Inny tytuł:

Geographia Polonica Vol. 88 No. 2 (2015)

Wydawca:

IGiPZ PAN

Miejsce wydania:

Warszawa

Opis:

24 cm

Typ obiektu:

Czasopismo/Artykuł

Abstrakt:

In Poland’s Babia Góra Massif (the most elevated ridge in the Western Flysch Carpathians), and in the surrounding valleys, various kinds of economic use of natural resources have been engaged in the last 600 yearsor more. However, the most major changes in the natural environment here have taken place under the influence of grazing and forestry. Some such economic uses already represent forms of human activity that are nowhistory, their cessation being the prerequisite for a regeneration of vegetation that is now ongoing. One of the most visible effects of past grazing is a lowered timberline first and foremost coinciding with the more accessiblesouthern slope of the massif. In turn, on a small part of the steep northern slope degraded by grazing, avalanches have become active, along with debris flows of earlier times, both of which also served to fragmentforest. Protection of the Babia Góra Massif has brought the end to grazing referred to, and this has allowed for the progressive return of the timberline to its previous position. Overall, the work described here is basedon information from the literature, unpublished studies and maps dating back over the last 400 years.

Bibliografia:

1. BGPN ARCHIVES. Archival materials of the Babiogórski National Park, Zawoja.
2. BOLTIŽIAR M., 2007. Štruktúra vysokohorskej krajinyTatier (veľkomierkové mapovanie, analýzaa hodnotenie zmien aplikáciou údajov diaľkovéhoprieskumu Zeme). Nitra: Fakulta prírodných viedUniverzity Konštantína Filozofa, Ústav krajinnejekológie SAV Bratislava, pobočka Nitra, Slovenskýnárodný komitét preprogram UNESCO Človeka biosféra.
3. BRODA J., 1963. Historia osadnictwa w regionie babiogórsko-pilszczańskim Park Narodowy, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Ochrony Przyrody PAN, pp. 225-233.
4. CHMIELOWSKI B., 1745-1756. Nowe Ateny albo Akademia Wszelkiey Scyencyi Pełna. Part 2, Lwów: Drukarnia Pawła Józefa Golczewskiego.
5. CZAJKA B., KACZKA R.J. 2014. Dendrochronologiczna charakterystyka górnej granicy lasu na Babiej Górze w strefie jej progresu. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, vol. 3, no. 16, pp. 42-52.
6. De Lipszky J., 1806. Mappa Generalis Regni Hungariae partiumque adnexarum Croatiae, Slavoniae et Confiniorum Militarium Magni item Principatus Transylvaniae Mappa Generalis Regni Hungariae. Pesthini.
7. Długosz J., 1468. Chronographia Regni Poloniae.
8. Drobisz Z., 1985. Kopalnictwo rud żelaza dla Huty Węgierska Górka. Karta Groni, 13, Żywiec: Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej.
9. Duńczewski S., 1755-1769. Kalendarze. Zamość.
10. DZIĘCIOŁOWSKI R., 1963. Z historii gospodarki leśnej Park Narodowy, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Ochrony Przyrody PAN, No. 22, pp. 235-241.
11. FABIANOWSKI J., GĄDEK K., 1983. Lasy Babiogórskiego Parku Narodowego [in:] W. Szafer (ed.), Babiogórski Park Narodowy, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Ochrony Przyrody PAN, pp. 179-196.
12. Haur J.K., 1660. O górach wielkich wyniosłych. Kraków.
13. HOLEKSA J., SZWAGRZYK J., 2005. Szata roślinna [in:] D. Ptaszycka-Jackowska (ed.), Światy Babiej Góry. Zawoja: Babiogórski Park Narodowy, pp. 43-93.
14. Holtimeier F.K., 2009. Mountain timberlines: Ecology, patchiness and dynamics. Advances in Global Change Research, 36, Dordrecht: Springer.
http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4020-9705-8 -
15. Hrosieński M., 1637. Opisanie ciekawe gór Tatrów. Kraków.
16. HUDZIAK E., 1987. Lawiny śnieżne na Babiej Górze [in:] J. Pawłowski (ed.), Prace Babiogórskie, vol. 7. Kraków: Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na Babiej Górze, pp. 96-98.
17. Jahn A. (ed.), 1985. Karkonosze polskie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
18. JANICKI Z., 1996. Historia Zawoi do końca XIX w.[in:] U. Janicka-Krzywda (ed.), Monografia Zawoi.Kraków-Zawoja: Forma, pp. 35-60.
19. Jost H., 2004. Dzieje górnictwa i hutnictwa w Tatrach Polskich. Zakopane: Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego.
20. JOSTOWA W., 1983. Pasterstwo na południowych stokach Babiej Góry (w granicach Polski) [in:] J.M. Stroka (ed.), Gdy do tej Babiej Góry przyjdziesz, part 1, Bielsko-Biała: Zarząd Wojewódzki Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, pp. 105-111.
21. JOSTOWA W., 1986. Z historii osadnictwa Polskiej Orawy [in:] :] J.M. Stroka (ed.), Gdy do tej Babiej Góry przyjdziesz, part 2, Bielsko-Biała: Zarząd Wojewódzki Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, pp. 199-211.
22. Kasprowicz M., 1980. Górna granica lasu na północno-zachodnich zboczach Babiej Góry. Zawoja: BgPN [MA thesis].
23. KAWECKI W., 1936. Lasy Żywiecczyzny a pasterstwo. Sylwan, vol. 54, no. 2, ser. B, pp. 49-55.
24. Kawecki W., 1939. Lasy Żywiecczyzny, ich teraźniejszość i przeszłość. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
25. KMI, 1915. Spezialkarte der Österreichisch-Ungarischen Monarchie: Zone 13, Kol. XXXIV: Hliboka. Map at a scale of 1:75,000. Vienna: Kaiserlich-Königliches Militär Geographisches Institute.
26. KOSTUCH R., 1963. Gospodarka rolna i pasterstwo regionu babiogórskiego [in:] W. Szafer (ed.), Babiogórski Park Narodowy, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Ochrony Przyrody PAN, No. 22, pp. 243-256.
27. KUMMERER RITTER VON KUMMERSBERG C. (ed.), 1855. Administrative-Karte von den Königreichen Galizien und Lodomerien mit dem Grossherzogthume Krakau und den Herzogthümern Auschwitz, Zator und Bukowina: In 60 Blättern. Map at a scale of 1:115,000, Vienna: Artaria.
28. Kuriakova E., Arcikiewicz A., Grzybacz K., 2007. Drogi i bezdroża Orawy. Wadowice – Zubrzyca Górna: Oficyna Wydawnicza Grafikon, Stowarzyszenie Przyjaciół Babiej Góry
29. LESZCZYCKI S., 1939. Z geografii uzdrowisk Polski. Turyzm Polski, vol. 2, no. 5, pp. 96-102.
30. Liesganig J., Liechtenstern Von J., Prixner G. (eds.), 1790. Regna Galiciae et Lodomeria. Map at a scale of 1:288,000, Vienna. Second edition in 1824.
31. Ładowski R., 1783. Historya naturalna Królestwa Polskiego. Kraków.
32. Łajczak A., 1995. Matka niepogód [in:] U. Janicka-Krzywda, A. Łajczak, Babiogórskie ścieżki, Poznań: Colgraf-Press, pp. 97-224.
33. ŁAJCZAK A., 2004a. Etapy kształtowania się krajobrazu kulturowego gór w układzie wysokościowym, na przykładzie masywu Pilska w Beskidzie Żywieckim [in:] U. Myga-Piątek (ed.), Przemiany krajobrazu kulturowego Karpat: Wybrane aspekty, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 3, pp. 11-32.
34. Łajczak A., 2004b. Wody Babiej Góry [in:] B.W. Wołoszyn, A. Jaworski, J. Szwagrzyk (eds.), Babiogórski Park Narodowy. Monografia przyrodnicza, Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia Towarzystwa Słowaków w Polsce, pp. 153-177
35. ŁAJCZAK A., 2005. Antropopresja w górach – rozwój w czasie i zróżnicowanie w układzie wysokościowym, na przykładzie masywu Pilska w Beskidach Zachodnich [in:] A. Łajczak (ed.), Materiały Warsztatów Geomorfologicznych – Antropopresja w środowisku górskim – zapis zmian w formach terenu i osadach, Korbelów-Pilsko (Beskid Żywiecki), 27-30 maja 2005 r., Sosnowiec: Wydawnictwo Wydziału Nauk o Ziemi. Uniwersytet Śląski, pp. 11-30.
36. Łajczak A., 2011. Masyw Pilska w Beskidzie Żywieckim. Przyroda i człowiek. Kraków: Instytut Botaniczny im. W. Szafera PAN.
37. ŁAJCZAK A., 2012. Ocena antropogenicznych zmian w rzeźbie masywu Pilska i sąsiadującego obszaru[in:] A. Łajczak (ed.), Antropopresja w wybranych strefach morfoklimatycznych: Zapis zmian w rzeźbie i osadach. Sosnowiec: Wydawnictwo Wydziału Nauk o Ziemi. Uniwersytet Śląski, pp. 242-253.
38. ŁAJCZAK A., CZAJKA B., KACZKA J.R., 2014, The new features of landslide relief discovered using LiDAR – case study from Babia Góra massif, Western Carpathian Mountains. Quaestiones Geographicae, vol. 33, no. 3, pp. 77-88.
39. Łajczak A., Czajka B., Kaczka J.R., 2015. Development of touristic infrastructure at Babia Góra Mt. (Western Carpathians) in conditions of intensive slope processes hazard. Prace Geografczne. Uniwersytet Jagielloński Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, 136 (in print).
40. Łubieński W., 1741. Świat we wszystkich swoich częściach. Kielce.
41. Łuszczyński J., 1980. Górna granica lasu na południowo-wschodnich zboczach Babiej Góry. Zawoja: BgPN Archive [MA thesis].
42. Marcin Of URZĘDÓW, 1595. Herbarz Polski to jest o przyrodzeniu ziół i drzew rozmaitych i innych rzeczy do leczenia należnych. Kraków.
43. MAZUREK P., 2008. Zapory piętrzące na potokach beskidzkich używanych w przeszłości do spławu drewna. Sosnowiec: Wydział Nauk o Ziemi. Uniwersytet Śląski [MA thesis].
44. Merkator G. (ed.), 1585. Polonia et Silesia. Duisburg: Gerard Mercator
45. MIDOWICZ W., 1930. Babia Góra: Monografja turystyczna. Vol. 1, Żywiec: Wydawnictwa Oddziału Babiogórskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, pp. 1-47.
46. Midowicz W., 1974. Babia Góra [in:] A. Łączyński (ed.), Karpaty, vol. 2, Kraków: Oddział Krakowski Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, pp. 61-96.
47. Midowicz W., 1985. Z historii niszczenia przyrody babiogórskiej [in:] T. Nowalnicki (ed.), Prace Babiogórskie, vol. 6. Kraków: Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na Babiej Górze, pp. 41-45.
48. Midowicz W. (ed.), 1992. Mała Encyklopedia Babiogórska. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz
49. Midriak R., 1994. Geoekólogia vysokých pohori Slovenska. Zvolen: Technická univerzita, Edične stredisko-TU.
50. Mieg Von F. (ed.), 1779-1782. Karte des Königreiches Galizien und Lodomerien. Map at a scale of 1:28,800, Vienna.
51. Mirek Z., 1996. Antropogeniczne zagrożenia i przekształcenia środowiska przyrodniczego [in:] Z. Mirek (ed.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane: Wydawnictwo Tatrzańskiego Parku Narodowego, pp. 595-617.
52. MOTTA R., NOLA P., 2001. Growth trends and dynamics in sub-alpine forest stands in the Varaita Valley (Piedmont, Italy) and their relationship with human activities and global change. Journal of Vegetation Science, vol. 12, no. 2, pp. 219-230.
http://dx.doi.org/10.2307/3236606 -
53. Nowalnicki T., 1979. Poznanie Babiej Góry do początków XX w. [in:] T. Nowalnicki (ed.), Prace Babiogórskie, vol. 1. Kraków: Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na Babiej Górze, pp. 26-41.
54. NOWALNICKI T., 1980. Stawek pod Kłodą – Morskie Oko [in:] T. Nowalnicki (ed.), Prace Babiogórskie, vol. 2. Kraków: Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na Babiej Górze, pp. 92-95.
55. Nowalnicki T., 1982. Znaki poszukiwaczy skarbów na Kamionku (913,6 m) [in:] T. Nowalnicki (ed.), Prace Babiogórskie, vol. 4. Kraków: Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na Babiej Górze, pp. 9-11.
56. NOWALNICKI T., ŁAJCZAK A., 1981. Złota Studnia [in:] T. Nowalnicki (ed.), Prace Babiogórskie, vol. 3. Kraków: Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na Babiej Górze, pp. 15-18.
57. Orteliusz A., 1573. Teatrum orbis terrarium. Antverpiae: Christophorum Plantinum.
58. Palenik J., 1980. Mineralne źródła orawskich podnóży Babiej Góry [in:] T. Nowalnicki (ed.), Prace Babiogórskie, vol. 2. Kraków: Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na Babiej Górze, pp. 18-20.
59. PIASECKI W., 1999. Charakterstyka fitosocjologiczna subalpejskich zarośli kosodrzewiny Pinus mugo Turra na Babiej Górze. Kraków: Wydział Leśny. Uniwersytet Rolniczy [MA thesis].
60. Polak K., 1980. Fragment dotyczący Babiej Góry z opisem Ziem Monarchii Austriackiej z roku 1843 – wybór i tłumaczenie [in:] T. Nowalnicki (ed.), Prace Babiogórskie, vol. 2. Kraków: Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na Babiej Górze, pp. 26-26.
61. Porębski S. (ed.), 1563. Ducatus Oswieczensis et Zatoriensis descriptio. Antverpiae: Christophorum Plantinum.
62. Ptaszycka-Jackowska D. (ed.), 2005. Światy Babiej Góry. Zawoja: Babiogórski Park Narodowy.
63. Ralski E., 1931. Łąki, polany i hale Pasma Babiej Góry. Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności.
64. Rizzi Zannoni J.A.B., 1772. Carte de la Pologne divisée par provinces et palatinats et subdivisée par districts construite par. Map at a scale of 1:692,000. Paris.
65. RUCIŃSKI H., 1976. Najdawniejsza mapa Górnej Orawy jako przyczynek do dziejów osadnictwa. Wierchy, 45, pp. 148-148.
66. Rydlewski J., Valde-Nowak P., 1984. Z najdawniejszej przeszłości Orawy. Wierchy, 51, pp. 7-25.
67. Rzączyński G., 1721. Historia Naturalis Curiosa Regni Poloniae. Part I, Sandomierz.
68. Rzączyński G., 1742. Historia Naturalis Curiosa Regni Poloniae. Part II, Sandomierz.
69. Schneider A., 1871. Encyklopedya do krajoznawstwa Galicyi pod względem historycznym, statystycznym, topograficznym, orograficznym, hydrograficznym, geognostycznym. Vol. 2, Lwów.
70. Siemionow A., 1983. Od Nigra Silva do Rezerwatu Biosfery UNESCO [in:] J.M. Stroka (ed.), Gdy do tej Babiej Góry przyjdziesz, part 1, Bielsko-Biała: Zarząd Wojewódzki Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, pp. 87-103.
71. Slaymaker O., Embleton-Hamann C., 2009. Mountains [in:] O. Slaymaker, T. Spencer, C. EmbletonHamann (eds.), Geomorphology and global environmental changes, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 37-70.
72. Sosnowski K. 1923. Babia Góra. Wierchy, 1, pp. 57-57.
73. Staszic S., 1815. O ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski. Warszawa: Drukarnia Rządowa.
74. STIEBER Z., 1924. Ślady po dawnych pracach górniczych na grzbietach górskich w Beskidach Zachodnich. Wierchy, 2, pp. 254-255.
75. Syreński S., 1613. Zielnik herbarzem z języka łacińskiego zowią. Kraków.
76. Trnka R., 2005. Przyroda słowackiej części Babiej Góry [in:] D. Ptaszycka-Jackowska (ed.), 2005. Światy Babiej Góry. Zawoja: Babiogórski Park Narodowy, pp. 123-143.
77. Walas J., 1933. Roślinność Babiej Góry. Warszawa: Państwowa Rada Ochrony Przyrody.
78. Weisberg P.J., Shandra O., Becker M.E., 2013. Landscape influences on recent timberline shifts in the Carpathian Mountains: Abiotic influences modulate effects of land-use change. Arctic, Antarctic and Alpine Research, vol. 45, no. 3, pp. 404-414.
http://dx.doi.org/10.1657/1938-4246-45.3.404 -
79. Wieser T., Pelczar A., Gucwa I., Mildner Z., Szczurowska J., 1959-1960. Charakterystyka petrograficzna skał serii magurskiej z obszaru Babiogórskiego Parku Narodowego. Zawoja: Babiogórski National Park Archives.
80. Wyrozumska B., 1977. Drogi w Ziemi Krakowskiej do końca XVI w. Prace Komisji Nauk Historycznych PAN, 43, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
81. Zapałowicz H., 1880. Roślinność Babiej Góry pod względem geograficzno-botanicznym. Sprawozdania Komisji Fizjograficznej Akademii Umiejętności, 14, Kraków: Akademia Umiejętności.
82. Zejszner L. 1848. Podróże po Beskidach, czyli opisanie części gór Karpackich, zawartych pomiędzy źródłami Wisły i Sanu.

Czasopismo/Seria/cykl:

Geographia Polonica

Tom:

88

Zeszyt:

2

Strona pocz.:

115

Strona końc.:

138

Szczegółowy typ zasobu:

Artykuł

Format:

Rozmiar pliku 3,7 MB ; application/pdf

Identyfikator zasobu:

oai:rcin.org.pl:54612 ; 0016-7282 ; 10.7163/GPol.0019

Źródło:

CBGiOS. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.2085, Cz.2173, Cz.2406 ; kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

eng

Prawa:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Zasady wykorzystania:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY-ND 3.0 PL] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitalizacja:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Lokalizacja oryginału:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Dofinansowane ze środków:

Unia Europejska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ; Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, lata 2010-2014, Priorytet 2. Infrastruktura strefy B + R

Dostęp:

Otwarty