Pamięć, „miejsca pamięci" jako budujące tożsamość w ujęciu archeologii

Minta-Tworzowska, Danuta

doi:0079-7138

Pobierz

Tytuł: Pamięć, „miejsca pamięci" jako budujące tożsamość w ujęciu archeologii

Abstrakt:

The notions: memory, sites of memory and identity have become the area of contemporary interest in archaeology. Contemporary "usefulness" of the notion of memory is not associated with the idea of the continuity of the historical narra¬tive, this rather applies, in my opinion, to the construction of memory in spatial contexts. In the social sciences, the concept of "memory scape" has been established. Therefore, "archaeology of memoryscape" can be proposed, that is archaeology of a real or symbolic place where "the collective memory is spatialized" (Muzaini, Yeoh 2005:33). If we broaden it by the P. Bourdieu's concept (the field of game theory), the discourse of memory will be, in my opinion, such a field of game. So, it can be treated then as an area shared by a community. And in this meaning, the term "memory" seems to me to be useful for archaeology.The approach to memory, which is characteristic of the present, refers mainly to the "cultures of memory" or "com¬munities of memory", that is to the collective/social memory. This approach is aimed at understanding how the identity of a particular community or a group is constructed by memory. It seems that archaeology can explore that what is called the collective memory (regardless of whether prehistoric or medieval people used such a concept), and less frequently indi¬vidual memory. In this sense, those "sites of memory" are useful, which are visible in space, such as fortified settlements, burial sites etc.

Bibliografia:

Ankersmit F. 2004 Narracja, reprezentacja, doświadczenie, Kraków.
Assmann A. 2009 Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięcikulturowej, (w:) M. Saryusz-Wolska (red.),Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywaniemiecka, Kraków, 128-139.
Assmann J. 2001 Der Tod als Thema der Kulturtheorie, Frankfurt a.M.
Assmann J. 2008 Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, Warszawa.
Bredekamp H. 2006 Media obrazowe, (tł. Mariusz Bryl), Atrium Questiones, t. XV.
Bourdieu P. 2005 Struktury, habitus, praktyki, (w:) P. Sztompka, M. Kucia (red.), Socjologia, Kraków, 503-508.
Castells M. 2008 Siła tożsamości, Warszawa.
Dansel M. 1976 Au Père Lachaise, Paris.
Domańska E., Wilczyński M. (red.) 2000 Hayden White, Poetyka pisarstwa historycznego, Kraków.
Gillis J.R. 1994 Memory and Identity. The history of a relationship, (w:) J.R. Gillis (red.), Reflexive Modernization:Politics, Tradition and Aestetics in the Modern Social Order, Stanford. Halbwachs M.1969 Społeczne ramy pamięci, Warszawa.
Holtorf C. 2000-2008 Monumental Past: The Life-histories of Megalithic Monuments in Mecklenburg-Vorpommern (Germany), Electronic monograph, University of Toronto: Centre for Instructional Technology Development. http://hdl.handle.net/1807/245.
Jałowiecki B. 1985 Przestrzeń jako pamięć, „Studia Socjologiczne”, t. 2.
Kapralski S. (red.) 2010 Pamięć, przestrzeń, tożsamość, Warszawa.
Korzeniowski B. 2010 Transformacja pamięci, Poznań.
Kula M. 2004 Między przeszłością a przyszłością: O pamięci, zapominaniu i przewidywaniu, Poznań.
Le Goff J. 2007 Historia i pamięć, Warszawa (wyd. org.: Histoire et memoire, 1998, Paris).
Levi-Strauss C. 2000 Antropologia strukturalna, Warszawa.
Lowenthal D. 1985 The Past is a Foreign Country, Cambridge: Cambridge University Press.
Muzaini H., Yeoh B.S.A. 2005 War Landscapes as “Battlefields” of CollectiveMemories: Reading the Reflections at Bukit Chandu, Singapore, „Cultural Geographies”, t. 12.
http://journals.sagepub.com/doi/10.1191/1474474005eu335oa -
Nora P. 2001 Czas pamięci, (przeł. W. Łuski), „Res Publica Nova”, nr 152.
Nowak J. 2011 Społeczne reguły pamiętania: Antropologia pamięci zbiorowej, Kraków.
Pazderski F. 2007 Czemu przeszłość się pamięta? Wokół dyskursu na temat kształtowania się pamięci zbiorowej, Drumla, Nasza Czytelnia, tekst 2.
Podborsky V. 2006 Nàboženstvi pravěkỳch Evropanu, Brno.
Ricoeur P. 2000 La Memoire, l’histoire, l’oublie, Paris (tł.: Pamięć, historia, zapomnienie, Kraków 2007).
Schulze H., François E. (red.) 2001 Deutsche Erinnerungsorte, t. 3. München.
Schusterman R. 1998 Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką, (tł. A. Chmielewski, E. Ignaczak, L. Kochanowicz, Ł. Nysler i A. Orzechowski), Wrocław.
Sorokin P. 2009 Ruchliwość społeczna, Warszawa.
Szacki J. 1964 Durkheim, Warszawa.
Szpociński A. 1985 O historycznym i socjologicznym rozumieniu kategorii „świadomość historyczna”, (w:) J. M aternicki (red.), Świadomość historyczna jako przedmiot badań historycznych, socjologicznych i historyczno-dydaktycznych, Warszawa
Traba R. 2009 Przeszłość w teraźniejszości . Polskie spory o historię na początku XXI wieku, Poznań.
Urbain J. D. 2002 W stronę historii przedmiotu funeralnego, (w:)Wymiary śmierci, Gdańsk, 321-328
Woźny J.2000 Symbolika przestrzeni miejsc grzebalnych w czasach ciałopalenia zwłok na ziemiach polskich (od środkowej epoki brązu do środkowego okresu lateńskiego), Bydgoszcz.
White H. 1987 The Content of the Form: Narrative Discourse and Historical Representation, Baltimore and London.
Znaniecki F. 1990 Rzeczywistość kulturowa, Warszawa.