Jan Hupka — aktywność społeczno--polityczna na terenie Galicji do 1914 roku

Sikorski, Tomasz (1975– ); Wątor, Adam (1957– )

doi:2451-1315

Przejdź do menu głównego
Przejdź do wyszukiwarki
Przejdź do treści
Przejdź do stopki

Pobierz

Tytuł: Jan Hupka — aktywność społeczno--polityczna na terenie Galicji do 1914 roku

Abstrakt:

Celem artykułu było ukazanie postaci Jana Hupki, ziemianina, konserwatysty, odgrywającego istotną rolę w polskim życiu politycznym i społecznym autonomicznej Galicji. Hupka był działaczem samorządowym, publicystą i politykiem konserwatywnym. Był także założycielem i członkiem Klubu Konserwatywnego, Stronnictwa Prawicy Narodowej, posłem na Sejm Krajowy. Należał do założycieli Polskiego Towarzystwa Emigracyjnego we Lwowie. Głównym jego celem była opieka i pośrednictwo pracy dla polskiego wychodźstwa zarobkowego oraz promocja kolonizacji. Lojalistycznie nastawiony wobec Wiednia, pozostał gorącym zwolennikiem rozwiązania austro-polskiego, realizowanego konsekwentnie także po wybuchu Wielkiej Wojny. Nabyte przed 1914 r. doświadczenia wykorzystał wówczas do zaangażowania politycznego w obozie aktywistycznym.

Bibliografia:

Adamczewski Jan, Mickiewicz w Rzymie aresztowany…, w: Jan Adamczewski, Ech, mój Krakowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980.
Babraj Barbara, Żaba między Galicją a Wiedniem. Miscellanea sienkiewiczowskie, eBooki. com.pl, Wrocław 2018.
Bardan Jacek, Ziemianin wobec spraw obywatelskich – działalność społeczna i polityczna Jana Hupki w powiecie kolbuszowskim, w: Miasteczko i okolica – od średniowiecza do współczesności, red. Jadwiga Hoff, Muzeum Kultury Ludowej, Kolbuszowa 2006, s. 249–266.
Bieńkowski Wiesław, Hupka Jan, Antoni, Ernest (1866–1952), PSB, t. 10, Wrocław 1962, s. 109.
Broński Krzysztof, Rozwój galicyjskiego systemu bankowego w latach 1841–1914 (Zarys problematyki), „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2007, 749, s. 75–92.
Bułachtin Maksym A., Konserwatyści polscy a reforma ustawodawstwa wyborczego Galicji na początku XX wieku, „Zeszyty Prawnicze” 7, 2007, 1, s. 101–112.
Buszko Józef, Sejmowa reforma wyborcza w Galicji, PWN, Warszawa 1956.
Drozdowski Mateusz, Naczelny Komitet Narodowy (1914–1918). Polityczne i organizacyjne zaplecze Legionów, Historia Iagellonica, Kraków 2017.
Dudek Tomasz, Stronnictwa konserwatywne zaboru austriackiego wobec kwestii ukraińskiej w Galicji w przededniu wybuchu I wojny światowej (lata 1913–1914), „Krakowskie Studia Małopolskie” 2013, 18, s. 78–91.
Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Z dziejów sojuszu obszarnictwa z bogatym chłopstwem w Galicji (1907–1914), „Przegląd Historyczny” 46, 1955, 1–2, s. 213–239.
Emigracja z ziem polskich w czasach nowożytnych i najnowszych (XVIII–XX w.), red. Andrzej Pilch, PWN, Warszawa 1984.
Feldman Wilhelm, Stronnictwa i programy polityczne w Galicji 1846–1906, t. 2, Spółka Nakładowa „Książka”, Kraków 1907.
Garlicki Andrzej, Powstanie Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast – 1913–1914, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1966.
Grodziski Stanisław, Sejm Krajowy Galicyjski, t. 1 i 2, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1992.
Groniowski Krzysztof, Polska emigracja zarobkowa w Brazylii 1871–1914, Ossolineum, Wrocław 1972.
Grzybek Dariusz, Jak przeprowadzić gospodarczą modernizację, zachowując ład polityczny? Myśl społeczna galicyjskich konserwatystów, „Politeja” 2005, 2, s. 453–479.
Gucka Agnieszka, Obraz emigracji polskiej na łamach „Dziennika Poznańskiego” (1859– 1939) i „Kuriera Poznańskiego” (1872–1939), Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2005.
Hahn Wiktor, W sprawie obchodu setnej rocznicy urodzin Juliusza Słowackiego na obczyźnie, zwłaszcza w koloniach polskich w Ameryce, „Polski Przegląd Emigracyjny” 1909, 5.
Holzer Jerzy, Molenda Jan, Polska w pierwszej wojnie światowej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973.
Jakubek Mariusz, Krakowski „Czas” – środowisko dziennikarskie w latach 1848–1918, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2005, 132, s. 147–166.
Jarowiecki Jerzy, Studia nad prasą polską XIX i XX wieku, t. 2, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2006.
Jaskólski Michał, Kaduceus polski. Myśl polityczna konserwatystów krakowskich 1866– 1934, PWN, Warszawa–Kraków 1990.
Jedlicki Jerzy, Autorzy i bohaterowie, „Kwartalnik Historyczny” 71, 1964, 3, s. 717–726.
Klarner Izabela, Emigracja z Królestwa Polskiego do Brazylii 1890–1914, Książka i Wiedza, Warszawa 1975.
Kowalski Grzegorz Maria, Instytucje organizujące wychodźstwo w Galicji w latach 1901–1914. Organizacja, działalność, propaganda emigracyjna, w: Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie – idee – prawo. Materiały ze Zjazdu Katedr Historycznoprawnych, Augustów, 15–18 września 2002 roku, red. Adam Lityński, Piotr Fiedorczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2003.
Kowalski Grzegorz Maria, Prawna regulacja wychodźstwa na ziemiach polskich pod panowaniem austriackim w latach 1832–1914, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 54, 2002, 1, s. 171–191.
Kowalski Grzegorz Maria, Przestępstwa emigracyjne w Galicji 1897–1918. Z badań nad dziejami polskiego wychodźstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003.
Kowalski Grzegorz Maria, „Upraszam o łaskawe udzielenie mi informacyj w sprawach emigracyjnych…” Korespondencja do Polskiego Towarzystwa Emigracyjnego w Krakowie (1911–1912), „Przegląd Polonijny” 30, 2004, 2, s. 97–116.
Koziołek Adam, Od „prasy dla ludu” do „prasy ludowej” – ewolucja polskich czasopism w zaborze austriackim, „Wieś i Rolnictwo” 2019, 4 (185), s. 67–86.
Krasucki Eryk, Dyskusje polskich historyków (krajowych) wokół biografistyki – między „odwilżą” a upadkiem PRL, „Polish Biographical Studies” 2014, 2, s. 11–37.
Król Anna, Ilustrowane dzieje pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie, Muzeum Narodowe, Kraków 1999.
Lenart Zbigniew, Samorząd powiatu kolbuszowskiego w latach 1867–1939. Wprowadzenie do monografii, „Rocznik Kolbuszowski” 10, 2010, s. 101–121.
Łazuga Waldemar, Kalkulować… Polacy na szczytach C.K. Monarchii, Zysk i S-ka, Poznań 2013.
Łazuga Waldemar, Ostatni stańczyk. Michał Bobrzyński – portret konserwatysty, Bene Nati, Poznań 1982.
Łepkowski Tadeusz, Biografistyka. Żywotność, tradycjonalizm, nowoczesność, „Kwartalnik Historyczny” 82, 1975, 1, s. 100–109.
Mazurek Jerzy, Kraj a emigracja. Ruch ludowy wobec wychodźstwa chłopskiego do krajów Ameryki Łacińskiej (do 1939 roku), Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2006.
Milewska Wacława, Nowak Janusz Tadeusz, Zientara Maria, Legiony Polskie 1914–1918. Zarys historii militarnej i politycznej, Księgarnia Akademicka, Kraków 1998.
Mleczak Jan, Akcja werbunkowa Naczelnego Komitetu Narodowego w Galicji i w Królestwie Polskim w latach 1914–1916, Polskie Towarzystwo Historyczne, Przemyśl 1988.
Monokl [S. Rossowski], Dr Jan Hupka, w: Wizerunki sejmowe. Ludzie i sprawy. Przyczynek do historii samorządu galicyjskiego. Seria pierwsza, Drukarnia Zygmunta Hałacińskiego, Lwów 1903.
Morawski Wojciech, Banki komercyjne na wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej, „Acta Archaeologica Lodziensia” 2015, 61, s. 85–94.
Myśliński Jerzy, Z dziejów prasy konserwatywnej w Krakowie przed pierwszą wojną światową. Sprawy finansowania wydawnictw, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 5, 1966, 1, s. 117–131.
Okołowicz Józef, Dr Leopold Caro a P.T.E., Odbitka z „Polskiego Przeglądu Emigracyjnego”, Przegląd Emigracyjny, Kraków 1914.
Okołowicz Józef, Wychodźtwo i osadnictwo polskie przed wojną światową, Nakładem Urzędu Emigracyjnego, Warszawa 1920.
Okoń Waldemar, O krakowskim pomniku Adama Mickiewicza raz jeszcze, „Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego” 2006, 1, s. 18–31.
Ostrowski Juliusz, Księga herbowa rodów polskich, Skład Gł. Księgarni B. Bolcewicza, Warszawa 1897.
Pająk Jerzy Z., Od autonomii do niepodległości. Kształtowanie się postaw politycznych i narodowych społeczeństwa Galicji w warunkach Wielkiej Wojny 1914–1918, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2012.
Pajewski Janusz, Odbudowa państwa polskiego 1914–1918, PWN, Warszawa 1978.
Piekarczyk Jerzy, Zemsta Stańczyka czyli krakowskie spory, KAW, Kraków 1990.
Piórek Marian, Kolbuszowska Rada Szkolna, „Ziemia Kolbuszowska” 2002, 2, s. 13.
Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Drukarnia Instytutu Stauropigiańskiego, Lwów 1857.
Redzik Adam, „Ruch Społeczny” (1898–1899) – czasopismo prawno-polityczne prof. Antoniego Górskiego, „Palestra” 2011, 5–6, s. 217–220.
Rostworowski Emanuel, Biografia, biogram, historia grup i pokoleń, „Kwartalnik Historyczny” 80, 1973, 2, s. 352–359.
Rostworowski Emanuel, Biografistyka dziejów najnowszych, „Dzieje Najnowsze” 5, 1973, 3, s. 153–158.
Ruszała Kamil, Galicyjski Eksodus. Uchodźcy podczas I wojny światowej w monarchii Habsburgów, Universitas, Kraków 2021.
Semczyszyn Magdalena, Specyfika kampanii wyborczych do Sejmu Krajowego i Rady Państwa w Galicji Wschodniej w latach 1867–1901, w: Między polityką, historią a pamięcią historyczną, red. Waldemar Łazuga, Sebastian Paczos, Instytut Historii UAM, Poznań 2016.
Sierżęga Paweł, W trosce o pamięć wieszcza. Lwów w obchodach sprowadzenia zwłok Adama Mickiewicza do Krakowa – 4 lipca 1890, „Galicja. Studia i Materiały” 2021, 7, s. 300–315.
Skowroński Maciej, Gmina Niwiska, Apla, Krosno 2000.
Skowroński Maciej, Ośrodek garncarski w Niwiskach, „Ziemia Kolbuszowska” 1999, 3, s. 14.
Skowroński Maciej, Rys historyczny powiatu kolbuszowskiego 1855–1975, w: Powiat kolbuszowski 1855–2005, red. Wiesław Walat, Pobitno Oficyna, Kolbuszowa–Rzeszów 2005.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 6, Warszawa 1885.
Suleja Włodzimierz, Orientacja austro-polska w latach I wojny światowej (do aktu 5 listopada 1916 roku), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
Suleja Włodzimierz, Tymczasowa Rada Stanu, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1998.
Szlachta Bogdan, Polscy konserwatyści wobec ustroju politycznego do 1939 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
Szlachta Bogdan, Z dziejów polskiego konserwatyzmu, Dante, Kraków 2000.
Szukiewicz Wojciech, Sprawa wychodźtwa. Rzecz o potrzebie zorganizowania i roztoczenia opieki nad wychodźtwem ludu polskiego, Warszawa 1910.
Szymczak Damian, Galicyjska „ambasada” w Wiedniu. Dzieje ministerstwa dla Galicji 1871–1918, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2013.
Szymczak Damian, Między Habsburgami a Hohenzollernami. Rywalizacja niemiecko-austro-węgierska w okresie I wojny światowej a odbudowa państwa polskiego, Avalon, Kraków 2009.
Świątecka Maria, Sprowadzenie zwłok Adama Mickiewicza do kraju, w: Kraków Mickiewiczowi, red. Danuta Rederowa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1956.
Tatuśko Andrzej, Z historii Banku Spółdzielczego w Kolbuszowej, cz. 1, „Ziemia Kolbuszowska” 2004, 8, s. 16–17.
Tyrowicz Marian, Dzwonkowski Edward (1824–1887), PSB, t. 6, Wrocław 1948, s. 187–188.
Wątor Adam, Ziemianin polityk. Tadeusz Cieński 1856–1925. Z dziejów konserwatyzmu wschodniogalicyjskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1997.
Więch Antoni, Dr Jan Hupka (1866–1952). Polityk, podróżnik, publicysta, „Rocznik Kolbuszowski” 18, 2018, s. 201–209.
Więch Antoni, Polityk, podróżnik, publicysta. Życie dra Jana Hupki (1866–1952), wyd. Libra, Rzeszów 2019.
Zakrzewski Andrzej, Wincenty Witos. Chłopski polityk i mąż stanu, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1977.
Zamoyski Grzegorz, Rada Powiatowa w Kolbuszowej w latach 1892–1914, w: Pięć wieków Kolbuszowej 1500/1508–2008. Studia, szkice i materiały z dziejów miasta i powiatu, red. Sławomir Zych, Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna, Kolbuszowa 2009, s. 275–306.