From the History of Polish Archaeology. In the Search for the Beginnings of Polish Nation and Country

Szczerba, Adrianna

Download

Title: From the History of Polish Archaeology. In the Search for the Beginnings of Polish Nation and Country

Abstract:

The objective of this article is to discuss the role of archaeology in the search for Polish national roots. Questions regarding who we are, where the course of our history begins, have been important already during the Middle Ages. For several centuries, so-called ethnogenetic legends satisfied this curiosity. It was not until 18th century’s ‘intellectual upheaval’ and subsequent partitions of Poland that a significant change in the mentality of Polish people occurred and a new theory of the origins of our nation was formed – the Slavic, what resulted in the development of archaeology, ethnography, history of Middle Ages and Slavic researches in general. After World War II, due to the need for commemorating the 1000-year existence of Poland, the years following 1945 witnessed a return to the search for the roots of Polish national identity. This time, the beginnings of our nation’s history were marked by the year 966, the date of Mieszko I’s baptism, the first historical Polish ruler

References:

Abramowicz, A. 1967. Wiek archeologii. Problemy polskiej archeologii dziewiętnastowiecznej, Warszawa
Abramowicz, A. 1991. Historia archeologii polskiej XIX i XX wiek, Warszawa–Łódź
Antoniewicz, W. 1966. Niektóre zagadnienia historiografii dawnych Słowian XIX i XX stulecia, Światowit 27, 24–93
Boroń, P. 2000. Gminowładztwo i słowiańska sielanka według słowianofilów. Obraz wieców plemiennych w historiografii wieku XIX, Historie-Historica, Sbornik praci filozofické fakulty Ostravské Univerzity 8, 111–128
Boroń, P. 2004. Między uczciwością, fałszerstwem a nadmiarem fantazji. Postawy etyczne dziewiętnastowiecznych badaczy wczesnych dziejów Słowiańszczyzny, Historyka. Studia metodologiczne 24, 35–43
Boroń, P. 2005. Słowianie – my i nasi przodkowie. Etyczne aspekty poszukiwania pradawnej chwały ludów słowiańskich w pracach historyków polskich I połowy XIX wieku. In L. Koczanowicz, R. Nahirny and R. Włodarczyk (eds), Narracje – (Autobiografia) – Etyka, Wrocław, 267–277
Boroń, P. 2012. Ku pradawnej Słowian wielkości. Fałszywe zabytki runicznego pisma słowiańskiego. In J. Olko (ed.), Fałszerstwa i manipulacje w przeszłości i wobec przeszłości, Warszawa, 19–38
Chomentowska, B. 1983. Starożytności w Warszawskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, Światowit XXXV, 95–102
Davies, N. 1981. God’s Playground. A History of Poland, Vol. 2: 1795 to the Present, Oxford, Oxford University Press
Dybiec, J. 2004. Nie tylko szablą. Nauka i kultura polska w walce o utrzymanie tożsamości narodowej 1795-1918, Kraków
Fertacz, S. 2000. Polska myśl słowiańska w okresie drugiej wojny światowej, Katowice
Francew, A. 1906. Polskoje slawianowiedienieje konca XVIII i pierwoj czetwierti XIX st., Praga
Gąssowski, J. 1970. Z dziejów polskiej archeologii, Warszawa
Gieysztor, A. 1953. Kierownictwo Badań nad początkami Państwa Polskiego w latach 1949–195, Warszawa
Grabski, A. 2006. Dzieje historiografii, Poznań
Hensel, W. 1946. Potrzeba przygotowania wielkiej rocznicy, Poznań
Hensel, W. 1950. Polskie tysiąclecie, Sprawozdanie Państwowego Muzeum Archeologicznego III (1–4), 27–46
Herder, J.G. 1962. Myśli o filozofii dziejów. Tłum. J. Gałecki. Wstęp i komentarz E. Adler 2, Warszawa, 324–328
Jana Długosza Kanonika Krakowskiego Dziejów Polski Ksiąg Dwanaście. 1867, Ks. I, Mecherzyński, T. (trans.), Kraków
Kaczmarek, J. 2004. Archaeology in the dispute over the national character of Great Poland (Wielkopolska) region in the 19th and early 20th century, Archaeologia Polona 42, 21–64
Klarnerówna, Z. 1926. Słowianofilstwo w literaturze polskiej lat 1800 do 1848, Warszawa
Kostrzewski, J. 1970. Z mego życia: pamiętnik, Wrocław–Warszawa–Kraków
Kraushar, A. 1902. Towarzystwo Królewskie Przyjaciół Nauk 1800–1832. Czasy Księstwa Warszawskiego 1807–1815, II (2),Warszawa, 218–227
Kulecka, A. 1997. Między słowianofilstwem a słowianoznawstwem. Idee słowiańskie w życiu intelektualnym Warszawy lat 1832–1856, Warszawa
Kurnatowska, Z. 1997. Badania nad Początkami Państwa Polskiego. Próba bilansu, Slavia Antiqua XXXVIII, 26–37
Kurnatowska, Z. 1999. Program badań nad Początkami Państwa Polskiego. Aspekty poznawcze i konserwatorskie. In Z. Kobyliński and J. Wysocki (eds), Tadeusz Roman Żurowski i konserwatorstwo archeologiczne w Polsce XX wieku, Warszawa, 159–172
Kurnatowska, Z. 2007. Archeolodzy wobec politycznej wymowy swoich źródeł. In J. Axer and J. Olko (eds), Dawne kultury w ideologiach XIX i XX wieku, Warszawa, 37- 47
Kurczak, J. 2000. Historiozofia nadziei. Romantyczne słowianofilstwo polskie, Łódź
Kürbis, B. 2003. Wstęp. In B. Kürbis (trans. and ed.), Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kronika Polska, Wrocław, LXXXIII–LXXXI
Labuda, G. 1968. Słowianie w historiografii niemieckiej XIX wieku, Przegląd Zachodni 3, 3–60
Labuda, G. 2002. Słowianie w wizjach historiograficznych I. Kanta, J.G. Herdera i G.W.F. Hegla. In B. Koszel and J. Kiwerska (eds), Między wielką polityką a narodowym partykularyzmem. Studia ofiarowane prof. Stanisławowi Sierpowskiemu, Poznań, 59–67
Lech, J. 1997–1998. Between captivity and freedom: Polish archaeology in the 20th century, Archaeologia Polona 35–36, 25–222
Lech, J. 2004. Polish-German relations in archaeology in a short outline: a view from Warsaw, Archaeologia Polona 42, 21–64
Lehr–Spławiński, T. MCMXLVIII. Zarys dziejów słowianoznawstwa polskiego, Kraków
Miersuae Chronicon. 1872. In. A. Bielowski (ed.), Monumenta Poloniae Historica. Pomniki Dziejowe Polski II, Lwów
Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kronika Polska. 2003. B. Kürbis (trans. and ed.), Wrocław
Naruszewicz, A. 1780. Historya narodu polskiego od początku chrześcijaństwa, T. 2, Panowanie Piastów, Warszawa
Naruszewicz, A. 1781. Historya narodu polskiego od początku chrześcijaństwa, T. 3, Panowanie Piastów, Warszawa
Naruszewicz, A. 1783. Historya narodu polskiego od początku chrześcijaństwa, T. 4, Panowanie Piastów, Warszawa
Naruszewicz, A. 1784. Historya narodu polskiego od początku chrześcijaństwa, T. 5, Panowanie Piastów, Warszawa
Naruszewicz, A. 1785. Historya narodu polskiego od początku chrześcijaństwa, T. 6, Panowanie Piastów, Warszawa
Naruszewicz, A. 1786. Historya narodu polskiego od początku chrześcijaństwa, T. 7, Panowanie Węgrów, Warszawa
Naruszewicz, A. 1836–1837. Historya narodu polskiego przez… Wydanie nowe, Vol. 3, Lipsk
Noszczak, B. 2002. ‘Sacrum’ czy ‘Profanum’? – spór o istotę obchodów Milenium Polskiego (1949–1966), Warszawa
Odezwa Towarzystwa Przyjaciół Nauk w sprawie Prospektu historii narodu polskiego. 1809, Pamiętnik Warszawski, czyli dziennik nauk i umiejętności 3 (9),251–265
Pomian, K. 1968. Przeszłość jako przedmiot wiary. Historia i filozofia w myśli średniowiecznej, Warszawa
Pomian, K. 2002. Archeologia, historia, naród. In B. Wawrzykowska (ed.), Archeologia toruńska. Historia i teraźniejszość, Toruń, 9–15
Piotrowska, R. 1968. Początki zainteresowań przeszłością Słowian wśród członków Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Z polskich studiów slawistycznych, seria 3, Prace na VI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Pradze, Warszawa, 113–120
Sarnicki, S. 1587. Roczniki, czyli o pochodzeniu i dziejach Polaków i Litwinów ksiąg osiem (Annales sive de origine et rebus gestis Polonorum et Lithuanorum libri octo), Kraków
Serejski, M.H. 1963. Historycy o historii. Od Adama Naruszewicza do Stanisława Kętrzyńskiego 1775–1918, Warszawa
Serejski, M.H. and Abramowicz, A. 1972. Rozwój koncepcji i metod w badaniach nad początkami Słowiańszczyzny w XIX wieku w Polsce, I Międzynarodowy Kongres Archeologii Słowiańskiej VII, Wrocław, 26–59
Słupecki, L.P. 2007. Chrzest Polski w 966 roku. Mit początków kraju?. In J. Axer and J. Olko (eds), Dawne Kultury w ideologiach XIX i XX wieku, Warszawa, 11–22
Stobiecki, R. 2007. Historia i archeologia w pierwszych latach po II wojnie światowej. In M. Głosek and J. Maik (eds), Od pradziejów po współczesność. Archeologiczne wędrówki, Acta Archaeologica Lodziensia 53, 106–112
Surowiecki, W. 1807. Korespondencja w materiach obrazu kraju i narodu polskiego objaśniających, Warszawa
Szczerba, A. 2012. Problem ochrony zabytków archeologicznych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej pod panowaniem rosyjskim, Łódź
Szczerba, A. 2015. Z dziejów polskiej archeologii. Fałszywe zabytki runicznego pisma słowiańskiego, Analecta. Studia i materiały z dziejów nauki XXIV (1), 7–44
Ujejski, J. 1931. Dzieje polskiego mesjanizmu do powstania listopadowego włącznie, Lwów
Urbańczyk, P. 2007. Słowianie a sprawa polska. In J. Axer and J. Olko (eds), Dawne kultury w ideologiach XIX i XX wieku, Warszawa, 23–36
Wierzbicki, A. 1999. Historiografia polska doby romantyzmu, Wrocław
Wierzbicki, A. 2010. Spór o duszę polską. Z zagadnień charakterologii narodowej w historiografii polskiej XIX i XX wieku, Warszawa
Witkowska, A. 1969. Słowiański mit początku, Pamiętnik Literacki LX (2), 3-39