Subtitle:

Occurrence of Mantis religiosa in Poland ; Modliszka Mantis religiosa (Linnaeus, 1758) (Mantodea: Mantidae) w Polsce – stan obecnyi zmiany w zasięgu

Publisher:

Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk

Place of publishing:

Warszawa

Description:

35–53 p.

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

This paper presents the past and present occurence of Mantis religiosa in Poland and discusses range changes of this species during the last 100 years (1923–2021), basing on 2664 records, 2029 of these unpublished. Up to 1994, the species was restricted to a relatively small area in the south-eastern part of Poland (3.3% of the country's area). During 27 years (1995–2021), M. religiosa spread from there to the north, west and south, increasing its range more than 20 times, to 77% of Poland’s area. At present, only north-western part of the country and central part of mountainous belt in the south are not occupied or sparsely occupied by this species. The average annual increase in European mantis range in Poland in the years 2013–2021 was eight times faster than during the earlier period (1995–2012).

References:

BAŁUT S. 1953. Modliszka w Puszczy Sandomierskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 9: 31–34.*
BATTISTON R., PICCIAU L., FONTANA P. & MARSHALL J. 2010. Mantids of the Euro-Mediterranean Area. WBAHandbooks, 2, Verona. 240 pp.
BAZYLUK W. 1947. Szarańczaki (Orthoptera, Saltatoria) okolic Zwierzyńca (Zamojszczyzna). Fragmenta FaunisticaMusei Zoologici Polonici 5: 123–137.*
BAZYLUK W. 1956. Karaczany – Blattodea. Modliszki – Mantodea. In: Klucze do oznaczania owadów Polski. IX–X.PWN, Warszawa, 11, 40 pp.*
BAZYLUK W. 1957. Nowe dla Polski lub rzadsze gatunki z rzędów Blattodea, Mantodea, Orthoptera i Dermaptera.Fragmenta Faunistica 7: 263–282.*
BAZYLUK W. 1960. Die geographische Verbreitung und Variabilität von Mantis religiosa (L.) (Mantodea, Mantidae)sowie Beschreibungen neuer Unterarten. Annales Zoologici 18: 231–272.*
BAZYLUK W. 1976. Karaczany i modliszki. Blattodea et Mantodea. Katalog Fauny Polski, 17, 3. PWN, Warszawa, 19 pp.*
BAZYLUK W. 1977. Blattodea et Mantodea. Karaczany i modliszki (Insecta). Fauna Polski 6. PWN, Warszawa, 173 pp.
BERG M. K. & KELLER M. 2004. Die Gottesanbeterin, Mantis religiosa Linnaeus, 1758 (Mantodea: Mantidae), imStadtgebiet von Berlin-Schöneberg – Ihre Lebensweise und faunistische Beobachtungen in den Jahren 1998 bis2003. Märkische Entomologische Nachrichten 6: 55–84.
BERG M. K., SCHWARZ C. J., MEHL J. E., CUNGS J. & KLAUSNITZER B. 2011. Die Gottesanbeterin Mantis religiosa. DieNeue Brehm-Bücherei. Westarp Wissenschaften, Hohenwarsleben, 521 pp.
BIWO T. 2016. Rozmieszczenie modliszki zwyczajnej Mantis religiosa na Opolszczyźnie. Chrońmy Przyrodę Ojczystą72: 304–310.*
BŁOŃSKI W. 2015. Modliszka zwyczajna Mantis religiosa Linnaeus, 1758 w Świętokrzyskim Parku Narodowym.Naturalia 3: 145–146.*
BOLSHAKOV L. V., SHCHERBAKOV E. O., MAZUROV S. G., ALEKSEEV S. K., RYABOV S. A. & RUCHIN A. B. 2010.Northernmost records of Praying Mantis Mantis religiosa (Linnaeus, 1758) (Mantodea: Mantidae) in EuropeanRussia. Eversmannia 23: 22–25.
BONK M. & KAJZER J. 2009. Wzrost liczby stanowisk modliszki zwyczajnej Mantis religiosa L. na WyżynieMałopolskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 65: 189–194.*
BONK M., KAJZER J. & SZAFRAŃSKI A. 2011. Kolejne stwierdzenia modliszki zwyczajnej Mantis religiosa L. w KrainieGór Świętokrzyskich i na Mazowszu. Kulon 16: 129–131.*
BUCZYŃSKA E., BUCZYŃSKI P. & PAŁKA K. 2006. Modliszka zwyczajna (Mantis religiosa L.) (Mantodea: Mantidae) naRoztoczu. Wiadomości Entomologiczne 25: 56–57.*
BURY A. & BURY S. 2018. Pierwsze wysokogórskie stanowisko modliszki zwyczajnej Mantis religiosa (Linnaeus, 1758)(Mantodea: Mantidae) w Polsce. Wiadomości Entomologiczne 37: 186–187.*
CHOBOT K. 2022. Map of distribution of Mantis religiosa in the Czech Republic. In: ZICHA O. (ed.) Biological Library– BioLib. Retrieved on 6 March 2022. Available on: <https://www.biolib.cz/en/taxonmap/id144/>
CMOLUCH Z. 1971. Nowe stanowisko Mantis religiosa L. (Mantodea) na Lubelszczyźnie. Przegląd Zoologiczny 15:374–375.*
CZARNIAWSKI W., GOSIK R. & WINIARCZYK S. 1999. Nowe dane o występowaniu modliszki zwyczajnej Mantisreligiosa we wschodniej Małopolsce. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 55: 102–103.*
ĆWIK A., MOŁOŃ M. & PESZEK Ł. 2012. Nowe obserwacje modliszki zwyczajnej Mantis religiosa w Karpatach i naPodkarpaciu. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 68: 148–151.*
DIETL A.1895. [Vereinsnachricht: Mantis religiosa]. Zeitschrift für Entomologie 20: 18.
DURAK R., WOJTON A., DAMPC J. & MOŁOŃ M. 2018. Nowe dane na temat rozmieszczenia Mantis religiosa wpołudniowo-wschodniej Polsce. Wiadomości Entomologiczne 37: 5–14.*
FALENCKA-JABŁOŃSKA M. 2009. Modliszka o krok od Elektrowni „Kozienice” – czyżby symptom ocieplenia? GłosLasu 9: 30–31.*
Fundacja Edukacji Klimatycznej. 2022. Nauka o Klimacie. Available at: https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/zmiana-klimatu-w-polsce-na-mapkach-468/ on 10 May 2022.
GBIF 2022. Global Biodiversity Information Facility. Occurrence Download Accessed from QGIS via GBIFOccurrences plugin on 5 March 2022.
GROBELNY S., ŻURAWLEW P., KUTERA M., BRODACKI M., KUPCZYK M., GWARDJAN M., RADZIKOWSKI P., ITCZAK A.& CZYŻEWSKI S. 2019. Kolejne stanowiska nadrzewka południowego Meconema meridionale Costa, 1860(Orthoptera: Tettigoniidae) w Polsce. Przegląd Przyrodniczy 30: 27–37.
HANCZARUK R. & BĄBA W. 2020. Zagrożenia i ochrona cennych siedlisk przyrodniczych w Polsce na przykładziemuraw kserotermicznych. Kosmos 68: 599–611. Available at https://doi.org/10.36921/kos.2019_2519
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy. 2022. Klimat Polski. Serwis IMGW-PIB.Available at: https://klimat.imgw.pl/ on 10 May 2022.
IUCN Species Survival Commission. 2012. IUCN Red List categories and criteria, version 3.1, second edition. IUCN,Gland, Switzerland.
JANŠTA P., VRABEC V., STRÁNSKÝ J., MIKÁT M. & MOCEK B. 2008. The occurrence of the praying mantis (Mantisreligiosa) (Mantodea: Mantidae) in central Bohemia and its distribution in the Czech Republic. Klapalekiana 44:21–25.
KADEJ M., SMOLIS A., MALKIEWICZ A. & TARNAWSKI D. 2016. Pierwsze udokumentowane stwierdzenie modliszkizwyczajnej Mantis religiosa religiosa (Linnaeus, 1758) (Insecta, Mantodea) na Dolnym Śląsku. Przyroda Sudetów19: 115–120.*
KADEJ M., DOBOSZ R., MARTYNIAK K., REGNER J., DOLATA P. T., SMOLIS A. & TARNAWSKI D. 2018. Nowestwierdzenia modliszki zwyczajnej Mantis religiosa religiosa (Linnaeus, 1758) (Insecta: Mantodea) na Śląsku orazw Południowej Wielkopolsce. Acta entomologica silesiana 26 (online 042): 1–9.*
KADEJ M., KMIECIK A., KMIECIK P., KACZMARCZYK O., WASIŃSKA A., REGNER J., SZTWIERTNIA H., KOLENDA K.,DOLATA P. T., SMOLIS A. & TARNAWSKI D. 2021. Nowe stanowiska modliszki zwyczajnej Mantis religiosa religiosa(Linnaeus, 1758) (Insecta: Mantodea) w południowo-zachodniej części Polski. Przyroda Sudetów 23: 137–144.*
KAJZER-BONK J. 2020. Factors Affecting Egg Deposition of the European Mantis. Folia Biologica (Kraków) 68(2): 45–49. https://doi.org/10.3409/fb_68-2.06*
KARCZEWSKI J. 1955. Modliszka (Mantis religiosa L.) w Puszczy Sandomierskiej. Polskie Pismo Entomologiczne,Wrocław, 24, suppl. 1: 43.*
KATA K. 2004. Nowe informacje o występowaniu modliszki zwyczajnej Mantis religiosa L. na Podkarpaciu. ChrońmyPrzyrodę Ojczystą 60: 96–99.*
KAWA P. 2001. Obserwacja modliszki zwyczajnej Mantis religiosa w powiecie Kolbuszowa. Chrońmy PrzyrodęOjczystą 57: 116–117.*
KOŁODZIEJ Z., BEDNARZ Z. & BILAŃSKI P. 2012. Lasy Leżajskie. Specjalny obszar ochrony siedlisk Lasy Leżajskie (PLH180047). In: ROGAŁA D. & MARCELA A. (eds.), Obszary Natura 2000 na Podkarpaciu. RDOŚ, Rzeszów: 186–189.*
KOPIJ G. 2019. Materiały do fauny Śląska Opolskiego. XI. Przyroda Śląska Opolskiego 25: 43–46.*
KOPIJ G. 2021. Orthopteroidea (bez Orthoptera) Śląska Opolskiego. Przyroda Śląska Opolskiego 27: 62–63.*
KOZINA P. 2015. Nowe stanowisko Mantis religiosa (L.) (Mantodea: Mantidae) na terenie rezerwatu WzgórzaSobkowskie (Wyżyna Małopolska, Pogórze Szydłowskie). Wiadomości Entomologiczne 34: 67–68.*
KOZINA P. & ŁOPUCKI R. 2016. Nowe stanowisko modliszki zwyczajnej Mantis religiosa (Mantodea: Mantidae) naPolesiu Lubelskim. Przegląd Przyrodniczy 27: 113–115.*
KOZINA P. & ŁOPUCKI R. 2017. Kolejne stanowisko modliszki zwyczajnej Mantis religiosa religiosa na terenie PolesiaLubelskiego. Przegląd Przyrodniczy 28 (1): 117–121.*
KRAWCZYK R., KATA K. & NOWAK S. 2012. Enklawy Puszczy Sandomierskiej. In: ROGAŁA D. & MARCELA A. (eds.),Projektowane obszary mające znaczenie dla Wspólnoty. Obszary Natura 2000 na Podkarpaciu. RDOŚ, Rzeszów:334–339.*
KRÓLIK R. 2010. Mantis religiosa religiosa (Linnaeus, 1758) (Mantodea) w Polsce. Acta entomologica silesiana 18: 5–7.*
KUTERA M. 2019. Inwentaryzacja florystyczno-faunistyczna na potrzeby utworzenia przedsięwzięcia stacji demontażupojazdów (lokalizacja: Mikołajówek k. Łask, dz. ew.: 466). Pelagius Consulting – Krzysztof Czechowski, Łódź, 25pp. (mscr.).*
KUTERA M. 2021. Inwentaryzacja flory i fauny dot. Budowy kompleksu Centrum Rozwoju Strykowa w Strykowie przyul. Polnej i Warszawskiej. Pelagius Consulting – Krzysztof Czechowski, Łódź, 31 pp. (mscr.).*
KUTERA M. WOŹNIAK A. & WRÓBEL D. 2021. Raport z prac terenowych wykonanych w ramach opracowania Planuzadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Dolnego Sanu PLH180020 (część entomologiczna – ważki,chrząszcze, motyle). RDOŚ, Rzeszów, 138 pp. (mscr.).*
LIANA A. 2002. Orthoptera prostoskrzydłe i inne owady ortopteroidalne. In: GŁOWACIŃSKI Z. (ed.), Czerwona listazwierząt ginących i zagrożonych w Polsce, pp. 115–121. PAN IOP, Kraków, 155 pp.
LIANA A. 2004. Mantis religiosa (Linnaeus, 1758). In: GŁOWACIŃSKI Z., NOWACKI J. (eds.), Polska czerwona księgazwierząt. Bezkręgowce, pp. 72–73. PAN IOP, Kraków, 155 pp.
LIANA A. 2007. Distribution of Mantis religiosa (L.) and its changes in Poland. Fragmenta Faunistica 50: 91–125.*
LINN C. A. & GRIEBELER E. M. 2016. Habitat preference of German Mantis religiosa populations (Mantodea: Mantidae)and implications for conservation. Environmental Entomology 45: 829–840.
ŁAZARSKI G. 2016. Nowe stwierdzenia modliszki zwyczajnej Mantis religiosa na Wyżynie Małopolskiej. ChrońmyPrzyrodę Ojczystą 72: 311–313.*
MARCZAK D. & SKALSKI P. 2016. Pierwsze stwierdzenie modliszki zwyczajnej (Mantis religiosa (Linnaeus, 1758) wKampinoskim Parku Narodowym. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 35: 89–91.*
MICHALSKI J. 1959. Dwa dalsze stanowiska modliszki zwyczajnej (Mantis religiosa, Mantodea, Mantidae). PolskiePismo Entomologiczne 3–4: 153–159.*
MIŁKOWSKI M. & CHMIELEWSKI S. 2019. Występowanie modliszki zwyczajnej Mantis religiosa (Linnaeus, 1758) naNizinie Mazowieckiej. Przegląd Przyrodniczy 30: 49–62.*
NOORDIJK J. & SWART R. 2021. Die europäische Gottesanbeterin Mantis religiosa (Mantodea: Mantidae), eine sich (neu)etablierende Art in den Niederlanden. Entomologische Berichten 81: 42–45.
PAWELEC J. & BASISTA S. 2003. Inwazja modliszek w Magurskim Parku Narodowym. Parki Narodowe 4: II–1.*
PAWŁOWSKI J. 2009. Cenne bezkręgowce naziemne Magurskiego Parku Narodowego i terenów ościennych. In:GÓRECKI A. & ZEMANEK B. (eds.), Magurski Park Narodowy – Monografia Przyrodnicza. Magurski ParkNarodowy, Uniwersytet Jagielloński, Krempna – Kraków: 132–146.*
PAX F. 1920. Beitrag zur Orthopterenfauna Schlesiens. Zeitschrift für Wissenschaftliche Insektbiologie 16: 41–42.
PĄCZKA G. 2008. Występowanie modliszki zwyczajnej (Mantis religiosa L.) w Rzeszowie i okolicach. ZeszytyNaukowe PTIE i PTG Oddział w Rzeszowie 10: 101–104.*
PRÜFFER J. 1955. Zmiany zachodzące w faunie owadów Polski obserwowane w latach ostatnich. Polskie PismoEntomologiczne 24, suppl. 2: 85–111.*
PUPIŅŠ M., KALNIŅŠ M., PUPIŅA A. & JAUNDALDERE I. 2012. First records of European Mantid Mantis religiosa (Linnaeus,1758) (Insecta: Dictyoptera, Mantidae) in Latvia. Acta Biologica Universitatis Daugavpiliensis 12: 175–184.
RAZOWSKI J. 1953. Nowe stanowisko modliszki w Polsce Mantis religiosa L. Wszechświat 2–3: 64.*
ROSIŃSKA A. 2020. Pierwsze stwierdzenie Mantis religiosa (Linnaeus, 1758) (Mantodea: Mantidae) w Poznaniu.Wiadomości Entomologiczne 39, 4; online 19N: 9–10.*
Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 grudnia 1983 r. w sprawie wprowadzeniagatunkowej ochrony zwierząt. Dz.U. 1984 nr 2 poz. 11.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001 r. w sprawie określenia listy gatunków zwierzątrodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów dla danych gatunkówi odstępstw od tych zakazów. Dz.U. 2001 nr 130 poz. 1456.
SCHWARZ C. J., KELLER M. & BERGER D. 2017. Neues zur Gottesanbeterin, Mantis religiosa Linnaeus, 1758 (Mantodea,Mantidae), dem Insekt des Jahres 2017. Entomologische Nachrichten und Berichte 61: 1–18.
SĘPIOŁ B. 2005. Nowe stanowisko modliszki zwyczajnej Mantis religiosa (Linnaeaus, 1758) na północy Krainy GórŚwiętokrzyskich. Kulon 10: 77–79.*
SĘPIOŁ B. 2012. Nowe stanowiska nadobnika włoskiego Calliptamus italicus (Linnaeus, 1758) (Orthoptera,Catantopidae) na Wyżynie Małopolskiej. Naturalia 1: 148–149.*
SIELEZNIEW M. & DZIEKAŃSKA I. 2015. Rok modliszki. Przyroda Polska 12: 8–9.*
SKURATOWICZ W. 1946. Mało znane rezerwaty przyrodnicze Zamojszczyzny. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 2: 14–17.*
Sprawozdanie 1929. Sprawozdanie z XI-go nadzwyczajnego Zjazdu Państwowej Rady Ochrony Przyrody. OchronaPrzyrody 9: 110–114.
STEGER J., SCHNEIDER A., BRANDL R. & HOTES S. 2020. Effects of projected climate change on the distribution ofMantis religiosa suggest expansion followed by contraction. Web Ecology 20: 107–115. https://doi.org/10.5194/we-20-107-2020
SZYMAŃSKI D. M., SZYMAŃSKI D., KŁONOWSKI P. & SZYMAŃSKI H. 2021. Nowe stanowiska modliszki zwyczajnejMantis religiosa (Linnaeus, 1758) (Mantodea: Mantidae) na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. PrzeglądPrzyrodniczy 32: 86–91.*
SZYMAŃSKI H. M., SZYMAŃSKI D. M., SZYMAŃSKI D., KŁONOWSKI P. & SZCZYPEK J. 2020. Nowe stanowiska strojnisianadobnego Philaeus chrysops (Araneae: Salticidae) w Centralnej Polsce. Przegląd Przyrodniczy 31: 16–23.*
TÖRÖK P., JANIŠOVÁ M., KUZEMKO A., RŪSIŊA S. & DAJIĆ STEVANOVIĆ Z. 2018. Grasslands, their Threats andManagement in Eastern Europ. In: SQUIRES V. R., DENGLER J., HUA L. & FENG H. (eds.), Grasslands of the World.CRC Press: 78–102. https://doi.org/10.1201/9781315156125-11
TORZEWSKI K. & DOBRZAŃSKI X. 2019. Pierwsze stwierdzenie modliszki zwyczajnej Mantis religiosa Linnaeus, 1758w Karkonoszach. Wiadomości Entomologiczne 38: 121–122.*
TRZECIAK A. 2010. Nowe stanowisko modliszki zwyczajnej Mantis religiosa L. 1958 w okolicach Dębicy i Tarnowa.Wszechświat 111: 233.*
VITÁČEK J. 2016. Šíření kudlanky nábožné (Mantis religiosa) v Evrope. Spreading of praying mantis (Mantis religiosa)in Europe. Univerzita Karlova v Praze, Praha, 96 pp. (MSc thesis).
WALCZYK E. & LIS Ł. 2009. Modliszka zwyczajna (Mantis religiosa L.) – nowe stanowisko w Polsce. In: STAŚKOWIAKA., KARDYŚ P. & BIAŁEK W. (eds.), Piękne, rzadkie, chronione Cz. II. Skarżyskie Zeszyty LOP 11: 60–64.*
WILK T., CHODKIEWICZ T., SIKORA A., CHYLARECKI P. & KUCZYŃSKI L. 2020. Czerwona lista ptaków Polski. OTOP,Marki, 175 pp.
WITKOWSKI Z. 1992. Mantis religiosa (Linné, 1758). Modliszka zwyczajna. In: GŁOWACIŃSKI Z. (ed.), Polish Red DataBook of Animals, pp. 259–261. Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, 449 pp.*
ZAWADZKI G., ZAWADZKA D. & ZAWADZKI S. 2018. Stwierdzenie modliszki zwyczajnej Mantis religiosa w PuszczyAugustowskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 74: 451–456.*
ZIELIŃSKI D. 2016. Mantis religiosa – dyspersja gatunku w Polsce i w Europie. Nowe stanowisko na Lubelszczyźnie.Nauki Przyrodnicze 3: 10–18.*
ZIELIŃSKI D. & ŁAZARECKI T. 2018. Modliszka zwyczajna Mantis religiosa (L.) z Białegostoku, Suwałk i okolicBiałowieskiego Parku Narodowego. Wiadomości Entomologiczne 37: 54–64.*
ZIELIŃSKI D., CZYŻOWSKI P. & GORZKOWSKI B. 2018a. Pierwsze stanowisko Mantis religiosa polonica Bazyluk, 1960w Lublinie. Wiadomości Entomologiczne 37: 120–128.*
ZIELIŃSKI D., SCHWARZ C. J. & EHRMANN R. 2018b. Evaluation of the expansion of Mantis religiosa (L.) in Polandbased on a questionnaire survey. Animal Biodiversity and Conservation 41: 275–280.*
ZIĘBA K. 2004. Nowe stanowisko modliszki zwyczajnej Mantis religiosa (Linné 1758) w południowo-wschodniejPolsce. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 60: 93–95.*
ŻURAWLEW P., GROBELNY S. & MARKIEWICZ E. 2019. Nowe dane o skorkach (Dermaptera), prostoskrzydłych(Orthoptera), karaczanach (Blattodea) i modliszkach (Mantodea) powiatu pleszewskiego (Nizina Wielkopolsko–Kujawska). Przegląd Przyrodniczy 30: 49–57.*
ŻURAWLEW P., GROBELNY S. & ORZECHOWSKI R. 2017. Ekspansja długoskrzydlaka sierposza Phaneroptera falcata(Poda, 1791) (Orthoptera: Tettigoniidae) w Polsce. Przegląd Przyrodniczy 28: 39–62.
ŻURAWLEW P., ORZECHOWSKI R., GROBELNY S., BRODACKI M., KUTERA M., RADZIKOWSKI P. & CZYŻEWSKI S. 2022.Prostoskrzydłe (Orthoptera) Polski. Available at: https://orthoptera.entomo.pl on 10 May 2022.

Relation:

FRAGMENTA FAUNISTICA 65 (1): 35–53, 2022

Volume:

65

Issue:

1

Start page:

35

End page:

53

Detailed Resource Type:

Article

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:236930 ; 10.3161/00159301FF2022.65.1.035

Source:

MiIZ PAN, call no. P.256 ; MiIZ PAN, call no. P.4664

Language:

eng ; eng

Rights:

Creative Commons Attribution BY 3.0 PL license

Terms of use:

- ; Copyright-protected material. [CC BY 3.0 PL] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY 3.0 PL license, full text available at:

Digitizing institution:

Museum and Institute of Zoology of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Library of the Museum and Institute of Zoology of the Polish Academy of Sciences

Access:

Open