Jak gazeta codzienna przekraczała codzienność Wielkiej Wojny: „Nowy Kurier Łódzki” 1914–1918

Wejland, Andrzej Paweł

doi:1429-0618

Pobierz

Tytuł: Jak gazeta codzienna przekraczała codzienność Wielkiej Wojny: „Nowy Kurier Łódzki” 1914–1918

Abstrakt:

Myślenie o wojnie we współczesnej humanistyce, w tym także w antropologii kulturowej, bardziej lub mniej nastawionej historycznie, opiera się zwykle na chronotopie odwrócenia, to znaczy na przedstawieniu wojny jako przeciwieństwa pokoju. Myślenie takie angażuje określone, u podstaw fenomenologiczne, wyobrażenie o naznaczonej wojną codzienności. Zgodnie z nim odwrócona codzienność wojny jest codziennością niecodzienną i niepowszednią, w konsekwencji więc doświadczaną jako odmienna i obca. Odnosząc swoje rozważania do określonej przez Wielką Wojnę rzeczywistości kulturowej miasta Łodzi, autor próbuje wykazać, że nie cała codzienność miasta lub nie wszystkie jej fragmenty z równą intensywnością ulegają „wojennemu” odwróceniu. Dowodzi, że fragmentem takim bywa gazeta codzienna. Na przykładzie „Nowego Kuriera Łódzkiego”, jednej z gazet typowych dla tego czasu i tego miejsca, pokazuje, jak gazeta codzienna w czasie wojny podtrzymuje znane sobie sprzed wojny sposoby pisania o świecie, stosuje więc także gatunki dziennikarskie pozwalające wyjść poza prostą prawdę faktów i zdarzeń. To właśnie dzięki temu na swój sposób przekracza ona zwykłą i przyziemną codzienność miasta czasu wojny

Bibliografia:

Antczak A. 2012, Pokój jako naczelna kategoria irenologii, „Obronność. Zeszyty Naukowe”, nr 4, s. 5-16
Assmann A. 2001, Frieden als kulturelles Konstrukt. Über Hoffen, Erinnern und Vergessen, [w:] Garber K. i in. (Hrsg.), Erfahrung und Deutung von Krieg und Frieden. Religion – Geschlechter – Natur und Kultur, Wilhelm Fink Verlag, München, s. 655-665
Bednarek Z. 2010, Przestrzeń informacyjna tekstów prasowych w dobie kultury masowej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 13, s. 415-422
Blainey G. 1988, The Causes of War, The Free Press, New York
Bonacker T., Imbusch P. 2006, Zentrale Begriffe der Friedens– und Konfliktforschung: Konflikt. Gewalt. Krieg. Frieden, [w:] Imbusch P., Zoll R. (Hrsg.), Friedens– und Konfliktforschung. Eine Einführung, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden, s. 67-142
Broersma M. 2007, Form, Style and Journalistic Strategies. An Introduction, [w:] Broersma M. (red.), Form and Style in Journalism. European Newspapers and the Representation of News, 1880–2005, Peeters, Leuven – Paris – Dudley, MA, s. IX-XXIX
Bruner J. S. 1990, Acts of Meaning, Harvard University Press, Cambridge, MA – London
Bruner J. S. 2006, Narracyjna konstrukcja rzeczywistości, [w:] idem, Kultura edukacji, przeł. Brzostowska-Tereszkiewicz T., Universitas, Kraków, s. 181-208
Czaja D. 2004, Sygnatura i fragment. Narracje antropologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Ettema J. S. 2009, News as Culture, [w:] Allan S. (red.), The Routledge Companion to News and Journalism, Routledge, London – New York, s. 289-300
Geertz C. 2005, Religia jako system kulturowy, [w:] idem, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M. M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 109-150
Herman D. 2009, Basic Elements of Narrative, Wiley-Blackwell, Malden, MA – Oxford
Jacoby T. 2008, Understanding Conflict and Violence. Theoretical and interdisciplinary approaches, Routledge, London – New York
Kansy A., Kasprzyk D. 2012, Znamiona codzienności w realiach Wielkiej Wojny. Reklama w polskojęzycznej prasie łódzkiej w latach 1914–1918, [w:] Daszyńska J. A. (red.), Łódź w czasie Wielkiej Wojny, Dom Wydawniczy „Księży Młyn”, Łódź, s. 45-66
Krupa-Ławrynowicz A. 2013, Bałuckie chronotopy. Opowieść o łódzkiej dzielnicy, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław – Łódź („Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. LII)
Lejzerowicz-Zajączkowska B. 2003, Człowiek w świecie sensów. Filozoficzne podstawy fenomenologicznej socjologii Alfreda Schütza, Wydawnictwo Naukowe Novum, Płock
Lule J. 2001, Daily News, Eternal Stories. The Mythological Role of Journalism, The Guilford Press, New York – London
Maziarski J. 2006, Reportaż, [w:] Gazda G., Tynecka-Makowska S. (red.), Słownik rodzajów i gatunków literackich, Universitas, Kraków, s. 634-635
Perec G. 1989, Approches de quoi?, [w:] idem, L’infra-ordinaire, Seuil, Paris, s. 9-13
Schütz A. 1962, The Problem of Social Reality, Martinus Nijhoff, The Hague – Boston – London
Stańczyk J. 2003, Pokój w stosunkach międzynarodowych, „Mazowieckie Studia Humanistyczne”, nr 1-2, s. 127-144