Po wojnie, zimą. Berlinek w opowieściach jego nowych mieszkańców

Karpińska, Grażyna Ewa

doi:1429-0618

Pobierz

Tytuł: Po wojnie, zimą. Berlinek w opowieściach jego nowych mieszkańców

Abstrakt:

Berlinek to miejscowa nazwa osiedla mieszkaniowego, wybudowanego w Łodzi na Julianowie podczas drugiej wojny światowej dla oficerów i wyższych urzędników administracji niemieckiej. Niemcy opuścili je w pośpiechu w styczniu 1945 roku, a już w lutym mieszkania te zajęli polscy lokatorzy. W artykule odtwarzam obraz zasiedlania przez Polaków mieszkań na Berlinku natychmiast po ucieczce Niemców z miasta, jaki został zapisany w ich pamięci i wyobraźni. Kluczem do antropologicznego poznania stały się relacjezebrane od osób, które po wojnie w bardzo młodym wieku zamieszkały na Berlinku wraz z rodzinami, jak również od tych, które poznały przebieg wydarzeń z opowieści rodziców lub teściów

Bibliografia:

Barthes R. 2001, Lektury, przeł. Kłosiński K. i in., Wydawnictwo KR, Warszawa
Bolanowski T. 2013, Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź
Brodski J. 2003, Dyptyk petersburski, czyli przewodnik po przemianowanym mieście, przeł. Husarska A., Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa
Brosz M. 2012, Gospodarowanie przestrzenią mieszkalną. Poszukiwanie koncepcji ładu przestrzeni indywidualnej jako jej odtwarzanie, [w:] Maślanka T., Strzyczkowski K. (red.), Między rutyną a refleksyjnością. Praktyki kulturowe i strategie życia codziennego, Wydawnictwo UW, Warszawa, s. 209–218
de Certeau M., 2008, Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, przeł. Thiel-Jańczuk K., Wydawnictwo UJ, Kraków
Csikszentmihalyi M., Rochberg-Halton E. 1981, The Meaning of Things: Domestic Objects and the Self, Cambridge University Press, Cambridge
Douglas M. 2007, Czystość i zmaza, przeł. Bucholc M., PIW, Warszawa
Edensor T., 2004, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, przeł. Sadza A.,Wydawnictwo UJ, Kraków
Halbwachs, M. 2008, Społeczne ramy pamięci, przeł. Król M., PWN, Warszawa
Jewdokimow M. 2011, Zmiany społecznych praktyk zamieszkiwania, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa
Kamiński Ł. 2000, Polacy wobec nowej rzeczywistości 1944–1948. Formy pozainstytucjonalnego, żywiołowego oporu społecznego, Adam Marszałek, Toruń
King P. 2004, Private Dwelling. Contemplating the Use of Housing, Routledge, New York
Krajewski M. 2004, Śmieci w sztuce. Sztuka jako śmieć, „Zeszyty Artystyczne”, nr 13, s. 51–65
Lévinas E. 1998, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, przeł. Kowalska M., PWN,Warszawa
Marszałek M. 2014, Autobiografia, [w:] Saryusz-Wolska M., Traba R. (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Scholar, Warszawa, s. 53–58
Paczyńska I. 1994, Gospodarka mieszkaniowa a polityka państwa w warunkach przekształceń ustrojowych w Polsce w latach 1945–1950 na przykładzie Krakowa, Wydawnictwo UJ, Kraków
Perkowski P. 2008, Dom jako schronienie w Polsce Ludowej. Przypadek mieszkańców Gdańska (1945–1979), [w:] Opacki Z., Płaza-Opacka D. (red.), Dom – spotkanie przestrzeni prywatnej i publicznej na tle przemian cywilizacyjnych XIX i XX wieku. Zbiór studiów,Wydawnictwo UG, Gdańsk, s. 264–276
Perkowski P. 2015, Gdańsk – miasto od nowa: kształtowanie społeczeństwa i warunki bytowe w latach 1945–1970, Słowo/Obraz/Terytoria, Gdańsk
Pink S. 2004, Home Truths: Gender, Domestic Objects and Everyday Life, Berg, Oxford–New York
Rybczyński W. 1996, Dom. Krótka historia idei, przeł. Husarska K., Marabut, Gdańsk–Warszawa
Rzepkowska A. 2009, Sybiracy: wspólnota – pamięć – narracja. Studium antropologiczne, PTL, Łódź
Dziennik Łódzki, http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/495356,19-stycznia-1945-r-rosjanie-wyzwolili-lodz-zdjeciafilm,id,t.html, 18.11.2017