Rozwój struktur parafialnych i dekanalnych metropolii mohylewskiej (1783–1918)

Szady, Bogumił (1969– )

doi:1230-5057

Przejdź do menu głównego
Przejdź do wyszukiwarki
Przejdź do treści
Przejdź do stopki

Pobierz

Tytuł: Rozwój struktur parafialnych i dekanalnych metropolii mohylewskiej (1783–1918)

Abstrakt:

Artykuł w układzie chronologicznym przedstawia analizę geograficzno-historyczną rozwoju struktur parafialnych w metropolii mohylewskiej w latach 1783–1918. Główną podstawę źródłową stanowią schematyzmy diecezjalne oraz spisy duchowieństwa. Zmiany sieci parafialnej zostały ukazane w ramach jednostek administracyjnych wyższego rzędu: dekanatów oraz diecezji (mohylewskiej, wileńskiej, żmudzkiej, łucko-żytomierskiej, kamienieckiej, mińskiej, tyraspolskiej). Tekst podejmuje próbę interpretacji tych zmian przez określenie ich przyczyn i okoliczności.

Bibliografia:

Bieńkowski L., Oświecenie i katastrofa rozbiorów (2. poł. XVIII w.), w: Chrześcijaństwo w Polsce. Zarys przemian 966–1979, red. J. Kłoczowski, Lublin 1992, s. 295–372 (Biblioteka Historii Społeczno-Religijnej Instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, t. 7).
Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564–1995, red. L. Grzebień, Kraków 1996.
Flaga J., Zakony męskie w Polsce w 1772 roku, t. 2, cz. 1: Duszpasterstwo, Lublin 1991 (Materiały do Atlasu Historycznego Chrześcijaństwa w Polsce, t. 8).
Gach P.P., Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska 1773–1914, Lublin 1984.
Kaliński T., Monografia parafii Narewka, [b.d.m.w.], http://www.narewka.archibial.pl/files/Historia_parafii_Narewka.pdf (dostęp: 30.03.2016).
Knapiński W., Mohilewska archidiecezja i prowincja, w: Encyklopedia kościelna, t. 14, red. M. Nowodworski, Warszawa 1881, s. 531–558.
Krahel T., Schematyzmy diecezji wileńskiej jako źródło historyczne, Lublin 1979.
Królik L., Organizacja diecezji łuckiej i brzeskiej od XVI do XVIII wieku, Lublin 1983.
Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich 966–1939, Lublin 1972.
Kumor B., Ustrój i organizacja Kościoła polskiego w okresie niewoli narodowej 1772–1918, Kraków 1980.
Kurczewski J., Biskupstwo wileńskie, Wilno 1912.
Librowski S., Katalog rubrycel i schematyzmów diecezji i zakonów historycznej Polski znajdujących się w księgozbiorze podręcznym Archiwum Diecezjalnego we Włocławku: cz. 1. Rubrycele i schematyzmy diecezjalne, z. 3. Diecezja podlaska – diecezja warmińska, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 25 (1972), s. 39–113.
Librowski S., Katalog rubrycel i schematyzmów diecezji i zakonów historycznej Polski znajdujących się w księgozbiorze podręcznym Archiwum Diecezjalnego we Włocławku: cz. 1. Rubrycele i schematyzmy diecezjalne, z. 4. Archidiecezja warszawska – diecezja żmudzka, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 26 (1973), s. 89–197.
Litak S., Atlas Kościoła łacińskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku, Lublin 2006.
Litak S., Stosunki kościelne na ziemiach litewsko-ruskich w latach 1772–1815, w: Ziemie północne Rzeczypospolitej polsko-litewskiej w dobie rozbiorowej 1772–1815. Materiały z konferencji międzynarodowej odbytej w dniach 11–14 maja 1995 r. w Toruniu, red. M. Biskup, Warszawa–Toruń 1996, s. 67–80.
Loret M., Kościół katolicki a Katarzyna II, 1772–1784, Kraków–Warszawa 1910 (Monografie w zakresie dziejów nowożytnych, t. 12).
Loret M., Kościół katolicki w początku panowania Aleksandra I (1801–1815), „Biblioteka Warszawska” 73 (1913).
Misius K., Šinkūnas R., Lietuvos katalikų bažnyčios. Žinynas, Vilnius 1993.
Prašmantaitė A., Žemaičių vyskupas Juozapas Arnulfas Giedraitis, Vilnius 2000.
Schnurr J., Die Kirchen und das religiöse Leben der Russlanddeutschen. Katholischer Teil: Aus Vergangenheit und Gegenwart des Katholizismus in Rußland, Stuttgart 1980.
Skarbek J., Kościół katolicki w Rosji, [b.m.d.w.; mps].
Skarbek J., Kościół rzymskokatolicki na Białorusi i Litwie w XIX i początkach XX stulecia, „Sympozjum” (1999), nr 3 (1), s. 9–30.
Skarbek J., Organizacja parafialna w diecezji wileńskiej w latach 1772/3–1914, „Studia Teologiczne. Białystok, Drohiczyn, Łomża” 5–6 (1987–1988), s. 118–143.
Sułkowski W.A., Kartka z dziejów kościoła katolickiego w Polsce rosyjskiej. Biskupstwo wileńskie, Kraków 1889.
Sułkowski W.A., Kartka z dziejów Kościoła katolickiego w Rosyi: Biskupstwo mińskie, Kraków 1889.
Szantyr S., Zbiór wiadomości o kościele i religii katolickiéj w Cesarstwie Rossyjskiem a szczególniéj w prowincyach od Polski przyłączonych od czasu pierwszego rozbioru Polski aż do końca panowania cesarza Alexandra I. i początków panowania Mikołaja I, Poznań 1843.
Szot A., Dekanat białostocki w 1849 r., „Studia Teologiczne. Białystok, Drohiczyn, Łomża” 26 (2008), s. 487–500.
Wasilewski J., Arcybiskupi i administratorowie archidiecezji mohylowskiej, Pińsk 1930.
Wołonczewski M., Biskupstwo żmujdzkie, Kraków 1898.
Wołyniak [Giżycki Jan Marek], Zniesione kościoły i klasztory rzymsko-katolickie przez rząd rosyjski w wieku XIX-tym w diecezji łuckiej, żytomierskiej i kamienieckiej (gub. wołyńskiej, kijowskiej i podolskiej), „Nova Polonia Sacra” 1 (1928), s. 1–312.
Żuchowska Z., Polikarpa Girsztowta „Mapa rzymsko-katolickich diecezji w Rosji” wydana w 1857 roku, „Roczniki Humanistyczne” 34 (1986), z. 2, s. 567–574.
Кумор Б., Российский конкордат и создание Тираспольской епархии, http://catholichurch. ru/index.php/files/file/155-кумор-б-российский-конкордат-и-создание-тирасп/ (dostęp: 8.03.2016).
Лиценбергер О.А., Римско-католическая Церковь в России. История и правовое положение, Саратов 2001.
Лиценбергер О.А., Тираспольская епархия, w: Католическая энциклопедия, т. 4, Mocква 2011, s. 1337–1342.