Kilka uwag metodologicznych na marginesie książki Anny Janoty-Stramy

Rychel-Mantur, Dominika

doi:2451-1315

Skip to main menu
Skip to search engine
Skip to content
Skip to footer

Download

Title: Kilka uwag metodologicznych na marginesie książki Anny Janoty-Stramy

Abstract:

This review article provides a critical analysis of Anna Janota-Stramy’s book on the image of Napoleon in nineteenth-century Polish memoirs. It criticises the methodology used, emphasising shortcomings that largely stem from uncertainty about adopting one definition of a memoir. The article also polemicises with some of the author’s statements. It reflects on the origins and achievements of Napoleonic historiography, highlighting areas that require further research, such as the administration and economy of the Duchy of Warsaw, as well as biographies of leading figures.

References:

Aleksandrowicz Alina, „Błękitne soboty” Marii Wirtemberskiej, „Pamiętnik Literacki” 1974, 2, s. 3–36.
Askenazy Szymon, Książę Józef Poniatowski 1763–1813, Gebethner i Wolff, W.L. Anczyc, Warszawa–Kraków 1905.
Askenazy Szymon, Napoleon a Polska, t. 1–3, Towarzystwo Wydawnicze, Warszawa 1918.
Askenazy Szymon, Przegląd Dziejów Polski. Epoka porozbiorowa 1795–1830, w: Pamiętnik III Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie urządzonego przez Towarzystwo Historyczne Lwowskie w dniach 4. 5 i 6 czerwca 1900, t. 1, Referaty, nakładem uczestników zjazdu, Kraków 1900.
Aubry Octave, Le grand amour caché de Napoléon, Marie Walewska, Arthème Fayard, Paris 1925.
Baczkowski Michał, W cieniu napoleońskich orłów. Rada Municypalna Krakowa (1810– 1815), Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, Kraków 2010.
Baczkowski Michał, Wojsko polskie w napoleońskim Krakowie, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, Kraków 2009.
Baranowski Marcin, Bitwa pod Kaliszem 3 lutego 1813, Wydawnictwo Inforteditions, Zabrze 2006.
Baranowski Marcin, „Gotowi do zemsty…” – projekt sformowania polskiego „wolnego korpusu” w okresie kampanii francuskiej 1814 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 75, 2023, 1, s. 67–84.
Baranowski Marcin, Polski batalion grenadierów Gwardii Napoleona, w: Przypominać zapomniane, odkrywać nieznane. Polskie losy – Kościół – Syberia – Rosja (XIX–XX w.). Studia ofiarowane Profesorowi Eugeniuszowi Niebelskiemu w 70. rocznicę urodzin, red. Anna Barańska, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2019, s. 625–635.
Bogucka Maria, Mizoginia, Oficyna Naukowa, Warszawa 2018.
Borek Piotr, Z pogranicza historii i literatury. Uwagi o polskim pamiętnikarstwie XVIII wieku, w: Pamiętniki, dzienniki i relacje jako źródła do badań historycznych (XVIII– XX wiek), red. Kazimierz Karolczak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2011, s. 7–29.
Brandys Marian, Kłopoty z Panią Walewską, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1971.
Brandys Marian, Oficer największych nadziei, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1986.
Bujko Mirosław, Kampania na Śląsku i bitwa nad Kaczawą, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim 2014.
Chodźko Leonard, Histoire des Légions polonaises en Italie, sous le commandement du général Dombrowski, t. 1–2, publié par Jean Barbezat, Paris–Genève 1829.
Cichoń Paweł, Wpływy francuskie w administracji Księstwa Warszawskiego, „Prace Historyczne” 140, 2013, s. 1–18.
Cichoń Paweł, Zmiany prawnoustrojowe w „napoleońskim” Krakowie w latach 1809–1815, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa” 24, 2021, s. 31–48.
Cieński Andrzej, Pamiętnikarstwo polskie XVIII wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1981 (Studia z okresu Oświecenia, t. 18).
Czapliński Władysław, Pamiętniki jako źródło dla historyka nowożytnego, „Pamiętnikarstwo Polskie” 2, 1972, 2, s. 2–7.
Czubaty Jarosław, Księstwo Warszawskie (1807–1815), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.
Czubaty Jarosław, Księstwo Warszawskie – pierwsze nowoczesne państwo polskie?, „Kwartalnik Historyczny” 125, 2018, 2, s. 365–401.
Czubaty Jarosław, Wodzowie i politycy. Generalicja polska lat 1806–1815, Oficyna Wydawnictwo Viator, Warszawa 1993.
Czubaty Jarosław, Zalążek nowego bytu czy „nowy twór polityki arcy-Machiavela”? Księstwo Warszawskie w oczach rządzących i rządzonych, „Wiek Oświecenia” 25, 2009, s. 11–27.
Czubaty Jarosław, Zasada „dwóch sumień”. Normy postępowania i granice kompromisu politycznego Polaków w sytuacjach wyboru (1795–1815), Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2005.
Dąbrosz-Drewnowska Paulina, Oczami paryżanina, czyli Księstwo Warszawskie w napoleońskiej propagandzie (1807–1815), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2019.
Dąbrosz-Drewnowska Paulina, Społeczeństwo polskie wobec powstania Księstwa Warszawskiego w świetle depesz francuskiego rezydenta, „Roczniki Humanistyczne” 55, 2007, 2, s. 23–37.
Dąbrosz-Drewnowska Paulina, W dyplomatycznej depeszy i wojskowych wspomnieniach. Obraz Księstwa Warszawskiego (1807–1815) w źródłach francuskich, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2019.
Degen Piotr, Rafał Kowalczyk, Polityka gospodarcza i finansowa Księstwa Warszawskiego 1807–1812, Łódź 2010, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, ss. 391 + 69 il., „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku” 12, 2013, s. 137–146.
Deszczyńska Martyna, „Historia sacra” i dzieje narodowe. Refleksja historyczna lat 1795– 1830 nad rolą religii i Kościoła w przeszłości Polski, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2003.
Dróżdż Piotr, Borodino 1812, Bellona, Warszawa 2004.
Dufresne Claude, Marie Walewska. L’épouse polonaise de Napoléon Ier, Pygmalion Editions, Paris 2004.
Dusiewicz Andrzej, Morawski Ryszard, Wojsko Polskie w służbie Napoleona. Legiony Polskie we Włoszech, Legia Naddunajska, Legia Polsko-Włoska, Legia Północna, Karabela, Warszawa 2010.
Dusiewcz Andrzej, Smoleńsk 1812, Bellona, Warszawa 2007.
Dusiewcz Andrzej, Tarutino 1812, Bellona, Warszawa 2004.
Dutkiewicz Józef, Materiały pamiętnikarskie w moim warsztacie badawczym i dydaktycznym, „Pamiętnikarstwo Polskie” 2, 1972, 1, s. 103–105.
Gembarzewski Bronisław, Wojsko polskie. Królestwo Polskie 1815–1830, wyd. Konstanty Trepte, Warszawa 1903.
Gembarzewski Bronisław, Wojsko polskie. Księstwo Warszawskie 1807–1814, Gebethner i Wolff, Warszawa 1905.
Getka-Kenig Mikołaj [Oczami paryżanina, czyli Księstwo Warszawskie w napoleońskiej propagandzie (1807–1815) / Paulina Dąbrosz-Drewnowska- recenzja ; W dyplomatycznej depeszy i wojskowych wspomnieniach. Obraz Księstwa Warszawskiego (1807–1815) w źródłach francuskich / Paulina Dąbrosz-Drewnowska- recenzja], Kwartalnik Historyczny” 128, 2021, 3, s. 845–850.
Getka-Kenig Mikołaj, Stanisław Kostka Potocki. Studium magnackiej kariery w dobie upadku i „wskrzeszenia” Polski, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021.
González Caizán Cristina, El asesinato de dos polacos de la Guardia Imperial de Napoleón I en los albores de la Guerra de la Independencia. Miranda de Ebro, 3 de abril de 1808, „Revista de Historia Militar” 106, 2009, s. 101–130.
González Caizán Cristina, Por Napoleón en España. Los soldados polacos en los Sitios de Zaragoza (1808–1809), Foro para el Estudio de la Historia Militar de España, Madrid 2017.
Grochulska Barbara, Handel zagraniczny Księstwa Warszawskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1967.
Grochulska Barbara, Lewica wobec Napoleona w świetle „Korespondencji w materiach obraz kraju i narodu rozjaśniających”, w: Francja–Polska XVIII–XIX w. Studia z dziejów kultury i polityki poświęcone Profesorowi Andrzejowi Zahorskiemu w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. Antoni Mączak [et al.], Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1983, s. 62–69.
Grochulska Barbara, Uwagi nad bilansem handlowym Księstwa Warszawskiego, „Przegląd Historyczny” 51, 1960, 3, s. 483–512.
Handelsman Marceli, Pod znakiem Napoleona. Studia historyczne, Zakład Graficzny Towarzystwa Akcyjnego Samuela Orgelbranda Synów, Warszawa 1915.
Handelsman Marceli, Rezydenci napoleońscy w Warszawie 1807–1813, Akademia Umiejętności, nakładem Funduszu Nestora Bucewicza, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1915.
Handelsman Marceli, Warszawa w roku 1806–1807, Towarzystwo Miłośników Historyi, Warszawa 1911.
Iwaszkiewicz Janusz, Litwa w 1812 roku, Druk W.L. Anczyca i Spółki, Kraków–Warszawa 1912 (Monografie w Zakresie Dziejów Nowożytnych, t. 9).
Kaczmarek Marian, O początkach pamiętnikarstwa polskiego, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1, 1971, 1, s. 29–40.
Karolczak Waldemar, Pobyt Napoleona w Poznaniu wiosną 1812 roku w świetle zapomnianych pamiętników, „Kronika Miasta Poznania. Kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania” 65, 1997, 3, s. 143–148.
Karpińska Małgorzata, Kongresowe doświadczenia księcia Adama Jerzego Czartoryskiego (wrzesień 1814 – wrzesień 1815), w: Kongres Wiedeński, red. Norbert Kasparek, Mateusz Klempert, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2016, s. 33–43.
Kieniewicz Stefan, Materiały pamiętnikarskie w moim warsztacie badawczym, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1, 1971, 2, s. 29–31.
Korzon Tadeusz, Kościuszko. Biografia z dokumentów wysnuta. Poprzedzona rzutem oka na dzieje Muzeum Narodowego w Rapperswylu i Katalogiem zbiorów kościuszkowskich, w temże muzeum przechowywanych, nakładem Muzeum Narodowego w Rapperswylu, Kraków 1894.
Kowalczyk Rafał, Polityka gospodarcza i finansowa Księstwa Warszawskiego 1807–1812, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010.
Krakowski Bernard, Oratorstwo polityczne na forum Sejmu Czteroletniego, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 1968.
Krzymkowski Marek, Rada Stanu Księstwa Warszawskiego, Przedsiębiorstwo Wydawnicze Ars Boni et Aequi, Poznań 2011.
Krzymkowski Marek, Status prawny urzędników Księstwa Warszawskiego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2004.
Kukiel Marian, Czartoryski a jedność Europy 1770–1861, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2008.
Kukiel Marian, Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej, Zdzisław Rzepecki i Ska, Poznań 1912.
Kukiel Marian, Wojna 1812 roku, t. 1–2, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1937.
Kukiel Marian, Wojny napoleońskie, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1927.
Loret Maciej, Między Jeną a Tylżą 1806–1807, wyd. S. Askenazy, druk Piotra Laskauera i Spółki, Warszawa 1902.
Łysiak-Łątkowska Anna, Opis epoki napoleońskiej w Pamiętnikach ks. Radziwiłłowej (Ludwiki ks. pruskiej) Czterdzieści pięć lat mojego życia (1770 do 1815), „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej” 13, 2007, s. 127–143.
Madziar Dawid, Książę Antoni Paweł Sułkowski (1785–1836) – działalność wojskowa i polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2021.
Malicki Patrycjusz, 1806. Jena-Auerstädt, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim 2014.
Mason Phil, Hemoroidy Napoleona. Czyli jak drobne fakty rzeczy zmieniały bieg historii, tłum. Dagny Kurdwanowska, Wydawnictwo Replika, Zakrzewo 2010 (oryg. ang. Napoleon’s Hemorrhoids: And Other Small Events that Changed History, JRBooks, London 2008).
Changed History, JRBooks, London 2008). Masson Frédéric, Napoléon et les femmes, Hachette Livre BNF, Paris 1894.
Mencfel Michał, Atanazy Raczyński (1788–1874). Biografia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2016.
Morawski Konrad, Generał Stanisław Fiszer (1769–1812), Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim 2016.
Nawrot Dariusz, Litwa i Napoleon w 1812 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2008.
Nieuważny Andrzej, Klucz do wszystkiego. Dzieje napoleońskiej twierdzy Gdańsk 1807– 1814, red. Dariusz Nawrot, Wydawnictwo Muzeum Gdańska, Gdańsk 2022.
Nieuważny Andrzej, My z Napoleonem, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1999.
Nieuważny Andrzej, Napoleon na Mazowszu. Bitwy pod Pułtuskiem i Gołyminem 1806– 1807, Wydawnictwo Akademii Humanistycznej im. A. Gieysztora w Pułtusku, Pułtusk 2007.
Nieuważny Andrzej, „Pozostały tylko… cygarry”. Opinie polskich weteranów o wojnie w Hiszpanii w świetle ich korespondencji, „Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 31, 2014, 4, s. 131–154.
Nieuważny Andrzej, Wielka wojna w małym mieście. Boje o Tczew w lutym 1807 roku, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2009.
Nowak Hubert A., Dzieje 9. pułku piechoty Księstwa Warszawskiego z lat 1807–1813 we wspomnieniach jego żołnierzy, Wydawnictwo Inforteditions, Zabrze–Tarnowskie Góry–Połomia 2021.
Oniszczuk Aleksandra, Pod presją nowoczesności. Władze Księstwa Warszawskiego wobec Żydów, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021.
Opaliński Tomasz, Stan chłopski w Księstwie Warszawskim w świetle akt sądowych, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2020.
Ornano Antoine Philippe Rodolphe d’, The Life and Loves of Marie Walewska, Hutchinson & Co., London 1935.
Ossowski Kazimierz, Prasa Księstwa Warszawskiego, Biblioteka Narodowa Instytut Książki i Czytelnictwa, Warszawa 2004.
Pawłowski Bronisław, Dwernicki, Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego, Poznań 1927.
Pawłowski Bronisław, Historja wojny polsko-austrjackiej 1809 roku, Główna Księgarnia Wojskowa, Warszawa 1953.
Pawłowski Bronisław, Lwów w 1809 r., nakładem Towarzystwa Miłośników Lwowa, Lwów 1909.
Pilarczyk Piotr Miłosz [Polityka gospodarcza i finansowa Księstwa Warszawskiego w latach 1807–1812 / Rafał Kowalczyk - recenzja], " Kwartalnik Historyczny" 119, 2012, 4, s. 835–840.
Polaczek Janusz, Berek Joselewicz. Rycerskie malowanki na przekór złym stereotypom, w: Miasta i ludzie. Sacrum i profanum. Studia z dziejów społecznych i gospodarczych dedykowane Profesorowi Jerzemu Motylewiczowi, red. Paweł Grata, Beata Lorens, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2013, s. 151–170.
Polaczek Janusz, Książę Józef Poniatowski. Legenda bohatera narodowego – dzieje, podłoże ideowe i wyraz artystyczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2021.
Polaczek Janusz, Somosierra. Szkice do Panoramy Wojciecha Kossaka i Michała Wywiórskiego a ikonografia wojen napoleońskich, Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu, Przemyśl 2020.
Polaczek Janusz, Sztuka i polityka w Księstwie Warszawskim. Dzieje, formy, treść i dziedzictwo, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2005.
Polaczek Janusz, Znane i nieznane. Źródła ikonograficzne związane z uroczystościami ku czci Napoleona organizowanymi przez Polaków w dobie Księstwa Warszawskiego, „Roczniki Humanistyczne” 72, 2024, 4, s. 187–213.
Prykaszczyk Michał, Generał Tomasz hrabia Łubieński (1784–1870) żołnierz i przedsiębiorca, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2020.
Przygodzki Jacek, Rada Najwyższa Tymczasowa Księstwa Warszawskiego 1813–1815. Organizacja i działalność, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
Przygodzki Jacek, Uwagi o obowiązywaniu francuskiego Kodeksu procedury cywilnej w Księstwie Warszawskim, „Prawo i Więź” 46, 2023, 3, s. 217–230.
Rolnik Dariusz, Księstwo Warszawskie w świadomości Polaków – świadectwo pamiętników, „Roczniki Humanistyczne” 55, 2007, 2, s. 83–105.
Rosner Anna, Czy członkowie rad departamentowych w Księstwie Warszawskim „sami z siebie umieli być obywatelami”, w: Ustrój i prawo w przeszłości dalszej i bliższej. Studia historyczne o prawie dedykowane profesorowi Stanisławowi Grodziskiemu w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, red. Jerzy Malec, Witold Uruszczak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001, s. 159–161.
Rosner Anna, Pierwsze polskie tłumaczenia Kodeksu Napoleona, w: Katarzyna Sójka-Zielińska, Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2008, s. 271–294.
Rusinowa Izabella, Generał Karol Otto Kniaziewicz, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Oficyna Wydawnicza ASPRA, Pułtusk–Warszawa 2019.
Rychel-Mantur Dominika, Polityk dwóch epok. Działalność polityczna Tadeusza Matuszewicza (1765–1819), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2021.
Skałkowski Adam Mieczysław, O cześć imienia polskiego. Opowiadania i materiały historyczne, Towarzystwo Wydawnicze we Lwowie, Lwów 1908.
Skałkowski Adam Mieczysław, O kokardę legionów, Księgarnia Gubrynowicza i Syna, Drukarnia W. L. Anczyca, Lwów–Kraków 1912.
Skarbek Fryderyk, Dzieje Xięstwa Warszawskiego, t. 1–2, nakładem J.N. Żupański, Poznań 1860.
Skowronek Jerzy, Adam Jerzy Czartoryski 1770–1861, Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
Skowronek Jerzy, Antynapoleońskie koncepcje Czartoryskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
Skowronek Jerzy, Książę Józef Poniatowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1984.
Skowronek Jerzy, Z magnackiego gniazda do napoleońskiego wywiadu. Aleksander Sapieha, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
Sołtyk Roman, Napoléon en 1812. Mémoires historiques et militaires sur la campagne de Russie, Arthus Bertrand, Paris 1836.
Sołtyk Roman, Relation des opérations de l’armée aux ordres du Prince Joseph Poniatowski pendant la campagne de 1809 en Pologne contre les Autrichiens, Maison Anselin, Paris 1841.
Sójka-Zielińska Katarzyna, Idee kodyfikacji napoleońskich. Od utopii do realizmu, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 57, 2007, 2, s. 27–42.
Sójka-Zielińska Katarzyna, Le droit français en Pologne 1808–1946, „Studia Iuridica” 58, 2014, s. 229–241.
Strzeżek Tonasz, Kawaleria Księstwa Warszawskiego w wojnach napoleońskich – organizacja i szlak bojowy, „Echa Przeszłości” 9, 2008, s. 83–112.
Sutherland Christine, Maria Walewska. Napoleon’s Great Love, Viking Press, London 1979.
Szadkowski Kamil, Napoleon – wojenne refleksje ze Świętej Heleny według relacji Emmanuela hrabiego de Las Cases, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 105, 2022, s. 37–58.
Sztachelska Jolanta, Pamiętnikarstwo. Z dziejów terminu i gatunku w XIX wieku, „Studia Podlaskie” 21, 2013, s. 149–179.
Śląsk w dobie kampanii napoleońskich, red. Dariusz Nawrot, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2014.
Ślęczka Tomasz, Śląsk i jego mieszkańcy w oczach Polaków w służbie Napoleona, „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej” 11, 2005, s. 149–164.
Tokarz Wacław, Z niewydanych pamiętników Andrzeja Niegolewskiego, „Przegląd Poranny. Pismo niezależne i bezpartyjne”, dodatek literacki do nr. 15 z 15 V 1921, s. 1.
Topolski Jerzy, Problemy metodologiczne korzystania ze źródeł literackich w badaniu historycznym, w: Dzieło literackie jako źródło historyczne, red. Zofia Stefanowska, Janusz Sławiński, Czytelnik, Warszawa 1978, s. 7–29.
Treugutt Stefan, Wpływ literatury na historiografię napoleońską, w: Dzieło literackie jako źródło historyczne, red. Zofia Stefanowska, Janusz Sławiński, Czytelnik, Warszawa 1978, s. 176–202.
Wereszycki Henryk, Uwagi na temat użyteczności pamiętników jako źródła do historii XIX wieku, „Pamiętnikarstwo Polskie” 2, 1972, 3, s. 24–27.
Wojtkowiak Zbysław, O klasyfikacji i interpretacji pamiętników, „Studia Źródłoznawcze” 25, 1980, s. 163–176.
Zahorski Andrzej, Spór o Napoleona we Francji i w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1974.
Ziółek Ewa, Kwestia włościańska w listach pasterskich i kazaniach w Księstwie Warszawskim, „Roczniki Humanistyczne” 63, 2015, 2, s. 137–152.
Ziółek Ewa, Między tronem i ołtarzem. Kościół i państwo w Księstwie Warszawskim, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2012.
Ziółkowski Andrzej, Pułki Ułanów Księstwa Warszawskiego – 6-ty, 3-ci, 2-gi – 1807–1812, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim 2014.
Żółtowski Stanisław, Die Finanzen des Herzogtums Warschau (1806–1815) vorzugsweise nach archivalischen Quellen bearbeitet, t. 1–2, Księgarnia Kuriera Poznańskiego, Poznań 1890–1892.