Projekty RCIN i OZwRCIN

Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych (RCIN) powstało i jest rozwijane głównie w wyniku realizacji dwóch projektów pozyskanych i realizowanych wspólnie przez grupę polskich instytutów naukowych.

 Projekt I

Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych (RCIN)

Termin realizacji: 2010.03.02 r. - 2014.09.30 r.

Instytucja finansująca: Unia Europejska - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz budżet państwa.

Głównym założeniem projektu było utworzenie ponadregionalnego i multidyscypinarnego Repozytorium Cyfrowego złożonego ze zdigitalizowanych materiałów archiwalnych, publikacji naukowych, dokumentacji badań oraz piśmienniczego dziedzictwa kulturowego wyselekcjonowanych ze zbiorów 16 polskich instytutów naukowych oraz ich bibliotek tworzących Konsorcjum Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych.

Podstawowe zadania jakie wyznaczał Projekt to przede wszystkim konsolidacja i modernizacja infrastruktury naukowo-badawczej i informatycznej jednostek naukowych tworzących Konsorcjum, zabezpieczenie bieżącego dorobku naukowego Instytutów wchodzących w jego skład, a także ułatwienie wyspecjalizowanym grupom badaczy dostępu do publikacji. Poprzez ułatwienie dostępności do współczesnych i historycznych materiałów gromadzonych przez Instytuty Konsorcjum wzrasta promocja polskiej nauki, historii i kultury na świecie, wzmocniona zostaje edukacja i świadomość w zakresie wyszukiwania literatury naukowej w postaci cyfrowej, powiększą się także elektroniczne zasoby światowego Internetu o polskie treści publikacji naukowych wydawanych przez członków Konsorcjum, co z kolei wpływa na upowszechnienie wyników prowadzonych przez nich badań, a także wzrost cytowalności udostępnionych prac.

Projekt finansowany był ze środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Oś priorytetowa 2: infrastruktura strefy B+R, Działanie 2.3: Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki Poddziałanie 2.3.2.: Projekty w zakresie rozwoju zasobów informatycznych nauki w postaci cyfrowej, realizowany był w okresie od dnia 02.03.2010 r. do dnia 30.09.2014 r. Wysokość dofinansowania wynosiła 36 347 949,15 złotych.

 W skład Konsorcjum tworzącego RCIN wchodziły następujące Instytuty:

• Instytut Archeologii i Etnologii PAN
• Instytut Badań Literackich PAN
• Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN
• Instytut Biologii Ssaków PAN
• Instytut Chemii Fizycznej PAN
• Instytut Chemii Organicznej PAN
• Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN/li>
• Instytut Historii PAN
• Instytut Języka Polskiego PAN
• Instytut Matematyczny PAN
• Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN
• Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN
• Instytut Slawistyki PAN
• Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych
• Muzeum i Instytut Zoologii PAN -partner wiodący
  oraz
• Instytut Chemii Bioorganicznej PAN
• Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk

Obecnie wyniki projektu utrzymywane są ze środków własnych Instytutów, ponadto jego kontynuację stanowi nowy projekt OZwRCIN realizowany w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa UE.

Publikacje dotyczące Projektu I

Projekt 'Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych'
Potencjał informacyjny Platformy RCIN
Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych : stan na 24.10.2014 r.

Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych, RCIN. MiIZ PAN : Warszawa, 2014, 112 s.

Projekt II

Otwarte Zasoby w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych (OZwRCIN)

Termin realizacji: 2018-08-01 - 2021-07-31

Instytucja finansująca: Unia Europejska - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz budżet państwa
Numer projektu: Nr POPC.02.03.01-00-0029/17

Trzyletni projekt pn. Otwarte Zasoby w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych (OZwRCIN) realizowany jest w ramach trzeciego konkursu Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, oś II E-administracja i otwarty rząd, działanie 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, 2.3.1 Cyfrowe udostępnienie informacji sektora publicznego ze źródeł administracyjnych i zasobów nauki. Budżet projektu wynosi ogółem 34 684 818,25 zł, z czego 29 353 761,68 zł to dofinansowanie z budżetu środków europejskich

Projekt stawia przed sobą kilka celów bezpośrednich, które można sprowadzić do ogólnego stwierdzenia mówiącego o udostępnianiu, archiwizowaniu i rozpowszechnianiu informacji sektora publicznego pochodzących ze zgromadzonych przez 16 Partnerów - Instytutów naukowych - zasobów nauki. W szczególności udostępnienie w sieci Internet nowych pozycji, zawierających treści i dane naukowe, opatrzonych kompletem metadanych, które dotychczas udostępniane były tylko wyjątkowo nielicznej grupie badaczy odwiedzających siedziby Partnerów. Obiekty te dokumentują dotychczasowe kierunki rozwoju dyscyplin, które uprawiają Partnerzy oraz służą dalszemu rozwojowi badań.

Obecnie następuje modernizacja udostępnionej usługi w taki sposób, aby była przyjazna dla użytkowników i odpowiadała współczesnym wymogom m.in. poprzez usunięcie zdiagnozowanych niedogodności technicznych starej platformy RCIN. W szczególności istotna jest poprawa mechanizmów wyszukiwania w bazie i prezentacji jego wyników oraz dostosowanie realizowanych usług do pozostałych zdiagnozowanych potrzeb użytkowników oraz osób niepełnosprawnych.

Aktualnie nowe, zdigitalizowane przez 16 Partnerów Projektu OZwRCIN treści i dane naukowe, udostępniane są w sposób otwarty, na wolnych licencjach, nieodpłatnie i przy jak najmniejszych barierach dla ich ponownego wykorzystania, przy uwzględnieniu potrzeb osób niepełnosprawnych oraz przy umożliwieniu interoperacyjności z krajowymi i zagranicznymi systemami teleinformatycznymi.

W Projekcie planowane jest zdigitalizowanie 145 992 obiektów oraz udostępnienie on-line metadanych i treści 146 107 poszukiwanych obiektów (dotychczas niedostępnych w Internecie).

Projekt Otwarte Zasoby w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych realizuje 16 Partnerów na podstawie Umowy o Partnerstwie:

• Instytut Matematyczny PAN - partner wiodący
• Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
• Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk,
• Instytut Badań Systemowych PAN
• Instytut Badawczy Leśnictwa
• Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego Polskiej Akademii Nauk,
• Instytut Botaniki im. Władysława Szafera Polskiej Akademii Nauk
• Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk
• Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk
• Instytut Filozofii i Socjologii PAN,
• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
• Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mirosława Mossakowskiego Polskiej Akademii Nauk
• Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk
• Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN,
• Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk
• Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk.

Prowadzone prace techniczne w Projekcie są ukierunkowane na dostosowanie i rozbudowę rozwiązań informatycznych, wykorzystywanych dotąd przez RCIN. Dotychczas istniał centralny portal RCIN oraz 17 portali instytutów współpracujących w ramach konsorcjum RCIN. Nowy portal RCIN udostępnia materiały wszystkich 23 instytutów zaangażowanych w poszerzanie oferty RCIN (17 dotychczasowych użytkowników oraz 6 nowych Partnerów Projektu OZwRCIN), natomiast portale instytutowe udostępniają materiały związane z działalnością danego instytutu. Materiały udostępniane w ramach portali instytutowych i portalu RCIN to fizycznie te same dane, które widoczne są równocześnie poprzez dwa niezależne portale internetowe, a więc nie zachodzi konieczność kopiowania tych danych.

Cały proces digitalizacji i udostępniania obiektów w RCIN obsługuje, modernizowany w Projekcie, tzw. pakiet oprogramowania DInGO  (https://docs.psnc.pl/display/DLI6 , https://docs.psnc.pl/display/DLAB/Home). Umożliwia on monitorowanie i kontrolowanie przebiegu prac związanych z: digitalizacją, długoterminowym przechowywaniem danych i udostępnianiem obiektów cyfrowych on-line. Dzięki niemu obsługa procesu digitalizacji następuje zgodnie z międzynarodowymi przewodnikami dobrych praktyk, np. realizuje archiwizację danych w zgodzie z modelem OAIS, posiada funkcję samoarchiwizacji zgodnej z zieloną ścieżką Open Access, oraz uruchamia mechanizmy pozwalające na automatyczną weryfikację jakości danych (np. parametrów technicznych wprowadzanych danych). Zgodność z międzynarodowymi standardami i dobrymi praktykami jest kluczowa w kontekście zapewnienia użytkownikom dostępu do danych udostępnianych poprzez portal RCIN w długiej perspektywie czasu.

W ramach realizacji Projektu przewidziano także cykle szkoleń zarówno pracowników merytorycznych jak i użytkowników końcowych. Szkolenia użytkowników końcowych mają na celu zapoznanie ich z tematyką bazy, jej funkcjonalnościami oraz służą zwiększeniu świadomości nt. korzyści z umiejętności korzystania z zasobów platformy RCIN.

Zaplanowane w Projekcie działania promocyjne przyczyniają się do upowszechnienia informacji na temat potencjału otwartych danych gromadzonych na platformie RCIN przez Partnerów Projektu oraz korzyści wynikających z otwierania zasobów nauki, a także roli środków pochodzących z Unii Europejskiej w tym zakresie.

Podsumowując, obiekty udostępniane w ramach Projektu w Internecie dokumentują dotychczasowe kierunki rozwoju dyscyplin, które reprezentują Partnerzy Projektu oraz są lub będą wykorzystywane w ramach prowadzonych badań naukowych. Docelowo w Projekcie udostępnione zostaną zasoby naukowe, które Partnerzy uznali za zasoby o dużym znaczeniu dla obszaru nauki lub które posiadają znaczny potencjał ich ponownego wykorzystania. Należą do nich zasoby tekstowe, graficzne, jak i dane badawcze - dane dowodowe.

Publikacje dotyczące Projektu II

Artykuły

• Brykała Dariusz, Podgórski Zbigniew: Evolution of landscapes influenced by watermills, based on examples from Northern Poland. - Landscape and Urban Planning 2020, 198 - s. 103798.
• Brykała Dariusz, Prarat Maciej: Reconstructing the distribution of boat mills in Northern Poland in the early 19th century. - International Molinology 2020, 101 - s. 22-29.
• Mosakowski Zachariasz, Brykała Dariusz, Prarat Maciej, Jagiełło Daria, Podgórski Zbigniew, Lamparski Piotr: Watermills and windmills as monuments in Poland - protection of cultural heritage in situ and in open-air museums. - Muzeológia a kultúrne dedičstvo 2020, 8, 3 - s. 41-62.
• Mosakowski Zachariasz, Brykała Dariusz: Types of watermills on Polish rivers - assumptions in the CeBaDoM database. - World Scientific News 2019, 131 - s. 75-87.
• Brykała Dariusz, Prarat Maciej: Rekonstrukcja rozmieszczenia młynów łodnych na Drwęcy i pomorskim odcinku Wisły w pierwszej połowie XIX wieku. - Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 2018, 40 - s. 71-89.

Prace dokumentacyjne

• Brykała Dariusz: The Central Database of Mills in Poland - CeBaDoM. - TIMS E-News The International Molinological Society, 2021, 30 - s. 22.
• Mosakowski Zachariasz: V Konferencja Historii Morskiej i Rzecznej w Gdańsku – 5–6 kwietnia 2019 r.. - Studia Geohistorica 2019, 7 - s. 289-291.