O dupie Maryni : rozwiązywanie „Gadki” Jana Kochanowskiego

Grześkowiak, Radosław (1968– )

doi:e-ISSN 2450-8349

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

O dupie Maryni : rozwiązywanie „Gadki” Jana Kochanowskiego Grześkowiak, Radosław (1968– )

Object structure

O dupie Maryni : rozwiązywanie „Gadki” Jana Kochanowskiego

Odrodzenie i Reformacja w Polsce T. 60 (2016)

Grześkowiak, Radosław (1968– )

Institute of History of the Polish Academy of Sciences

Instytut Historii PAN

Kochanowski, Jan (1530-1584) - criticism and interpretation ; Renaissance literature - history and criticism ; obscenity in literature ; sex in literature

The paper focuses on the literary riddle written in the 16th century by Jan Kochanowski (Fraszki III 78), concerning an animal with one eye that is shot at with arrows without arrowheads. The answer to the riddle is still debated by exegetic researchers. The author discusses the answers proposed so far (firearm, a homosexual’s anus, a female anus, an outhouse), starting with detailed lexical analysis of the epigram. Having discussed the poetics of the Old Polish ambiguous ribald riddle (suggesting indecent associations, but leading to an innocent answer) and the differences in the perception of the female body in the 16th century and today, the author shows that the audience of the riddle in the times of Kochanowski reached the conclusion that the answer was a female vagina. This trivial solution still seems to be the most probable answer.

M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, tł. A. i A. Goreniowie, wstęp S. Balbus, Kraków 1975
A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1-2, Warszawa 2000
E. Barylewska-Szymańska, Czystość i higiena w gdańskich domach mieszczańskich drugiej połowy XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 53, 2005, nr 3/4, s. 411-422
K. Bielas, Niesformatowani. Rozmowy, Kraków 2007
J. Birczyńska, Słownik erotyczny „Fraszek” Jana Kochanowskiego, w: Jan Kochanowski i epoka renesansu. W 450 rocznicę urodzin poety (1530-1980), red. T. Michałowska, Warszawa 1984, s. 334-348
A. Brückner, Ezopy polskie, Kraków 1902
A. Brückner, Język Wacława Potockiego. Przyczynek do historii języka polskiego, Kraków 1900
J. Duska, Tajemnicza „Gadka” z ksiąg III „Fraszek” Jana Kochanowskiego. Rozwiązanie zagadki, w: Wiązanie sobótkowe. Studia o Janie Kochanowskim, red. E. Lasocińska, W. Pawlak, Warszawa 2015, s. 348-355
R. Grześkowiak, Amor curiosus. Studia o osobliwych tematach dawnej poezji erotycznej, Warszawa 2013
R. Grześkowiak, Barokowy tekst i jego twórcy. Studia o edycji i atrybucji poezji „wieku rękopisów”, Gdańsk 2003
R. Grześkowiak, „Próżno się kusić, czym nie dano być”. Jak Salomon Rysiński pasował Biernata z Lublina na pierwszego paremiografa Rzeczypospolitej, w: Biernat z Lublina a literatura i kultura wczesnego renesansu w Polsce, red. J. Dąbkowska-Kujko, A. Nowicka-Struska, Lublin 2015, s. 123-153
R. Grześkowiak, Przysłowia „są jakoby szpikiem niejakim bystrego rozumu i głębokiego dowcipu ludzkiego”. Nieznane wydanie „Przypowieści polskich, od Solomona Rysińskiego zebranych, dwa tysiąca i dwieście” z roku 1621, w: Sarmackie theatrum VII. W kręgu rodziny i prywatności, red. M. Jarczykowa, R. Ryba, Katowice 2014, s. 117-123
M. Hanusiewicz, Pięć stopni miłości. O wyobraźni erotycznej w polskiej poezji barokowej, Warszawa 2004
J. M. Kasjan, Polska zagadka ludowa, Wrocław 1983
R. Krzywy, Eros wyzwolony. Obscena Daniela Naborowskiego w kontekście kulturowym i literackim, w: Daniel Naborowski. Krakowianin – Litwin – Europejczyk, red. K. Follprecht, K. Gajdka, Katowice 2008, s. 27-44
R. Krzywy, Rokokowe epitalamiony Stanisława Trembeckiego wobec tradycji gatunku, „Wiek Oświecenia”, 20, 2004, s. 121-142
J. Krzyżanowski, Zagadka i jej problematyka, w: idem, Szkice folklorystyczne, t. 3: Wokół legendy i zagadki. Z zagadnień przysłowioznawstwa, Kraków 1980, s. 16-36
S. B. Linde, Słownik języka polskiego, t. 1/1-2, Lwów 1807-1808
T. Nastulczyk, P. Oczko, Homoseksualność staropolska. Przyczynek do badań, Kraków 2012
K. Obremski, „Ma Eufrozyna coś osobliwego”. Poetyka toruńskiej zagadki weselnej przełomu XVII i XVIII w., „Barok”, 15, 2008, nr 1, s. 173-188
K. Obremski, O alternatywnych rozwiązaniach toruńskich zagadek weselnych, „Literatura Ludowa”, 2012, nr 2, s. 25-31
K. Obremski, Toruńskie zagadki weselne: porównania – obrazowanie – obyczajność, „Pamiętnik Literacki”, 104, 2013, nr 3, s. 99-118
M. Pankowski, Polska poezja nieokrzesana (próba określenia zjawiska), „Teksty”, 1978, nr 4, s. 30-46
R. Pollak, Notatki na marginesie utworów A. Korczyńskiego, „Pamiętnik Literacki”, 43, 1952, s. 599-603
S. Salmonowicz, Szkice toruńskie z XVII–XVIII wieku, Toruń 1992
Słownik folkloru polskiego, red. J. Krzyżanowski, Warszawa 1965
Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego, t. 1-5, red. M. Kucała, Kraków 1994-2012
Sowiźrzał krotochwilny i śmieszny. Krytyczna edycja staropolskiego przekładu „Ulenspiegla”, wyd. R. Grześkowiak, E. Kizik, Gdańsk 2005
M. D. Stringer, I. Becker, Colombo and the Clitoris, „European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology”, 151, 2010, nr 2, s. 130-133
I. Szlesiński, Język Samuela Twardowskiego (frazeologia i składnia), „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, 16, 1970, s. 87-120
T. Ulewicz, O najstarszych i późniejszych zapożyczeniach językowych w Polsce: glosa historyczno-kulturalna, „Terminus”, 1/2, 2000, s. 19-26