The Institution of Council of the Senate in the Political System of the Polish-Lithuanian Commonwealth under the Rule of Ladislaus IV Vasa (1632–48)

Goszczyński, Artur

doi:0001-6829

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

The Institution of Council of the Senate in the Political System of the Polish-Lithuanian Commonwealth under the Rule of Ladislaus IV Vasa (1632–48) Goszczyński, Artur

Object structure

The Institution of Council of the Senate in the Political System of the Polish-Lithuanian Commonwealth under the Rule of Ladislaus IV Vasa (1632–48)

Acta Poloniae Historica T. 122 (2020)

Goszczyński, Artur

Polska Akademia Nauk. Komitet Nauk Historycznych ; Polska Akademia Nauk, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Instytut Historii PAN

Warszawa

2020

s. 181-207

Senat -- Polska -- 17 w. [JHPBN] ; Parlamenty -- Polska -- 17 w. [KABA] ; Szlachta -- działalność polityczna -- Polska -- 17 w. [KABA] ; Polska -- polityka i rządy -- 1572-1763 [KABA] ; Polska -- 1587-1632 (Zygmunt III Waza) [KABA] ; Polska -- 1632-1648 (Władysław IV Waza) [KABA] ; Kazanowski, Adam (około 1599-1649) -- działalność polityczna [KABA]

Established under the Henrician Articles of 1573, the institution of Council of the Senate was supposed to be a standing advisory body to the rulers of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Over the first few decades of its existence, the monarchs did not respect the obligation to appoint resident senators as the Council’s members. This changed only in 1607, as a result of a conflict between the king and the estates and the Rebellion of Sandomierz – the events that mobilised the nobility to enforce the monarch to observe the law in this respect. Since the beginning of his reign, Ladislaus IV Vasa fairly readily convened meetings of the Council, at which its members expressed their opinions on the current problems. The deliberations were usually about the state’s foreign policy, the functioning and internal security of the state, the affairs of war and peace, the military and the treasury, the king’s or the royal family’s private affairs, the Commonwealth’s feoffs, and matters related to private affairs of members of the power elite. Resulting from the monarch’s actions that did not win popularity in the nobility-dominated society, the Chamber of Deputies started with time perceive the Council as an institution detrimental to the state’s interest. The Chamber consequently extort from the king and the senators the duty to read out the reports on the senatus consilia at the diet (sejm) forum. Consequently, the upper chamber’s position was weakened and the Council of the Senate politicised – a process that directly affected Poland-Lithuania’s political system, vastly contributing to its degeneration.

Biedrzycka Agnieszka, ‘Sprawozdania z rad senatu 1643–1645’, Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, lxix (2014), 139–98.
Czapliński Władysław, ‘Senat za Władysława IV’, in Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, i (Kraków, 1938), 81–104.
Czapliński Władysław, ‘Walka pierwszych Wazów ze stanami’, in Krystyn Matwijowski and Zbigniew Wójcik (eds), Studia z dziejów ustroju i skarbowości Rzeczypospolitej w XVII i XVIII w. (Wrocław, 1981).
Dorobisz Janusz, Filipczak-Kocur Anna, ‘Senat za Zygmunta III i Władysława IV’, in Krystyn Matwijowski and Jerzy Pietrzak (eds), Senat w Polsce – dzieje i teraźniejszość. Sesja naukowa, Kraków 25 i 26 maja 1993 (Warszawa, 1993), 74–103.
Dubas-Urwanowicz Ewa, O nowy kształt Rzeczypospolitej. Kryzys polityczny w państwie w latach 1576–1586 (Warszawa, 2013).
Goszczyński Artur, ‘Działalność polityczna Adama Kazanowskiego (1599–1549)’, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, cxl, 2 (2013), 161–79.
Korytko Andrzej, ‘Senat Rzeczypospolitej XVI–XVII w. Stan badań i postulaty badawcze’, Teki Sejmowe, i (2010), 64–79.
Korytko Andrzej, “Na których opiera się Rzeczpospolita”. Senatorowie koronni za Władysława IV Wazy (Olsztyn, 2015).
Makiłła Dariusz, Władza wykonawcza w Rzeczypospolitej. Od połowy XVII wieku do 1763 roku. Studium historyczno-prawne (Toruń, 2003).
Ochmann-Staniszewska Stefania, ‘Od stabilizacji do kryzysu władzy królewskiej. Państwo Wazów’, in Anna Sucheni-Grabowska and Małgorzata Żaryn (eds), Między monarchą a demokracją. Studia z dziejów Polski XV–XVIII wieku (Warszawa, 1994), 211–69.
Przyboś Adam, ‘Pamiętnik Albrychta Stanisława Radziwiłła (1632–1656)’, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie, xxvi (1967), Prace Historyczne, iii, 85–110.
Radziwiłł Albrycht Stanisław, Memoriale rerum gestarum in Polonia 1632–1656, ed. by Adam Przyboś and Roman Żelewski, i–iv (Wrocław, 1968–74).
Sucheni-Grabowska Anna, ‘Kształtowanie się koncepcji Senatu w XVI wieku’, in Krystyn Matwijowski and Jerzy Pietrzak (eds), Senat w Polsce – dzieje i teraźniejszość. Sesja naukowa, Kraków 25 i 26 maja 1993 (Warszawa, 1993), 35–53.
Sucheni-Grabowska Anna, Wolność i prawo w staropolskiej koncepcji państwa (Warszawa, 2009).
Uruszczak Wacław, Sejm walny koronny w latach 1506–1540 (Warszawa, 1980).