Metadata language
Androcentrism in the Discourse and Structure of Polish Ethnology. Prolegomena
Subtitle:Ethnologia Polona 29-30 (2008-2009)
Creator: Publisher:
Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences
Place of publishing: Date issued/created: Description: Type of object: Subject and Keywords:androcentryzm ; "skrzywienie androcentryczne" ; etnologia i antropologia kulturowa polska ; mityzacja
Abstract:Autor stawia sobie za cel wstępne rozpoznanie i stworzenie „mapy” androcentryzmu w polskiej etnologii i antropologii kulturowej. Androcentryzm – jako dominacja norm męskich w kulturze – od lat 1970. stał się przedmiotem zainteresowania na gruncie antropologii krajów Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych. Antropologia inspirowana feminizmem sformułowała koncepcję „androcentrycznego skrzywienia” w tej dyscyplinie, mającego wymiar zarówno stricte naukowy, jak i instytucjonalny. Wykorzystując tą koncepcję, autor stara się zanalizować dyskurs i strukturę polskiej etnologii właśnie przy użyciu tego narzędzia. Rozpatruje też możliwość przezwyciężenia androcentrycznego skrzywienia na poziomie dyskursu (czy jego skutkiem nie byłby, równie ograniczający, ginecentryzm?). Fakt sprawowania rzeczywistej kontroli i władzy nad instytucjami akademickiej etnologii oraz wczesne zainteresowania kulturą ludową w pełni potwierdzają tezę o obecności w polskiej etnologii silnego pierwiastka androcentrycznego. Jakkolwiek autor nie pretenduje do wyczerpania tematu ani do ostatecznych wniosków, to przytoczone w artykule przykłady raczej jednoznacznie przemawiają za tym, że polskie etnolożki – badaczki, organizatorki, wykładowczynie i autorki – stanowiły de Beauvoir’owską „drugą płeć”
References:
Abramowska Janina, 1987, Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich, [in:] Problemy teorii literatury, vol. 3, wyb. H. Markiewicz, Wrocław
Baer Monika, 1997, Ewolucja myśli feministycznej w antropologii kulturowej. Szkic na podstawie wybranej literatury, [in:] Humanistyka i płeć, vol. II “Kobiety w poznaniu naukowym wczoraj i dziś”, E. Pakszys, D. Sobczyńska (ed.), Poznań
Behar Ruth, 1995, Introduction: Out of Exile, [in:] Behar Ruth, Deborah A. Gordon, Women Writing Culture, Berkeley
Bourdieu Pierre, 2004, Męska dominacja, przeł. L. Kopciewicz, Warszawa
Burszta Józef, 1967, Przedmowa, [in:] Kultura ludowa Wielkopolski, vol. III, Poznań
Buchowski Michał, Wojciech J. Burszta, 1992, O Założeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa
Charbonnnier Georges, 2000, Rozmowy z Claude Lévi-Straussem, tans. J. Trznadel, Warszawa
di Leonardo Micaeila, 1991, Gender at the crossroads of knowledge: feminist anthropology in the postmodern era, Los Angeles
Ehrenberg Gustaw, 1848, Szlachta w roku 1831, [in:] (by the same author) Dźwięki z minionych lat, Kraków
Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne 2002, E. Fryś-Pietraszkowa, A. Kowalska-Lewicka, A. Spiss, vol. 1, Kraków
Gilman Charlotte Perkins, 1911, Man-made world; or, our androcentric culture, New York
Hernas Czesław, 1965, W kalinowym lesie. U źródeł folklorystyki polskiej, Warszawa
Kafar Andrzej Marcin, 2007, Projekt “etnografii doświadczenia” Kazimiery Zawistowicz-Adamskiej i jego współczesne zastosowania, “Lud”, vol. 91
Kaniowska Katarzyna, 1995, Inspiracje i konsekwencje antropologizacji etnologii polskiej, [in]: Etnologia polska między ludoznawstwem a antropologią, A. Posern-Zieliński (ed.), Poznań
Klein Laura F., Ackerman Lilian A., 1995, Women and power in native north America, Norman-London
Lamphere Louise, 1996, Gender, [in:] Encyclopedia of cultural anthropology, D. Levinson, M. Ember (eds.), vol. 2, New York
Libera Zbigniew, 1995, Lud ludoznawców: kilka rysów do opisania fizjognomii i postaci ludu naszego, czyli etnograficzna wycieczka po XIX wieku, [in:] Etnologia polska między ludoznawstwem a antropologią, A. Posern-Zieliński (ed.), Poznań
Lutkehaus Nancy, 1995, Margaret Mead and the “rustling-of-the-wind-in-the-palm-trees school” of ethnographic writing, [in:] Women writing culture, D. Gordon, R. Behar (eds.) Berkeley
Pakszys Elżbieta, Sobczyńska Danuta, 1997, Przedmowa, [in:] Humanistyka i płeć, vol. II, Kobiety w poznaniu naukowym wczoraj i dziś, E. Pakszys, D. Sobczyńska (ed.), Poznań
Poggioli Renato, 1960, Wierzbowa fujarka, “Zagadnienia Rodzajów Literackich”, vol. III, #. 1
Reiter Rayna, 1975, Introduction, [in:] R. Reiter (ed.), Toward an anthropology of women, New York
Robotycki Czesław, Węglarz Stanisław, 1983, Chłop potęgą jest i basta. O mityzacji kultury ludowej w nauce, “Polska Sztuka Ludowa”, no. 1–2
Skotnicki Józef, 1911, Józef Chełmoński, “Krytyka”, vol. 30, #. 6
Sulima Roch, 1987, Chłopi i mity europejskie, “Regiony”, no. 2–4 (48)
Tokarska-Bakir Joanna, 2004, Żydzi u Kolberga, [in:] (by the same author) Rzeczy mgliste. Eseje i studia, Sejny
Tokarska-Bakir Joanna, 2010, W winnicy rytuału, [in:] Victor Turner, Proces rytualny. Struktura i antystruktura, przeł. E. Dżurak, Warszawa
Weiner Anette, 1976, The Trobrianders of Papua New Guinea, New York
Weiner Anette, 1988, Women of value. Men of renown, Austin
Węglarz Stanisław, 1994, Chłopi jako “obcy”. Prolegomena, [in:] Pożegnanie paradygmatu? Etnologia wobec współczesności. Studia poświęcone pamięci Profesora Józefa Burszty, W.J. Burszta, J. Damrosz (ed.), Warszawa
IAiE PAN, sygn. P 366 ; IAiE PAN, sygn. P 367 ; IAiE PAN, sygn. P 368 ; click here to follow the link
Language: Digitizing institution:Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Original in:Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
Access: