Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 87 z. 3 (2015)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

The work described here sought to assess land use in flood hazard areas within selected gminas (local authority areas) of Łódź voivodship. The analysis in fact encompassed 21 of the gminas, located in the catchment areas of the Warta, Pilica and Bzura and officially characterised by “high” or “very high” flood risks. A flood hazard zone is considered to coincide with the area reached by high waters 1% of the time. The term “use” is understood by S. Liszewski (1997, p. 61) as „…using something, benefiting from something in a rational way which brings as great an advantage as possible”. Consequently, almost every human activity is reflected in the land and ”…performs a clearly defi ned and diverse function” (1978, p. 17). River valleys are separate natural systems characterised by specific forms of geological structure, relief, water relations and climate, as well as fauna and flora. These are precisely those features of the environment that condition and shape forms of human activity. The type of valley development has a strong impact on valuable natural features as well as on flood protection issues. In areas with no urbanisation, the degree of conversion of natural areas relates directly to the system of land-use types. The highest degree of conversion is associated with areas of cultivation, while a more limited degree char-acterises grassland, and the lowest degree if all forest areas. The mosaic of land uses of differing intensities is associated with growing fragmentation of the river and valley environment. In turn, from the point of view of flood protection the greatest emphasis is placed on analysis of the level of investment in the areas in question, and on identifying places that face a more distinct hazard, the correct identification obviously being of key importance in ensuring proper protection (Słoneczka et al., 2008). A surge in built-up areas in flood-hazard zones tends to be associated with flooding of increased extent and frequency (Konrad, 2003). In the area under study, the highest degree of horizontal intensity of development is that characterising the three towns of Tomaszów Mazowiecki, Kutno and Łowicz. In the gmina of Tomaszów Mazowiecki approximately 14% of the flood-hazard area has been developed, mainly with technical and production facilities, with the major potential losses in the event of a flood being likely along the Rivers Czarna and Piasecznica. In Kutno, the index for horizontal intensity of development for flood-hazard areas reaches 7.5%, an example that illustrates how smaller rivers offer a greater sense of security. People are more willing to build in the valleys of such rivers, with tragic consequences, given the way that the floods occurring in smaller valleys are more dynamic and harder to safeguard against. In Łowicz, the horizontal intensity index for 1% water is found to be 4.5%. The valley bottom of the Bzura is very wide here, especially in the western and eastern parts of the gmina where buildings are present (the central section of the river within the town’s administrative boundaries has an embankment). Smaller rivers, especially the Czarna, Piasecznica and Ochnia, give users a sense of security, as does a location below the Sulejowski and Jeziorsko Reservoirs. All this is leading to an intensification of land development in this area, and to an increase in potential adverse consequences in the event of flooding.

References:

1. Arkuszewski A., 1994, Ochrona przed powodzią, Gospodarka Wodna, 6, s. 122-124.
2. Ciupa T., 2009, Wpływ zagospodarowania terenu na odpływ i transport fluwialny w małych zlewniach na przykładzie Sufragańca i Silnicy (Kielce), Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego, Kielce.
3. Ciupa T., 2012, Znaczenie dróg na obszarze zurbanizowanym w kształtowaniu odpływu i transportu fluwialnego (Kielce), [w:] M. Mazurek (red.), Antropogeniczne przemiany rzeźby terenu, Landform Analysis, 19, s. 17-28.
4. Dusza S., Nowak A., 2007, Analiza zmian sieci hydrograficznej na terenie Poznania w ujęciu historycznym, [w:] W. Tołoczko (red.), Zagospodarowanie dolin rzecznych, Geoholicy, Koło Naukowe Młodych Geografów, Łódź, s. 7-16.
5. Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka i zarządzania nim (Dyrektywa Powodziowa), http://www.kzgw.gov.pl/files/file/Materialy_i_Informacje/Dyrektywy_Unijne/Powodziowa/Tekst%20Dyrektywy%20Powodziowej_PL.pdf (20.01. 2015).
6. Fiszer J., Sarna S., 2001, Zagrożenia i ochrona budynków na obszarach zalewowych, Gospodarka Wodna, 8, s. 339-343.
7. Klimaszewski M., 1994, Geomorfologia, PWN, Warszawa.
8. Konrad C. P., 2003, Effects of Urban Development on Flood, U.S. Department of the Interior, U.S. Geological Survey, USGS Fact Sheet FS-076-03, http://pubs.usgs.gov/fs/fs07603/ (20.09.2014).
9. Kubrak J., Żelazo J., Kozioł A., Kubrak E., Kiczko A., 2014, O usuwaniu roślinności z terenów zalewowych rzek, Gospodarka Wodna, 3, s. 95-102.
10. Liszewski S., 1973, Użytkowanie ziemi w miastach województwa opolskiego, Instytut Śląski, Opole.
11. Liszewski S., 1977, Tereny miejskie a struktura przestrzenna Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
12. Liszewski S., 1978, Tereny miejskie. Podział i klasyfikacja, Acta Universitatis Lodziensis. ZNUŁ. Nauki Matematyczno-Przyrodnicze, Folia Geographica, II, 21, s. 17.
13. Liszewski S., 1997, Przestrzeń miejska i jej organizacja, Geografia. Człowiek. Gospodarka, Instytut Geografii UJ, Kraków.
14. Majda T., Wałdykowski P., Adamczyk J., Grygoruk M., 2012, Typologia terenów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, [w:] Program bezpieczeństwa powodziowego w dorzeczu Wisły Środkowej, Warszawa, https://www.mazowieckie.pl/download/1/21631/Typologiaterenownarazonychnaniebezpieczenstwopowodzi.pdf. (23.07.2014).
15. Plan operacyjny ochrony przed powodzią dla województwa łódzkiego, 2013, Oddział Zarządzania Kryzysowego Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego, Łódzki Urząd Wojewódzki, Łódź.
16. Program bezpieczeństwa powodziowego w dorzeczu Wisły Środkowej – założenia, 2011, Warszawa, https://www.mazowieckie.pl/download/1/16127/PBPDWSpoprEC171111.pdf. (23.07.2014).
17. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. 2003 nr 164 poz. 1587).
18. Rozporządzenie Ministra Środowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie opracowywania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego (Dz.U. 2013 poz. 104).
19. Rudnik K., 2012, Charakterystyka zagospodarowania działek zagrodowych w gospodarstwach specjalistycznych, Problemy Inżynierii Rolniczej, 1 (75), s. 25-31.
20. Runge J., 2007, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej – elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
21. Słonecka A., Jaglak E, Goryszewska E., Kołakowska J., Ulanicka E., 2008, Zagospodarowanie przestrzenne dolin rzecznych a zagrożenie powodziowe województwa mazowieckiego, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego, Warszawa.
22. Słysz K., Pawłowska K., 2010, Powodzie a planowanie przestrzenne, [w:] Forum Naukowo--Techniczne Powódź 2010, IMGW-PIB, Warszawa, s. 174-186.
23. Trzmiel B., 1986, Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, 1:50 000, arkusz 667-Tomaszów Mazowiecki, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
24. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414; Dz.U. 2006 nr 156 poz. 1118 i nr 170 poz. 1217).
25. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. 2001 Nr 115 poz. 1229 z późn. zm.; Dz.U. 2012 poz. 145 z późn zm.).
26. Wołoszyn E., 2006, Oddziaływanie powodzi na środowisko, [w:] Vademecum ochrony przeciwpowodziowej, Gdańsk, s. 125-158, http://www.kzgw.gov.pl/fi les/fi le/Edukacja/Vademecum_ochrony_przeciwpowodziowej.pdf (23.07.2014).
27. Wytyczne techniczne Baza Danych Topograficznych (TBD), 2008, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa.

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

87

Issue:

3

Start page:

535

End page:

553

Detailed Resource Type:

Article

Format:

File size 1,5 MB ; application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:56855 ; 0033-2143 ; 10.7163/PrzG.2015.3.7

Source:

CBGiOS. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Creative Commons Attribution BY-ND 3.0 PL license

Terms of use:

Copyright-protected material. [CC BY-ND 3.0 PL] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY-ND 3.0 PL license, full text available at: ; -

Digitizing institution:

Institute of Geography and Spatial Organization of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Central Library of Geography and Environmental Protection. Institute of Geography and Spatial Organization PAS

Projects co-financed by:

Programme Innovative Economy, 2010-2014, Priority Axis 2. R&D infrastructure ; European Union. European Regional Development Fund

Access:

Open