Język metadanych
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej R. 69 Nr 1
Twórca: Wydawca:Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Miejsce wydania: Data wydania/powstania: Opis: Typ obiektu: Temat i słowa kluczowe:piwo ; Kraków ; XVI wiek ; przedsiębiorstwo karczmarsko-piwowarskie ; wzrost cen ; opłacalność produkcji
Abstrakt:Zagadnienia przedstawione w tekście dotyczą analizy kosztów produkcji piwowarskiej w Krakowie u schyłku XVI w. na podstawie Obrachowania kosztu waru piwa dołączonego do taksy wojewodzińskiej wydanej w 1593 r. Podzielono je na cztery zasadnicze grupy: surowce i materiały, robociznę, podatki i opłaty oraz czynsz. Ustalono, że największy wpływ na cenę trunku miały surowce (pszenica, chmiel, drewno do opalania pieców), a pozostałe składniki miały znaczenie marginalne. W artykule przeanalizowano też funkcjonowanie rynku w obliczu gwałtownych fluktuacji cen surowców. Wskazano na prawdopodobne przestrzeganie cen zawartych w taksach, rekompensowanie drożejących surowców poprzez zaniżanie jakości piwa, a tym samym na negatywną rolę mechanizmu regulacji cen w pierwszej połowie XVII w.
Bibliografia:
Boroda Krzysztof. 2016. Geografia gospodarcza Królestwa Polskiego w XVI wieku, Białystok
Bostel Ferdynand. 1891. Taryfa dla województwa krakowskiego z roku 1565, „Archiwum Komisji PAU”, nr 6, s. 297–316
Dryja Sławomir. 2009. Technologia produkcji słodowniczej i piwowarskiej w średniowieczu i na początku ery nowożytnej w Krakowie, [w:] Wytwórczość w Polsce średniowiecznej i nowożytnej, red. J. Chudziakowa, Archaeologia Historica Polona, t. 18, Toruń, s. 185–208
Dryja Sławomir. 2011. Krakowskie miary piwowarskie w XVI wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. LIX, nr 1, s. 3–25
Dryja Sławomir. 2012. Kobieta w krakowskim przemyśle słodowniczo-piwowarskim doby wczesnonowożytnej w świetle testamentów i dokumentów podatkowych, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego”, t. IV, s. 96–116
Dryja Sławomir. 2017. Podatki i opłaty pobierane od piwowarów krakowskich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku. Reforma czopowego z czasów panowania Stefana Batorego i jej wpływ na piwowarstwo krakowskie, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, R. LXXVIII, s. 67–94
Dryja Sławomir. 2018. Słownik biograficzny słodowników, piwowarów i karczmarzy krakowskich 1501–1655, Kraków
Dryja Sławomir, Janowski Mirosław. 2018. Zapotrzebowanie na energię krakowskiego przemysłu piwowarskiego w XVI i 1 połowie XVII wieku w świetle kwerendy archiwalnej i symulacji procesu spalania w piecach bezkominowych, „Res Gestae”, t. VI, s. 143–174
Dryja Sławomir, Sławiński Stanisław. 2010. Krakowskie słodownie przełomu wieku XVI i XVII, Kraków
Dryja Sławomir, Sławiński Stanisław. 2016. Przekształcenia zabudowy „piwowarskich” posesji nr 20 i 22 przy ulicy Szewskiej w Krakowie w XVI i XVII wieku, „Rocznik Krakowski”, t. LXXXII, s. 33–44
Dryja Sławomir, Sławiński Stanisław. 2017a. Posesja przy Siennej 16 / św. Krzyża 2 w Krakowie od XVI do XIII wieku. Rekonstrukcje zabudowy od słodowni do budynku szpitalnego, „Rocznik Krakowski”, t. LXXXIII, s. 57–84
Dryja Sławomir, Sławiński Stanisław. 2017b. Kamienica przy ul. Krakowskiej nr 30 na krakowskim Kazimierzu — jej historia i rekonstrukcja, w. XVI i XVII, działalność piwowarska w okresie świetności domu, „Studia Sandomierskie”, t. XXIV, s. 79–108
Dryja Sławomir, Sławiński Stanisław. 2018. Encyklopedia piwowarska Krakowa i Kazimierza, w wieku XVI i pierwszej połowie wieku XVII. Studia z dziejów piwowarstwa Krakowa i Kazimierza, z uwzględnieniem problematyki Kleparza i przedmieść, Kraków
Gadocha Marcin. 2008. Cech piwowarów, karczmarzy i słodowników krakowskich w XVI i XVII wieku, [w:] Miasta polskie w średniowieczu i czasach nowożytnych, red. P. Gołdyn, Kraków, s. 253–279
Hlávaček František, Lhotský Alois. 1970. Piwowarstwo, Warszawa
Janáček Josef. 1959. Pivovarnictví v českých královských městech v 16. Století, Praha
Karst Dobiesław. 2002. Technologia rzemieślniczej produkcji piwa we Wrocławiu w okresie średniowiecznym i nowożytnym na tle browarnictwa europejskiego, [w:] Piwo we Wrocławiu od średniowiecza po czasy współczesne, red. H.Okólska, Wrocław, s. 9-45
Karst Dobiesław. 2015. Pokus o srovnání středověké pece na sušeni sladu z území polskich a českých zemí na vybraných příkladech, „Kvasný Průmysl”, t. LXII, z. 2, s. 35–41
Kasprzyk Bogdan (red.) 2010. Poczet sołtysów, wójtów, burmistrzów i prezydentów miasta Krakowa (1228–2010), Kraków
Klonder Andrzej. 1983. Browarnictwo w Prusach Królewskich (2 połowa XVI–XVII w.), Wrocław
Klonder Andrzej. 1989. Napoje fermentacyjne w Prusach Królewskich w XVI–XVII wieku (produkcja— import — konsumpcja), Wrocław
Klonder Andrzej. 2020. Prowincjusze i detaliści. Drobny handel i rzemiosło w Rzeczypospolitej w XVII – początku XVIII wieku, Warszawa
Koncewicz Jan. 1847. Piwowarstwo w całej obszerności praktycznie wyłożone, z opisem postępowania, jakiego przy robieniu zwyczajnego piwa, niemniej porteru, piwa tak zwanego angielskiego i bawarskiego, trzymać się należy: z dodatkiem o robieniu piwa z kartofli, surowych ziarn zbożowych i cukru, Warszawa
Kutrzeba Stanisław. 1898. Piwo w średniowiecznym Krakowie, „Rocznik Krakowski”, t. I, s. 37–52
Kutrzeba Stanisław. 1900. Finanse Krakowa w wiekach średnich, „Rocznik Krakowski”, t. III, s. 27–152
Lalik Tadeusz. 1976. Ze studiów nad przemysłem spożywczym w Polsce XVI w., młyny królewskie w Krakowie w 1558 r., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. XXXIV, nr 1, s. 3–31
Majewski Marcin Łukasz. 2019. Piwowarstwo miejskie w Piotrkowie w XVI–XVIII wieku, Warszawa
Małecki Jan. 1963. Studia nad rynkiem regionalnym Krakowa w XVI wieku, Warszawa
Niemcewicz Julian Ursyn. 1882. Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszcze, Warszawa
Okólska Halina. 2002. Wrocławski cech karczmarzy w okresie od 2. poł. XIII do końca XVIII w., [w:] Piwo we Wrocławiu od średniowiecza po czasy współczesne, red. H. Okólska, Wrocław, s. 47–58
Pelc Julian. 1935. Ceny w Krakowie w latach 1369–1600. Badania z dziejów społecznych i gospodarczych pod red. Prof. Fr. Bujaka, nr 14, Lwów
Prawa miasta Krakowa. 1885a. Prawa, przywileje i statuty miasta Krakowa (1507–1795), wyd. F. Piekosiński, t. 1, z. 1, Kraków
Prawa miasta Krakowa. 1885b. Prawa, przywileje i statuty miasta Krakowa (1507–1795), wyd. F. Piekosiński, t. 1, z. 2, Kraków
Prawa miasta Krakowa. 1890. Prawa, przywileje i statuty miasta Krakowa (1507–1795), wyd. F. Piekosiński, t. 2, z. 1, Kraków
Sroczyński Jakub. 1821. Nowy piwowar czyli teoretyczno-praktyczna sztuka wyrabiania rozmaitych gatunków piwa angielskiego i szlachetniejszych trunków słodowych, tudzież niektórych nowo wynalezionych rodzajów piwa w wielkiej i małej ilości, Warszawa
Ulanowski Bolesław. 1895. Kilka zabytków ustawodawstwa królewskiego i wojewódzkiego, „Archiwum Komisji Prawniczej”, nr 1, s. 37–144
Unger Richard. 2004. Beer in the Middle Ages and the Renaissance, Philadelphia
Volumina legum. 1859. Volumina legum, t. 2: 1547–1609, wyd. J. Ohryzko, Petersburg
Wijaczka Jacek. 1995. Taksa podwojewodzińska dla miast województwa inowrocławskiego z r. 1631, „Ziemia Kujawska”, t. XII, s. 75–84
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
Tom: Zeszyt: Strona pocz.: Strona końc.: Typ zasobu: Szczegółowy typ zasobu: Format: Identyfikator zasobu:0023-5881 ; e-ISSN 2719-6496 ; doi:10.23858/KHKM69.2021.1.003
Źródło:IAiE PAN, sygn. P 329 ; IAiE PAN, sygn. P 330 ; IAiE PAN, sygn. P 331 ; kliknij tutaj, żeby przejść
Język: Język streszczenia: Prawa:Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0
Zasady wykorzystania:Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -
Digitalizacja:Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Lokalizacja oryginału:Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
Dostęp: