Przestrzenne cechy transgranicznej współpracy turystycznej w regionie Morza Bałtyckiego = Spatial features of cross-border tourist cooperation in the Baltic Sea Region

Cerić, Denis

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Przestrzenne cechy transgranicznej współpracy turystycznej w regionie Morza Bałtyckiego = Spatial features of cross-border tourist cooperation in the Baltic Sea Region Cerić, Denis

Object structure

Przestrzenne cechy transgranicznej współpracy turystycznej w regionie Morza Bałtyckiego = Spatial features of cross-border tourist cooperation in the Baltic Sea Region

Przegląd Geograficzny T. 95 z. 1 (2023)

wspólpraca transgraniczna ; przestrzenne cechy współpracy ; turystyka ; programy Interreg ; region Morza Bałtyckiego ; koncepcja bordering - debordering - rebordering

Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: jakie są przestrzenne cechy współpracy w projektach dotyczących turystyki transgranicznej w regionie Morza Bałtyckiego? Korzystając z metod analiz przestrzennych GIS, metod statystycznych oraz analizy dokumentów projektowych, przeprowadzono syntetyczne badania współpracy beneficjentów projektów turystycznych w ramach programów Interreg IV A, B i C w regionie Morza Bałtyckiego. Przedstawiono przestrzenny charakter tej współpracy w formie opisowej i kartograficznej, uwzględniając lokalizacje beneficjentów, wysokości budżetów, rolę w projekcie, koncentrację, powiązania oraz zrealizowane tematy. Od nowego podziału geopolitycznego świata po II wojnie światowej, przez zmiany polityczne zachodzące po zburzeniu muru berlińskiego w 1989 r. do czasów obecnych, w regionie Morza Bałtyckiego można wyróżnić okresy mniej lub bardziej intensywnej współpracy transgranicznej, co jest powiązane ze stopniem otwarcia granic i odpowiada koncepcji bordering – debordering – rebodering. Zaobserwowano, że w fazie debordering (otwarcia granic), która cechuje się intensywną współpracą prowadzącą do integracji i kreowania przestrzeni transgranicznej, występują istotne różnice pomiędzy zachodnią i wschodnią częścią regionu, tzw. „starą“ i „nową“ Europą w niemal wszystkich badanych aspektach. Trwałość „żelaznej kurtyny“, która w drugiej połowie XX w. dzieliła tę części regionu, sugeruje, iż projekty unijne dotychczas nie doprowadziły do znaczącego zniwelowania różnic pomiędzy państwami, które nie współpracowały przez większą część XX w.

Adie, B.A., & Amore, A. (2020). Transnational World Heritage, (meta)governance and implications for tourism: An Italian case. Annals of Tourism Research, 80. https://doi.org/10.1016/j.annals.2019.102844
Albert, M., & Brock, L. (2000). Debordering the world of states: New spaces in international relations. W: M. Albert, L. Brock, & K.-D. Wolf (red.), Civilizing world politics: Society and community beyond the state (s. 19‑43). Boston: Rowman & Littlefield.
Baltic Sea Tourism Center (2018). State of the Tourism Industry in the Baltic Sea Region. Pobrane z: https://bstc.eu (23.11.2022).
Blasco, D., Guia, J., & Prats, L. (2014). Emergence of governance in cross-border destinations. Annals of Tourism Research, 49, 159‑173. https://doi.org/10.1016/j.annals.2014.09.002
de Blij, H. (2012). Why Geography Matters: More Than Ever. Oxford: Oxford University Press.
Boonchai, P., & Freathy, P. (2020). Cross-border tourism and the regional economy: A typology of the ignored shopper. Current Issues in Tourism, 23(5), 626‑640. https://doi.org/10.1080/13683500.2018.1548579
Butowski, L. (2009). Turystyka w polityce spójności gospodarczej i społecznej Unii Europejskiej w latach 1994‑1999 i 2000‑2006: uwarunkowania teoretyczne, zakres rzeczowy, finansowy i przestrzenny. Warszawa: Difin.
Carson, D.A., Carson, D.B., & Hodge, H. (2014). Understanding local innovation systems in peripheral tourism destinations. Tourism Geographies, 16(3), 457‑473. https://doi.org/10.1080/14616688.2013.868030
Cerić, D. (2019). Transgraniczna przestrzeń turystyczna obszarów morskich i nadmorskich na przykładzie Morza Bałtyckiego - próba wyjaśnienia pojęcia. Przegląd Geograficzny, 91(4), 531‑551. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.5
Cerić, D., & Więckowski, M. (2020). Establishing transboundary tourist space in the Baltic Sea region. Baltic Journal of Health and Physical Activity, Special Issue 1, 97‑105. https://doi.org/10.29359/BJHPA.12.Spec.Iss1.16
Cornett, A., & Snickars, R. (2002). Trade and foreign direct investment as measures of spatial integration in the Baltic Sea region. Geographia Polonica, 75(2), 33‑55.
Creswell, J.W. (2014). Research Design. Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches. New Delhi: Sage.
Dołzbłasz, S. (2017), Sieci współpracy transgranicznej na pograniczach Polski. Rozprawy Naukowe IGiRR, 40. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
EC (2017). Communication from the Commission to the Council and the European Parliament 'Boosting Growth and Cohesion in EU Border Regions'. Pobrane z: https://ec.europa.eu/regional_policy/en/policy/cooperation/european-territorial/cross-border/review/#1 (14.05.2022).
Escach, E., & Vaudor, L. (2014). Réseaux de villes et processus de recomposition des niveaux: le cas des villes baltiques. Cybergeo: European Journal of Geography, 679. http://journals.openedition.org/cybergeo/26336
ESPON (2022). ESPON IRiE - Understanding the interregional flows of people, capital, goods, services and knowledge; what benefits or harms them? Pobrane z: https://irie.espon.eu/(11.12.2022).
EUROSTAT (2022). Population and Demography. Pobrane z: https://ec.europa.eu/eurostat/web/population-demography (12.12.2022).
Fedorov, G., Druzhinin, A., Golubeva, E., Subetto, D., & Palmowski, T. (2020). Baltic Region - the Region of Cooperation. Charm: Springer.
Gerlitz, L., Meyer, C., & Prause, G. (2021). Marketing and branding strategy for the South Baltic Sea Region: reinforcing regional innovation in SMEs through cross-border collaboration models in the age of transformation. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 8(4), 467. https://doi.org/10.9770/jesi.2021.8.4(28)
Gorzym-Wilkowski, W.A. (2005). Region transgraniczny na tle podstawowych pojęć geograficznych - próba syntezy. Przegląd Geograficzny, 77(2), 235‑252.
Greer, J. (2002). Developing trans-jurisdictional tourism partnerships - insights from the Island of Ireland. Tourism Management, 23(4), 355‑366. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(01)00095-4
Herzog, L.A., Sohn, C. (2019). The co-mingling of bordering dynamics in the San Diego - Tijuana cross-border metropolis. Territory, Politics, Governance, 7(2), 177‑199. https://doi.org/10.1080/21622671.2017.1323003
Ilbery, B., & Saxena, G. (2011). Integrated rural tourism in the English-Welsh cross-border region: An analysis of strategic, administrative and personal challenges. Regional Studies, 45(8), 1139‑1155. https://doi.org/10.1080/00343404.2010.486785
Interreg Botnia-Atlantica (2020). Botnia-Atlantica Interreg IV-A website. Pobrane z: http://2007‑2013.botnia-atlantica.eu/(06.09.2020).
Interreg Baltic Sea Region (2020). Baltic Sea Region Interreg IV-B website. Pobrane z: http://eu.baltic.net/(06.09.2020).
Interreg Central Baltic (2020). Central Baltic Interreg IV-A website. Pobrane z: http://projects.centralbaltic.eu/(06.09.2020).
Interreg Estonia-Latvia (2020). Estonia-Latvia Interreg IV-A website. Pobrane z: https://interreg.eu/programme/interreg-estonia-latvia/(06.09.2020).
Interreg Europe (2020). Interreg Europe IV-C website. Pobrane z: http://www.interreg4c.eu/ (06.09.2020).
Interreg Fehmarnbeltregion (2020). Fehmarnbeltregion Interreg IV-A website. Pobrane z: http://2007‑2013.fehmarnbeltregion.eu/(06.09.2020).
Interreg Latvia-Lithuania (2020). Latvia-Lithuania Interreg IV-A website. Pobrane z: http://2007‑2013.latvia-lithuania.eu/(06.09.2020).
Interreg Mecklenburg-Vorpommern-Brandenburg-Poland (2020). Mecklenburg-Vorpommern-Brandenburg-Poland Interreg IV-A website. Pobrane z: https://interreg5a.info/de/archiv/interreg-iv-a.html (06.09.2020).
Interreg Nord (2020). Nord Interreg IV-A website. Pobrane z: http://2007‑2013.interregnord.com/ (06.09.2020).
Interreg Öresund-Kattegat-Skagerrak (2020). Öresund-Kattegat-Skagerrak Interreg IV-A website. Pobrane z: http://interreg-oks.eu/(06.09.2020).
Interreg South Baltic (2020). South Baltic Interreg IV-A website. Pobrane z: http://2007‑2013.southbaltic.eu/index/(06.09.2020).
Interreg Syddanmark-Schleswig-K E R N (2020). Syddanmark-Schleswig-K E R N Interreg IV-A website. Pobrane z: http://2007‑2013.syddanmark-schleswig-kern.eu/(06.09.2020).
Ioannides, D., Nilsson, P.Å., & Billing, P. (2006). Transboundary collaboration in tourism: The case of the Bothnian Arc. Tourism Geographies, 8(2), 122‑142. https://doi.org/10.1080/14616680600585380
akubowski, A., & Miszczuk, A. (2021). New approach towards border regions in the territorial agenda 2030. Europa XXI, 40, 11‑25. https://doi.org/10.7163/Eu21.2021.40.1
Jerabek, M. (2015). Role of tourism in cross-border cooperation - example of Czech-Saxon borderland. Conference Proceeding of the 10th International Conference on Topical Issues of Tourism, Jihlava, 190‑201.
Keep EU (2020). Keep EU database. Pobrane z: https://keep.eu/(06.09.2020).
Kropinova, E. (2021). Transnational and cross-border cooperation for sustainable tourism development in the Baltic Sea Region. Sustainability, 13(4). https://doi.org/10.3390/su13042111
Jażdżewska, I. (2013). Statystyka dla geografów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Klemeshev, A.P., Korneevets, V.S., Palmowski, T., Studzieniecki, T., & Fedorov, G.M. (2017). Approaches to the Definition of the Baltic Sea Region. Baltiс Region, 9(4), 4‑20. https://doi.org/10.5922/2079-8555-2017-4-1
Laissy, A.-P. (2018). Foreword. W: E. Medeiros (red.), European Territorial Cooperation. Theoretical and Empirical Approaches to the Process and Impacts of Cross-Border and Transnational Cooperation in Europe. Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-74887-0
Martinez, O.J. (1994). The dynamics of border interaction - New approaches to border analysis W: C.H. Schofield (red.), World boundaries, global boundaries 1 (s. 1‑15). London: Routledge.
Medeiros, E. (2015). Territorial Impact Assessment and Cross-Border Cooperation. Regional Studies, Regional Science, 2(1), 95‑115. https://doi.org/10.1080/21681376.2014.999108
Medeiros, E. (2018). Should EU cross-border cooperation programmes focus mainly on reducing border obstacles? Documents d'Anàlisi Geogràfica, 64(3). https://doi.org/10.5565/rev/dag.517
Milewski, D. (2014). Finansowanie przedsięwzięć turystycznych z funduszy unijnych w latach 2007‑2013. W: A. Panasiuk (red.), Fundusze Unii Europejskiej w gospodarce turystycznej. Warszawa: Difin.
Newman, D. (2006). Borders and Bordering: Towards an Interdisciplinary Dialogue. European Journal of Social Theory, 9(2). https://doi.org/10.1177/1368431006063331
Palmowski, T. (2011). Bałtycki cruising. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 18, 97‑107.
Palmowski, T. (2017). Baltic Europe - 40 years of integration. Studia Regionalia, 52, 41‑57. https://doi.org/10.12657/studreg-52-03
Pinheiro, J.L.P. (2009). Transborder cooperation and identities in Galicia and Northern Portugal. Geopolitics, 14(1), 79‑107. https://doi.org/10.1080/14650040802578674
Prokkola, E.K. (2008). Resources and barriers in tourism development: cross-border cooperation, regionalization and destination building at the Finnish-Swedish border. Fennia, 186(1), 31‑46. Pobrane z: https://fennia.journal.fi/article/view/3710 (12.12.2022).
Prokkola, E.K., & Lois, M. (2016). Scalar politics of border heritage: an examination of the EU's northern and southern border areas. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 16(1), 14‑35. https://doi.org/10.1080/15022250.2016.1244505
Reitel, B., Wassenberg, B., & Peyrony, J. (2018). The INTERREG Experience in Bridging European Territories. W: E. Medeiros (red.), Cross-Border and Transnational Cooperation in Europe (s. 7‑24). Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-74887-0_2
Ricq, Ch. (2006). Handbook of transfrontier co-operation. Paris: Edition.
Rumford, C. (2006). Borders and rebordering. W: G. Delanty (red.), Europe and Asia beyond East and west (s. 181‑192). London: Routledge.
Scott, J.W. (2013). Territorial cohesion, cross-border cooperation and the EU's political identity: a brief observation. W: I. Pálné Kovács, J. Scott & Z. Gál (red.), Territorial cohesion in Europe, Institute for regional studies (s. 73‑84). Centre for Economic and Regional Studies, Pécs: Hungarian Academy of Sciences.
Sohn, C. (2022). How to brand a border despite its wall? A social semiotics approach to cross-border place branding. Geoforum, 135, 82‑92. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2022.07.016
Stetter, S. (2005). Theorising the European neighbourhood policy: Debordering and rebordering in the Mediterranean. Florence: European University Institute.
Stoffelen, A., & Vanneste, D. (2017). Tourism and cross-border regional development: insights in European contexts. European Planning Studies, 25(6), 1013‑1033. https://doi.org/10.1080/09654313.2017.1291585
Studzieniecki, T. (2016). The development of cross-border cooperation in an EU macroregion - a case study of the Baltic Sea Region. Procedia Economics and Finance, 39, 235‑241.
Studzieniecki, T., & Meyer, B. (2017). The programming of tourism development in Polish cross border areas during the 2007‑2013 period. 6th Central European Conference in Regional Science - CERS, 506‑516.
Stålvant, C.-E., & Westermann, R. (1996). Actors around the Baltic Sea. An inventory of infrastructures: Initiatives, Agreements and Actors. Compiled for the Baltic Sea States Summit, Stockholm.
Su, X., & Li, C. (2021). Bordering dynamics and the geopolitics of cross-border tourism between China and Myanmar. Political Geography, 86. https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2021.102372
Timothy, D.J. (1999). Cross-border partnership in tourism resource management: International parks along the US-Canada border. The Journal of Sustainable Tourism, 7(3‑4), 182‑205. https://doi.org/10.1080/09669589908667336
Timothy, D.J. (2019). Supranationalism and tourism: Free trade, customs unions, and single markets in an era of geopolitical change. W: D.J. Timothy (red.), Handbook of globalisation and tourism (s. 100‑113). Cheltenham: Edward Elgar.
Timothy, D.J., & Saarinen, J. (2013). Cross-border cooperation and tourism in Europe. W: C. Costa, E. Panyik, & Buhalis, D. (red.), Trends in European tourism planning and organization. Bristol: Channel View Publications.
Tintěra, J., Kotval, Z., Ruus, A., & Tohvri, E. (2018). Inadequacies of heritage protection regulations in an era of shrinking communities: A case study of Valga. Estonia. European Planning Studies, 26(12), 2448‑2469. https://doi.org/10.1080/09654313.2018.1518409
UNWTO (2013). Tourism Highlights - 2013 Edition. Światowa Organizacja Turystyki Narodów Zjednoczonych. Pobrane z: https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284415427 (06.11.2022).
UNWTO (2019). Tourism Highlights - 2019 Edition. Światowa Organizacja Turystyki Narodów Zjednoczonych, Pobrane z: https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 (06.11.2022).
Vitale, A. (2011). The contemporary EU's notion of territoriality and external borders. European Spatial Research And Policy, 18(2), 17‑27. https://doi.org/10.2478/v10105-011-0010-3
Więckowski, M. (2010). Turystyka na obszarach przygranicznych Polski. Prace Geograficzne, 224. Warszawa: IGiPZ PAN.
WIęckowski, M. (2019). Od barier i izolacji do sieci i przestrzeni transgranicznej - konceptualizacja cyklu funkcjonowania granic państwowych. Przegląd Geograficzny, 91(4), 443‑466. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.1
Więckowski, M. (2023). How border tripoints offer opportunities for transboundary tourism development. Tourism Geographies, 25(1), 310‑333. https://doi.org/10.1080/14616688.2021.1878268
Więckowski, M., & Cerić, D. (2016). Evolving tourism on the Baltic Sea coast: perspectives on change in the Polish maritime borderland. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 16(1), 98‑111. https://doi.org/10.1080/15022250.2016.1244598
Więckowski, M., & Timothy, D.J. (2021). Tourism and an evolving international boundary: Bordering, debordering and rebordering on Usedom Island, Poland-Germany. Journal of Destination Marketing & Management, 22. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2021.100647
Wróblewski, Ł. (2017). Koncepcja pięciostopniowej integracji regionów przygranicznych. Warszawa: Difin.
Yndigegn, C. (2011). Between debordering and rebordering Europe: Cross-border cooperation in the Øresund region or the Danish-Swedish border region. Eurasia Border Review, 2, 47‑59.
Zając, K. (1994). Zarys metod statystycznych. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Żyszkowska, W. (2003). Analizy przestrzenne w systemach informacji geograficznej. Polski Przegląd Kartograficzny, 35(2), 110‑113.