Współpraca kulturalna Polski z Węgrami w dziedzinie kinematografii w latach siedemdziesiątych XX wieku

Szczutkowska, Joanna

doi:1230-5057

Pobierz

Tytuł: Współpraca kulturalna Polski z Węgrami w dziedzinie kinematografii w latach siedemdziesiątych XX wieku

Abstrakt:

Artykuł poświęcony jest dobrze udokumentowanym, ale rzadko analizowanym przez badaczy kontaktom kulturalnym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Węgierskiej Republiki Ludowej w dziedzinie kinematografii w latach 1971–1980. W tzw. dekadzie gierkowskiej kino madziarskie cieszyło się w Polsce dużym zainteresowaniem (zwłaszcza w środowisku krytyków i dyskusyjnych klubów filmowych), z kolei na Węgrzech wciąż panowała „moda na Polskę” i polski film. W opracowaniu uwagę skupiono na przebiegu polsko-węgierskiej współpracy filmowej w sferze koprodukcji, wymiany usług, imprez i festiwali. Ważną rolę w popularyzacji wzajemnych osiągnięć filmowych odegrały Ośrodek Informacji i Kultury Polskiej w Budapeszcie oraz Węgierski Instytut Kultury w Warszawie, a także kontakty niezależne.

Bibliografia:

Armata J., Węgierskie kino, w: Encyklopedia kina, red. T. Lubelski, Warszawa 2010.
„Często nawet plakatów nie było…” Rozmowa z Andrzejem Wernerem o recepcji kina węgierskiego w Polsce, w: Złota era kina węgierskiego. Lata 60. i 70., red. R. Kardzis, J. Topolski, Kraków 2009.
75 lat Instytutu Polskiego w Budapeszcie, Budapeszt 2014, http://issuu.com/lengyelintezetbu- dapest/docs/75ip_internet.
Báron G., Cisza i krzyk (Csend és kiáltás). Twórczość Miklósa Jancsó w latach 60. i 70., w: Złota era kina węgierskiego. Lata 60. i 70., red. R. Kardzis, J. Topolski, Kraków 2009.
Báron G., Wprowadzenie do perspektywy lat 60., w: Złota era kina węgierskiego. Lata 60. i 70., red. R. Kardzis, J. Topolski, Kraków 2009.
Biegański Z., Kino puli specjalnej. Filmy jugosłowiańskie na ekranach kin Polski Ludowej, w: Polska i Jugosławia w stosunkach międzynarodowych po II wojnie światowej. Relacje wielostronne i wielopoziomowe, red. M. Pavlović, A. Zaćmiński, Bydgoszcz 2014.
Biegański Z., Nieustający seans filmowy. 40 lat KMF „Mozaika” i DKF „Rondo” w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1999.
Brendel J., Polskie kontakty węgierskiej neoawangardowej sztuki plastycznej w późnym okresie „socrealizmu”, w: Polskie lato, węgierska jesień. Polsko-węgierska solidarność w latach 1956–1990, red. C. Kiss Gy., K. Sutarski, Budapeszt 1997.
Bubak G., Twórczość filmowa Istvána Szabó, Kraków 2003.
Bubak G., Miklós Jancsó. Obraz trudnej historii, w: Autorzy kina europejskiego VI, red. A. Helman, A. Pitrus, Warszawa 2011.
Cziomer E., Polityka odprężenia Wschód – Zachód w latach 70. i 80., w: Międzynarodowe stosunki polityczne, red. E. Cziomer, Kraków 2008.
Dabert D., Kino moralnego niepokoju. Wokół wybranych problemów poetyki i etyki, Poznań 2013.
Dzieszyński R., Polak, Węgier… Millenium przyjaźni, Warszawa 1988.
Eisler J., Polonia Restituta, http://polska1918-89.pl/pdf/polonia-restituta-film,1841.pdf.
Engelmayer Á., Echo, pamięć i rola rewolucji węgierskiej 1956 r. w polskich publikacjach prasowych i książkowych drugiego obiegu (wydawanych nielegalnie) w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, w: Polskie lato, węgierska jesień. Polsko-węgierska solidarność w latach 1956–1990, red. C. Kiss Gy., K. Sutarski, Budapeszt 1997.
Felczak W., Fischinger A., Polska – Węgry, tysiąc lat przyjaźni, Budapeszt–Warszawa 1979.
Gołembski F., Współpraca kulturalna w procesie budowy europejskiego ładu pokojowego, Warszawa 1979.
Hendrykowska M., Kronika kinematografii polskiej 1895–1997, Poznań 1999.
Horoszczak A., Jancsó egzorcyzmowany w „Kwancie”, „Kultura Filmowa” 1973, nr 2, s. 100–105.
Horoszczak A., Polak, Węgier… i kino. Nasi u bratanków, „Iluzjon. Kwartalnik Filmowy” 1994, nr 2, s. 35–42.
Horoszczak A., Polscy aktorzy w węgierskich filmach powojennych (od roku 1945), „Iluzjon. Kwartalnik Filmowy” 1994, nr 2, s. 70–74.
Horoszczak A., Rutkowski A.M., Film węgierski w Polsce, Warszawa 1981.
Jarząbek W., Polska wobec Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Plany i rzeczywistość 1964–1975, Warszawa 2008.
Kaczor T., Przyjaźń z tysiącletnim rodowodem, w: Przyjaźń z tysiącletnim rodowodem. Szkice z dziejów relacji polsko-węgierskich, red. P. Jakóbczyk-Adamczyk, D. Rogut, Bełchatów 2009.
Kapronczay K., Historiografia kontaktów węgiersko-polskich w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, w: Polskie lato, węgierska jesień. Polsko-węgierska solidarność w latach 1956–1990, red. C. Kiss Gy., K. Sutarski, Budapeszt 1997.
Kiss Gy. C., Pielęgnacja tradycji przyjaźni polsko-węgierskiej jako jedna z form opozycyjności (pytania i przybliżenia), w: Polskie lato, węgierska jesień. Polsko-węgierska solidarność w latach 1956–1990, red. C. Kiss Gy., K. Sutarski, Budapeszt 1997.
Kochanowski J., Wstęp, w: Bocznymi drogami. Nieoficjalne kontakty społeczeństw socjalistycznych 1956–1989, red. W. Borodziej, J. Kochanowski, Warszawa 2010.
Kopyś T., Stosunki polsko-węgierskie w latach 1945–1970, Kraków 2015.
Kossak J., Rozwój kultury w Polsce Ludowej, Warszawa 1974.
Lubelski T., Wajda. Portret mistrza w kilku odsłonach, Wrocław 2006.
Misiak A., Kinematograf kontrolowany. Cenzura filmowa w kraju socjalistycznym i demokratycznym (PRL i USA). Analiza socjologiczna, Kraków 2006.
Nemeskürty I., Historia filmu węgierskiego, Warszawa 1979.
Nowak J.R., Polityka kulturalna WSPR w latach 1968–1977, Warszawa 1978.
Nowak J.R., Uparty rozrachunek, „Kino” 1981, nr 6, s. 31–32.
Nowak J.R., Węgry bliskie i nie znane, Warszawa 1980.
Pająk P., Festiwal w Puli – początek i koniec filmowego święta w socjalistycznej Jugosławii, „Kwartalnik Filmowy” 2017, nr 100, s. 6–21.
Pałyga E.J., Dyplomacja Polski Ludowej 1944–1984. Kierunki – treści – mechanizmy, Warszawa 1986.
Pap P., O wzajemnych kontaktach kinematografii polskiej i węgierskiej, w: Polska i Węgry w kulturze i cywilizacji europejskiej, red. J. Wyrozumski, Kraków 1997.
Płaza B., Kultura zbliża narody. O współpracy kulturalnej Polski z zagranicą w latach 1945–1976, Warszawa 1978.
Podbierowa E., Stosunki między Polską a Węgrami, w: Stosunki Polski z innymi państwami socjalistycznymi, red. Cz. Mojsiewicz, Warszawa 1973.
Polska i Niemcy. Filmowe granice i sąsiedztwa, red. K. Klejsa, Wrocław 2012.
Polsko-włoskie kontakty filmowe. Topika, koprodukcje, recepcja, red. A. Miller-Klejsa, M. Woźniak, Łódź 2014.
Reiman J., Węgierskie postrzeganie Polaków w latach osiemdziesiątych, w: Narody i stereotypy, red. T. Walas, Kraków 1995.
Sirecka-Wołodko M., Zagraniczna polityka kulturalna Polski w latach 1956–1970, Toruń 2011.
Skobelski R., Polityka PRL wobec państw socjalistycznych w latach 1956–1970. Współpraca – napięcia – konflikty, Poznań 2010.
Skopal P., Barrandov’s co-productions. The Clumsy Way to Ideological Control, International Competitiveness and Technological Improvement, w: Cinema in Service of the State. Perspectives on Film Culture in the GDR and Czechoslovakia, 1945–1960, red. L. Karl, P. Skopal, New York – Oxford 2017.
Skrzypek A., Dyplomatyczne dzieje PRL w latach 1956–1989, Pułtusk–Warszawa 2010.
Studia z dziejów polsko-węgierskich stosunków literackich, red. István Csapláros, Warszawa 1978.
Studia z dziejów polsko-węgierskich stosunków literackich i kulturalnych, red. J. Reychman, I. Csapláros, A. Sieroszewski, Wrocław 1969.
Szczepańska A., Do granic negocjacji. Historia Zespołu Filmowego „X” Andrzeja Wajdy (1972–1983), Kraków 2017.
Szczutkowska J., „Żywotność i znaczenie” – współpraca kulturalna Polski z Węgrami w latach XX wieku, w: Historia kluczem do zrozumienia współczesnych relacji międzysąsiedzkich, red. T. Maresz, K. Grysińska-Jarmuła, Bydgoszcz 2016.
Szczutkowska J., Polityka kulturalna PRL w dziedzinie kinematografii w latach 70., Bydgoszcz 2014.
Szczutkowska J., Współpraca kulturalna Polski z Jugosławią w dziedzinie kinematografii w latach siedemdziesiątych XX wieku, w: Polska i Jugosławia p o II wojnie światowej, red. M. Pavlović, N. Stambolija, A. Zaćmiński, Bydgoszcz 2016. Szczygielska Z., Nowicki, Warszawa 1984.
Wasiak P., Witerska A., Przestrzeń swobody. Wystawy „zakazanych” artystów z krajów socjalistycznych w Polsce po 1956 roku, w: Bocznymi drogami. Nieoficjalne kontakty społeczeństw socjalistycznych 1956–1989, red. W. Borodziej, J. Kochanowski, Warszawa 2010.
W drodze do sąsiada. Polsko-niemieckie spotkania filmowe, red. A. Dębski, A. Gwóźdź, Wrocław 2013.
Zając J., Zięba R., Polska w stosunkach międzynarodowych 1945–1989, Toruń 2005.
Zajiček E., Film polski. Ekonomika i organizacja produkcji, Warszawa 1983.
Zajiček E., Poza ekranem. Kinematografia polska 1896–2005, Warszawa 2009.
Zwierzchowski P., The reception of Hungarian cinema in Polish film criticism 1945–1989, w: History of European Cinema. Intercultural Perspective, red. B. Zając, M. Pabiś-Orzeszyna, M. Dondzik, Łódź 2015.