelskiej” 2006, t. LXXX, nr 4, s. 1048–1061.
Kałamarz W., Bolesław Wallek-Walewski i jego twórczość religijna na chór mieszany, „Pro Musica Sacra” 2014, nr 12, s. 119–129.
Kicinger B., Geneza i rozwój Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, w: Kształcenie muzyków kościelnych na Śląsku. Materiały sympozjum zorganizowanego przez Zakład Muzyki Kościelnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim w dniach 21-22.11.1995 z okazji 20-lecia Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, red. R. Pośpiech, P. Tarliński, Opole 1997, s. 195–213.
Kicinger B., Kształcenie muzyków kościelnych w ramach diecezjalnego studium organistowskiego. Specyfika i problemy, w: Kształcenie muzyków kościelnych na Śląsku. Materiały sympozjum zorganizowanego przez Zakład Muzyki Kościelnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim w dniach 21-22.11.1995 z okazji 20-lecia Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, red. R. Pośpiech, P. Tarliński, Opole 1997, s. 15–19.
Kmak K., Działalność naukowa i dydaktyczna ks. Roberta Gajdy jako wzór i przykład pięknego kapłaństwa, w: Artificium, ars, scientia. Księga jubileuszowa w 80. rocznicę urodzin ks. profesora Jana Chwałka, red. M. Szymanowicz, Lublin 2010, s. 807–844.
Koenig F., Absolwenci ratyzbońskiej szkoły muzyki kościelnej pochodzący z diecezji leżących w Europie Środkowo-Wschodniej do roku 1945, w: Cantare amantis est. Wieloautorska monografia naukowa z okazji 80. urodzin ks. prof. dr. hab. Ireneusza Pawlaka, red. W. Hudek, P. Wiśniewski, Lublin 2015, s. 170–185.
Konicka L., Czasopismo „Śpiew Kościelny” (1895–1914) i jego rola w krzewieniu idei ruchu cecyliańskiego na ziemiach polskich, „Almanach Historyczny” 2008, t. X, s. 177–187.
Konopka M., Kształcenie organistów w diecezji sandomierskiej do II wojny światowej, w: Muzyka i śpiew kościelny. Kształcenie organistów, red. J. Zimny, Sandomierz 2004, s. 11–24.
Kumor B., Ustrój i organizacja Kościoła polskiego w okresie niewoli narodowej 1772–1918, Kraków 1980.
Leleń A., Domagała J., Biskupia Szkoła Organistowska w Płocku, „Studia Płockie” 2002, t. XXX, s. 293–310.
Leleń A., Muzyka kościelna w myśli i posłudze pasterskiej błogosławionego Antoniego Juliana Nowowiejskiego, „Studia Płockie” 2005, t. XXXIII, s. 245–254.
Leleń A., Religijna kultura muzyczna Mazowsza Płockiego 1864–1918, Płock 2001.
Leleń A., Śpiew i muzyka kościelna w myśli i posłudze pasterskiej arcybiskupa Antoniego Juliana Nowowiejskiego, w: Cantare amantis est. Wieloautorska monografia naukowa z okazji 80. urodzin ks. prof. dr. hab. Ireneusza Pawlaka, red. W. Hudek, P. Wiśniewski, Lublin 2015, s. 192–202.
Misiura G., Organista Stanisław Wyszyński (1876–1970), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2015, t. CIV, s. 203–224.
Misiura G., Prasa organistów diecezji lubelskiej, w: Czasopisma archiwów, bibliotek i muzeów Kościoła katolickiego, red. W.W. Żurek, Lublin 2014, s. 377–391.
Misiura G., Pudełko Edward Zenon, w: Encyklopedia 100-lecia KUL Jana Pawła II, t. II, red. E. Gigilewicz i in., Lublin 2018, s. 237.
Misiura G., Relacje między biskupem Stefanem Wyszyńskim a organistami diecezji lubelskiej, w: Polska kultura religijna. Studia o polskiej religijności na przestrzeni wieków, red. Ł. Burkiewicz, I. Kaczmarzyk, J. Łukaszewska-Haberkowa, L. Zinkow, Kraków 2019, s. 403–424.
Misiura G., „Zawsze pragnąłem waszego dobra”. Biskup lubelski Marian Leon Fulman jako społecznik oraz propagator integracji środowiska organistów w diecezji lubelskiej, „Teka Komisji Historycznej Oddziału Lubelskiego Polskiej Akademii Nauk” 2017, nr 14, s. 179–194.
Misiurek J., Instytut Muzykologii, w: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. 90 lat istnienia, red. G. Kramarek, E. Ziemann, Lublin 2008, s. 79–81.
Ojciec Cherubin – duszpasterz, muzyk, poeta. Zestaw artykułów i wspomnień, red. G. Ostasz, Rzeszów 2011.
Pawlak I., Instytut Muzykologii, w: idem, De musica sacra in Polonia. Quaestiones selectae, t. III, red. S. Garnczarski, Tarnów 2015, s. 292–305.
Pawlak I., Kształcenie organistów, w: idem, De musica sacra in Polonia. Quaestiones selectae, t. III, red. S. Garnczarski, Tarnów 2015, s. 221–224.
Pawlak I., Muzyka na tle epoki. Przyczynek do działalności ks. J. Surzyńskiego (1851–1919), w: idem, De musica sacra in Polonia. Quaestiones selectae, t. II, red. S. Garnczarski, Tarnów 2013, s. 460–469.
Pawlak I., O pozycję organisty w parafii, w: idem, De musica sacra in Polonia. Quaestiones selectae, t. III, red. S. Garnczarski, Tarnów 2015, s. 213–220.
Pawlak I., Poznańscy i gnieźnieńscy muzycy kościelni XX wieku i ich znaczenie dla rozwoju muzyki liturgicznej w Polsce, „Studia Sandomierskie” 2001, t. VIII, s. 73–84.
Pietkiewicz M., Jan Kucharski – organista, wirtuoz i pedagog (w setną rocznicę urodzin), w: Artificium, ars, scientia. Księga jubileuszowa w 80. rocznicę urodzin ks. profesora Jana Chwałka, red. M. Szymanowicz, Lublin 2010, s. 747–764.
Pietkiewicz M., Z historii uczelni – o kształceniu organistów w latach 1945–2000, „Notes Muzyczny” 2016, t. VI, nr 2, s. 273–290.
Podręczna encyklopedia muzyki kościelnej, oprac. G. Mizgalski, Poznań–Warszawa–Lublin 1959.
Polberg G., Karty z dziejów szkolnictwa muzycznego w Lublinie, w: Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II stopnia 1944–1974, red. E. Dynowska, Lublin 1974, s. 9–12.
Poloczek E., Studium Organistowskie Archidiecezji Katowickiej, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 1994–1995, t. XXVII–XXVIII, s. 291–301.
Poloczek E., Studium Organistowskie Archidiecezji Katowickiej, w: Kształcenie muzyków kościelnych na Śląsku. Materiały sympozjum zorganizowanego przez Zakład Muzyki Kościelnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim w dniach 21–22.11.1995 z okazji 20-lecia Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, red. R. Pośpiech, P. Tarliński, Opole 1997, s. 215–223.
Pośpiech R., O permanentnej potrzebie kształcenia muzyków kościelnych z perspektywy opolskiej, w: Kształcenie organistów. Biuletyn nr 2 Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych, red. G. Poźniak, Opole–Lublin 2007, s. 29–30.
Pośpiech R., Znaczenie konserwatorium muzycznego Tomasza Cieplika dla rozwoju muzyki kościelnej na Górnym Śląsku, w: Kształcenie muzyków kościelnych na Śląsku. Materiały sympozjum zorganizowanego przez Zakład Muzyki Kościelnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim w dniach 21–22.11.1995 z okazji 20-lecia Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, red. R. Pośpiech, P. Tarliński, Opole 1997, s. 167–178.
Pośpiech W., Z dziejów religijnej kultury muzycznej Lublina w latach 1918–1939, mps, Lublin 1986.
Poźniak G., Kierunki i program kształcenia w Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, w: Kształcenie muzyków kościelnych na Śląsku. Materiały sympozjum zorganizowanego przez Zakład Muzyki Kościelnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim w dniach 21–22.11.1995 z okazji 20-lecia Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, red. R. Pośpiech, P. Tarliński, Opole 1997, s. 74–82.
Prasał A., Cecylianizm na ziemi kłodzkiej, „Biuletyn Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych” 2012, nr 7, s. 36–45.
Prasał A., Chóry kościelne w archidiecezji wrocławskiej po 1945 roku, „Musica Ecclesiastica” 2014, t. IX, s. 13–21.
Prasał A., Kultura muzyczna archidiecezji wrocławskiej w latach 1945–2003, Lublin 2009, s. 141–174.
Przybylski T., Organistyka krakowska XVIII i XIX wieku oraz w latach międzywojennych XX wieku, „Organy i Muzyka Organowa” 2006, t. XIII, s. 36–62.
Przybylski T., Religijna użytkowa twórczość organowa Braci – ks. Józefa, Stefana i Mieczysława Surzyńskich, w: Artificium, ars, scientia. Księga jubileuszowa w 80. rocznicę urodzin ks. profesora Jana Chwałka, red. M. Szymanowicz, Lublin 2010, s. 655–674.
Pudełko E., Archidiecezjalne Studium Organistowskie, w: W służbie Kościołowi lubelskiemu. Księga upamiętniająca posługę Pasterza Diecezji Arcybiskupa Bolesława Pylaka, red. D. Pietrusiński, Lublin 1998, s. 301–302.
Pudełko E., Duma S., Kształcenie organistów i ich praca zawodowa, w: W służbie Ewangelii i człowiekowi. Archidiecezja Lubelska w latach 1992–2002, red. J. Mariański, Lublin 2005, s. 451–465.
Salezjańska Szkoła Organistowska w Przemyślu i jej likwidacja w roku 1963, red. R. Witalec, I. Witowicz, Rzeszów–Przemyśl 2007.
Schiwietz L., Die Musikzeitschrifi „Eutonia” als spiegel Kirchenmusikalischer ausbildung in den Jahren 1828 bis 1837, w: Kształcenie muzyków kościelnych na Śląsku. Materiały sympozjum zorganizowanego przez Zakład Muzyki Kościelnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim w dniach 21–22.11.1995 z okazji 20-lecia Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, red. R. Pośpiech, P. Tarliński, Opole 1997, s. 132–141.
Speer B., Die Ausbildung katolischer Kirchenmusiker schlesiens im 19. Jahrhundert. Der Seminarmusiklehrer Bernhard Kothe (1821–1897), w: Kształcenie muzyków kościelnych na Śląsku. Materiały sympozjum zorganizowanego przez Zakład Muzyki Kościelnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim w dniach 21–22.11.1995 z okazji 20-lecia Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, red. R. Pośpiech, P. Tarliński, Opole 1997, s. 155–166.
Staniek T., Kształcenie organistów w latach 1939–1972, w: Muzyka i śpiew kościelny. Kształcenie organistów, red. J. Zimny, Sandomierz 2004, s. 25–27.
Świeży A., Żurek W.W., Salezjańska działalność wychowawczo-dydaktyczna w Przemyślu na Zasaniu w latach 1907–1945, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2004, t. LXXXII, s. 305–378.
Tyrała R., Cecyliański ruch odnowy muzyki kościelnej na ziemiach polskich do 1939 roku, Kraków 2010.
W.S. [Stuczyński W.], Śp. Prezes Mieczysław Królikowski, „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie” 1961, t. XXXV, nr 5, s. 159–160.
Walter R., Die Ausbildung von Kirchenund Schulmusikern am Institut für Kirchenmusik der Universität Breslau, w: Kształcenie muzyków kościelnych na Śląsku. Materiały sympozjum zorganizowanego przez Zakład Muzyki Kościelnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim w dniach 21-22.11.1995 z okazji 20-lecia Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, red. R. Pośpiech, P. Tarliński, Opole 1997, s. 143–154.
Wiśniewski P., Muzyka sakralna w ujęciu abpa Antoniego Juliana Nowowiejskiego (1858–1941) a soborowa koncepcja muzyki liturgicznej, „Annales Lublinenses pro Musica Sacra” R. VI, 2010, s. 109–118.
Zając A., Diecezjalne Studium Organistowskie w Tarnowie – historia i współczesność, w: Cantate Domino canticum novum. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Kazimierzowi Pasionkowi, red. S. Garnczarski, Tarnów 2004, s. 253–292.
Żurek W.W., Inicjatywy wychowawcze i dydaktyczne salezjanów w Przemyślu 1907–2007, w: 100 lat salezjanów w Przemyślu, red. J. Gocko, K. Skałka, Przemyśl 2007, s. 87–126.
Żurek W.W., Salezjańska Szkoła Organistowska w Przemyślu 1915–1963, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2006, t. LXXXVI, s. 379–392.