The Concept of Citizenship in the Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Second Half of the Eighteenth Century

Kuc-Czerep, Marta

doi:0001-6829

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

The Concept of Citizenship in the Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Second Half of the Eighteenth Century Kuc-Czerep, Marta

Struktura obiektu

The Concept of Citizenship in the Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Second Half of the Eighteenth Century

Acta Poloniae Historica T. 122 (2020) ; History of Socio-Political Concepts in Poland From the Eighteenth to the Mid-Twentieth Century

Kuc-Czerep, Marta

Polska Akademia Nauk. Komitet Nauk Historycznych ; Polska Akademia Nauk, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Instytut Historii PAN

Warszawa

2020

s. 51-78

Obywatelstwo -- Polska -- historia [KABA] ; Idee polityczne -- Polska -- 18 w. [KABA] ; Mieszczaństwo -- Polska -- Warszawa -- 18 w. [KABA]

This article addresses some aspects of the functioning of the concept of ‘citizen’ in the political discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the latter half of the eighteenth century. In the dominant nobility’s discourse, the concept gained a strictly defined meaning: a citizen was, namely, a person entitled to wield or exercise political power in the state. In the estate society realities, it actually boiled down to mutual identification of two concepts: ‘citizen’ and ‘nobleman’. The bourgeois conception of citizenship took shape in confrontation with such understanding of the idea, formulated and propagated by Protestant townsmen – mainly by Wawrzyniec Mitzler de Kolof and Michał Gröll, book traders, printers and publishers from Saxony. They derived the meaning of ‘citizen’ from ‘resident’. In such a concept, the term extended to all the inhabitants of Poland-Lithuania – apart from the nobility, it included, also the townspeople and the peasantry. In this context, of relevance are the changes in the meaning of the German term Bürger (burgher, citizen of the state), which influenced Polish political discourse. This leads to the conclusion that the latter half of the eighteenth century saw the idea of citizenship in its modern meaning.

Bardach Juliusz, ‘Czy istniało obywatelstwo w szlacheckiej Rzeczypospolitej? W związku z pracą S. Grodziskiego, Obywatelstwo w szlacheckiej Rzeczypospolitej’, Czasopismo Prawno-Historyczne, xvii, 2 (1965), 261–6.
Butterwick-Pawlikowski Richard, ‘Chrześcijanin i obywatel w dyskursie politycznym drugiej połowy XVIII wieku’, in Anna Grześkowiak-Krwawicz and Jerzy Axer (eds), Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne (Warszawa, 2017), 175–95.
Friedrich Karin, ‘Obywatele i obywatelskość w wielonarodowej Rzeczypospolitej’, in Anna Grześkowiak-Krwawicz and Jerzy Axer (eds), Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne (Warszawa, 2017), 119–50.
Grodziski Stanisław, Obywatelstwo w szlacheckiej Rzeczypospolitej (Kraków, 1963).
Grześkowiak-Krwawicz Anna, ‘Czy historyk powinien interesować się językiem?’, in Aleksandra Antoniewicz, Rozalia Kosińska, and Piotr Skowroński (eds), Zmierzch i świt. Stanisław August i Rzeczpospolita 1764–1795 (Warszawa, 2015), 31–40.
Grześkowiak-Krwawicz Anna, Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów (Toruń, 2018).
Kriegseisen Wojciech, ‘Ewangelicy wobec powstania kościuszkowskiego’, in Jerzy Kowecki (ed.), Kościuszko – powstanie 1794 r. – tradycja. Materiały z sesji naukowej w 200-lecie powstania kościuszkowskiego 15–16 kwietnia 1994 r. (Warszawa, 1997), 91–122.
Konopczyński Władysław, Polscy pisarze polityczni XVIII wieku (Kraków, 2012).
Koselleck Reinhart, Kritik und Krise: Eine Studie zur Pathogenese der bürgerlichen Welt (München, 1959).
Koselleck Reinhart (ed.), Historische Semantik und Begriffsgeschichte (Stuttgart, 1979).