Perspektywa geograficzna badań nierówności społecznych w przestrzeni miast = A geographical perspective of social-inequality research in urban space

Świerkocki, Marcel

doi:0033-2143 (print)

Skip to main menu
Skip to search engine
Skip to content
Skip to footer

Planned object

Title: Perspektywa geograficzna badań nierówności społecznych w przestrzeni miast = A geographical perspective of social-inequality research in urban space

Abstract:

Celem artykułu jest usystematyzowanie zagadnień dotyczących badań nad nierównościami w przestrzeni miast – przede wszystkim na podstawie prac naukowców z Polski oraz z krajów Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych, gdzie badania o tej tematyce mają dłuższą tradycję. Nierówności społeczne powszechnie uważa się za jedno z najważniejszych wyzwań współczesności. Wysoki poziom nierówności społecznych, wyraźny zwłaszcza w obszarach zurbanizowanych, negatywnie rzutuje na jakość życia ich mieszkańców. W artykule opisano współczesne definicje pojęcia nierówności społecznych oraz przedstawiono pojęcia bliskoznaczne. Wyjaśniono wpływ nierówności społecznych na codzienne życie mieszkańców miast. Omówiono także historię badań nad nierównościami oraz najczęściej stosowane podejścia badawcze. W ostatniej części przedstawiono aktualne kierunki badań i perspektywy rozwoju badań o tej tematyce w przyszłości.

References:

Adekoya, R. (2023). It's Not About Whiteness, It's About Wealth: How the Economics of Race Really Work. Boston: Little, Brown Book Group.
Alvaredo, F., Chancel, L., Piketty, T., Saez, E., & Zucman, G. (2018). World inequality report 2018. Cambridge: Belknap Press. https://doi.org/10.4159/9780674984769
Blomley, N. (2006). Uncritical critical geography? Progress in Human Geography, 30(1), 87‑94. https://doi.org/10.1191/0309132506ph593pr
Brady, D. & Burton, L.M. (red.). (2016). The Oxford Handbook of the Social Science of Poverty. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199914050.001.0001
Brueckner, M. & Lederman, D. (2015). Effects of Income Inequality on Aggregate Output. World Bank Policy Research Working Paper, 7317.
Castells, M. (1982). Kwestia miejska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Castree, N. (2000). Professionalisation, Activism, and the University: Whither 'Critical Geography'? Environment and Planning A: Economy and Space, 32(6), 955‑970. https://doi.org/10.1068/a3263
EuroCities. (2018). European Pillar of Social Rights. Cities delivering social rights. EuroCities: Brussels. Pobrane z: https://eurocities.eu/wp-content/uploads/2020/08/EUROCITIES_report_Cities_delivering_Social_Rights-1.pdf (11.04.2024).
Ezcurra, R., & Palacios, D. (2016). Terrorism and spatial disparities: Does interregional inequality matter? European Journal of Political Economy, 42, 60‑74. https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2016.01.004
Faka, A. (2020). Assessing Quality of Life Inequalities. a Geographical Approach. ISPRS International Journal of Geo-Information, 9(10). https://doi.org/10.3390/ijgi9100600
Fotheringham, A.S., Brunsdon, C. & Charlton, M. (2000). Quantitative Geography. SAGE Publications Ltd.
Graf, W. (1998). Why Physical Geographers Whine so Much. The Association of American Geographers Newsletter, 33(8).
Gregory, D., Johnston, R., Pratt, G., Watts, M., & Whatmore, S. (red.). (2009). The Dictionary of Human Geography. Wiley-Blackwell.
Grzegorczyk, A., Jaczewska, B., Jankel, S., van Gielle Ruppe, P., & Gaboreau, M. (2019). Polityka mieszkaniowa a segregacja społeczna. Przykład Warszawy, Berlina i Paryża. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Haber, G. (2012). Nierówności społeczne jako problem globalny w XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem państw peryferyjnych w światowym systemie społeczno-ekonomicznym. W: M.W. Solarz (red.), Polska geografia polityczna wobec problemów i wyzwań współczesnej Polski i świata. Wybrane problemy (s. 196‑207). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
van Ham, M., Manley, D., & Tammaru, T. (2022). Geographies of socio-economic inequality. IFS Deaton Review of Inequalities.
Harvey, D. (1969). Explanation in Geography. Londyn: Edward Arnold.
Harvey, D. (1973). Social Justice and the City. Athens: University of Georgia Press.
Jackowski, A., & Sołjan, I. (2006). Wincenty Pol "ojciec" nowożytnej geografii polskiej. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kiniorska, I. (2020). Nierówności społeczne. Ujęcie geograficzne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Kiniorska, I. (2021). Social inequalities - theoretical considerations from an interdisciplinary perspective. Journal of Geography, Politics and Society, 11(3), 14‑29. https://doi.org/10.26881/jpgs.2021.3.02
Knox, P., & Pinch, S. (2014). Urban Social Geography. London: Routledge.
Komisja Europejska. (2011). Miasta przyszłości: wyzwania, wizje, perspektywy. Komisja Europejska. Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej. Pobrane z: https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/studies/citiesoftomorrow/citiesoftomorrow_final_pl.pdf (11.03.2024).
Kondo, N., Sembajwe, G., Kawachi, I., Dam, R., Subramanian, S., & Yamagata, Z. (2009). Income inequality, mortality, and self-rated health: meta-analysis of multilevel studies. London: BMJ. https://doi.org/10.1136/bmj.b4471
Korycka-Skorupa, J., & Pasławski, J. (2017). The beginnings of the choropleth presentation. Polish Cartographical Review, 49(4), 187‑198. https://doi.org/10.1515/pcr-2017-0012
Kotus, J. (2007). Natura wielkomiejskich sąsiedztw. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Lisowski, A. (2012). O miejscu geografii społeczno-ekonomicznej w geografii i systemie nauki. Przegląd Geograficzny, 84(2), 171‑198. https://doi.org/10.7163/PrzG.2012.2.1
Maik, W. (2016). Idee postmodernizmu w geografii społeczno-ekonomicznej. Przegląd Geograficzny, 88(4), 425‑440. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.1
Marcińczak, S. (2009). Przemiany struktury społeczno-przestrzennej Łodzi w latach 1988‑2005. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Marcińczak, S. (2013). Segregacja społeczna w mieście postsocjalistycznym. Bukareszt. Warszawa i Tallin na początku XXI wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Massey, D. (1999). Power-geometries and the politics of space-time. Hettner-Lecture. Heidelberg: University of Heidelberg.
McDowell, L. (2008). Understanding diversity: the problem of/for theory. W: Ch. Philo (red.), Theory and methods: critical essays in human geography (s. 296‑309), Ashgate, Burlington, Vermont. http://doi.org/10.4324/9781315236285-32
Mularska-Kucharek, M., & Brzeziński, K. (red.). (2016). The socio-spatial dimension of quality of life in the city. Warszawa: KPZK PAN.
Nieuwenhuis, J., Kleinepier, T., & van Ham, M. (2021). The Role of Exposure to Neighborhood and School Poverty in Understanding Educational Attainment. Journal of Youth and Adolescence, 50, 872‑892. https://doi.org/10.1007/s10964-021-01427-x
Panek, T. (2011). Ubóstwo, wykluczenie społeczne i nierówności - teoria i praktyka pomiaru. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Peet, R. (red.). (1977). Radical geography: alternative viewpoints on contemporary social issue. Chicago: Maaroufa Press.
Persson, T., & Tabellini, G. (1991). Is inequality harmful for growth? Theory and evidence. Cambridge: National Bureau of Economic Research.
Pickerill, J. (2019). Radical Geography. W: D. Richardson, N. Castree, M.F. Goodchild, A. Kobayashi, W. Liu, R.A. Marston (red.), International Encyclopedia of Geography (s. 1‑14). Wiley.
Pickett, K., & Wilkinson, R. (2011). Duch Równości. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Piketty, T. (2015). Ekonomia nierówności. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Pomian, K. (2015). Krótka historia nierówności między ludźmi na przykładzie Europy. Warszawa: Instytut Książki.
Przybylinski, S. (2022). Where is justice in geography? A review of justice theorizing in the discipline. Geography Compass, 16(3). https://doi.org/10.1111/gec3.12615
Raczkowska, M. (2014). Nierówności ekonomiczne w krajach europejskich. W: J. Sokołowski, A. Żabiński (red.), Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 348 (s. 319‑327). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. http://doi.org/10.15611/pn.2014.348.29
Rembowska, K. (2010). Integracja i dezintegracja społeczno‐przestrzenna. Współczesny wymiar problemu. W: A. Suliborski, Z. Przygodzki (red.), Łódzka metropolia. Problemy integracji społecznej i przestrzennej (s. 13‑22). Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.
Rewers, E. (2004). Miasto jest wszędzie: ontologia miejskiej dystonii. W: M. Jacyno, A. Jawłowska, M. Kempny (red.), Kultura w czasach globalizacji (s. 32‑44). Warszawa: IFiS PAN.
Rzeszewski, M., Kotus, J., Sowada, T., & Ewertowski, W. (2020). Krytyczne wizje geografii i planowania - sposoby myślenia, praktyka badawcza, niezgoda i naukowy aktywizm. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 50, 175‑187. https://doi.org/10.14746/rrpr.2020.50.10
Smętkowski, M. (2011). Socio-spatial differentation in Warsaw: Inertia or metamorphosis of the city structure? Geographia Polonica, 84(2), 115‑133. http://doi.org/10.7163/GPol.2011.2.8
Smith, D.M. (1977). Human geography: a welfare approach. London: Edward Arnold.
Smith, N. (2008). Uneven development. Nature, capital and the production of space. Athens: The University of Georgia Press.
Suliborski, A., & Wójcik, M. (red.). (2014). Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzeni Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Szmytkowska, M. (2008). Przestrzeń społeczna miasta w okresie transformacji. Przypadek Gdyni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
TA2030. (2020). Territorial Agenda 2030: A future for all places. Berlin: Ministerial Meeting of the EU Under the German Presidency of the Federal Ministry of the Interior, Building and Community. Pobrane z: www.territorialagenda.eu (04.05.2024).
Tammaru, T., Knapp, D., Silm, S., van Ham, M., & Witlox, F. (2021). Spatial Underpinnings of Social Inequalities: a Vicious Circles of Segregation Approach. Social Inclusion, 9, 65‑76. https://doi.org/10.17645/si.v9i2.4345
The Harwood Group (1995). Yearning for Balance: views of Americans on consumption, materialism and the environment. Takoma Park: Merck Family Fund.
Tobiasz-Lis, P. (2014). Dysproporcje w przestrzeni miejskiej. Ujęcie teoretyczne. W: A. Suliborski & M. Wójcik (red.), Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzeni Łodzi (s. 49‑61). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
United Nations (2016). The New Urban Agenda. New York: United Nations.
United Nations: DESA (2014). World Urbanization Prospects. New York: United Nations.
United Nations: Habitat (2022). World Cities Report 2022. New York: United Nations.
Wąsowicz, M. (red.). (2020). Nauki społeczne na Uniwersytecie Warszawskim. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. https://doi.org/10.31338/uw.9788323543046
Węcławowicz, G. (1975). Struktura przestrzeni społeczno-gospodarczej Warszawy w latach 1931 i 1970 wświetle analizy czynnikowej, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 116. Wrocław: Ossolineum.
Węcławowicz, G. (1992). Segregacja ludności według poziomu wykształcenia w największych miastach Polski. W: K. Wódz, & K. Czekaj (red.), Szkoła chicagowska w socjologii. Tradycja myśli społecznej i wymogi współczesnej socjologii empirycznej (s. 185‑222), Katowice: Uniwersytet Śląski, PTS Sekcja Socjologii Miasta.
Węcławowicz, G. (2007). Geografia społeczna miast. Uwarunkowania społeczno-przestrzenne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Whitworth, A. (2020). Welfare Geography. W: A. Kobayashi (red.), International Encyclopedia of Human Geography (Second Edition) (s. 253‑257). Elsevier.
Wites, T. (2019). Patologia społeczna: perspektywa geograficzna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.