Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 91 z. 4 (2019)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Przemiany społeczno-polityczne w Europie Środkowej po 1989 r. umożliwiły rozwój współpracy transgranicznej Polski z państwami sąsiednimi. Jednym z ważniejszych partnerów współpracy dla polskich samorządów terytorialnych stała się Republika Czeska. Aktualnie pogranicze polsko-czeskie, obok polsko-niemieckiego i polsko-słowackiego, stanowi modelowy przykład innowacyjnej współpracy transgranicznej. Na tym obszarze powstały pierwsze w Polsce euroregiony, a następnie bardziej zaawansowane formy współpracy transgranicznej – europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej. Dynamicznie rozwija się współpraca bilateralna poszczególnych samorządów terytorialnych. Wciąż jednak wydaje się, że współpraca transgraniczna w tym regionie posiada niewykorzystany potencjał. Celem niniejszego artykułu była analiza funkcjonujących obecnie na polsko-czeskim pograniczu podmiotów transgranicznych: euroregionów (Nysa, Glacensis, Pradziad, Silesia, Śląsk Cieszyński, Beskidy), europejskich ugrupowań współpracy terytorialnej (Tritia, Novum), wybranych jednostek samorządowych. Analiza podmiotów transgranicznych została przeprowadzona na trzech płaszczyznach: genetycznej, strukturalnej i funkcjonalnej. Dzięki przeprowadzonym badaniom możliwe było przedstawienie podobieństw i różnic pomiędzy wspomnianymi aktorami transgranicznymi, pokazanie ich specyfiki, perspektywy współpracy.

References:

Adamczuk F., 2015, Uwarunkowania powstania Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej NOVUM (EUWT NOVUM) na pograniczu polsko-czeskim, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 40, 1, s. 103-104. https://doi.org/10.18276/sip.2015.40/1-08
Albanese F., 1996, Współpraca transgraniczna w ramach Rady Europy, [w:] M. Bałtowski (red.), Regiony, euroregiony, rozwój regionalny, 4, Euroregion Bug, Norbertinum, Lublin, s. 34-35.
Barcz J., Kawecka-Wyrzykowska E., Michałowska-Gorywoda K., 2012, Integracja europejska w świetle Traktatu z Lizbony. Aspekty ekonomiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 15-27.
Bednarski R., 2006, Likwidacja Euroregionu Dobrava - ewenementem w skali europejskiej, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, 4, s. 115-124.
Böhm H., Opioła W., 2019, Czech-Polish Cross-Border (Non) Cooperation in the Field of the Labor Market: Why Does It Seem to Be Un-De-Bordered? Sustainability, Special Issue Sustainable Cross-Border Cooperation: Common Planning, Policies, Strategies, Methods and Activities, 11. https://doi.org/10.3390/su11102855
Borys T., 1999, Obszary transgraniczne w statystyce regionalnej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Bussmann A., 2008, Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT) - przełom we współpracy transgranicznej w Unii Europejskiej? Samorząd Terytorialny, 10, s. 7-15.
Dębicki M., 2010, Stereotypy Czechów wobec Polaków na pograniczu - regionalne zróżnicowanie oraz determinanty stanu rzeczy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Dołzbłasz S., 2013, Cross-border co-operation in the euroregions at the Polish-Czech and Polish-Slovak borders, European Countryside, 5, 2, s. 102-114. https://doi.org/10.2478/euco-2013-0007
Dołzbłasz S., 2016, Sieć współpracy transgranicznej na pograniczu polsko-czeskim, Studia Regionalne i Lokalne, 4. https://doi.org/10.18778/2300-0562.04.08
Dołzbłasz S., 2017, Sieci współpracy transgranicznej na pograniczach Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Dołzbłasz S., Raczyk A., 2010, Współpraca transgraniczna w Polsce po akcesji do UE, Wolters Kluwer, Warszawa.
Dumała H., 2009, Europejskie Ugrupowania Współpracy Terytorialnej - nowe możliwości dla polsko-niemieckich euroregionów, [w:] J. Jańczak, M. Musiał-Karg (red.), Pogranicze polsko-niemieckie po roku 2004. Nowa jakość sąsiedztwa, Adam Marszałek, Toruń, s. 61-63.
Florczak A., Łoś-Nowak T., (red.), 1997, Encyklopedia politologii. Stosunki międzynarodowe, 5, Zakamycze, Wrocław.
Gąsior G., 2016, Obecność Polaków na Zaolziu w ujęciu historycznym i współczesnym, Opinie i Ekspertyzy, 251, Kancelaria Senatu, Biuro Analiz i Dokumentacji, Warszawa.
Heffner K., 1996, Regiony przygraniczne. Zmieniająca się rola granicy - od bariery do katalizatora rozwoju społeczno-gospodarczego, [w:] K. Heffner (red.), Region Opawa-Racibórz. Historia i perspektywy w Unii Europejskiej, Instytut Śląski, Opole, s. 120-140.
Heffner K., 1998, Kluczowe problemy demograficzno-osadnicze obszarów przygranicznych Polska-Czechy, Instytut Śląski, Opole.
Interreg V-A Republika Czeska-Polska, wersja 5, 2016, https://www.ewt.gov.pl/media/15939/CZ_PL_Program.pdf (15.06.2019).
Jeřábek M., 2002, Cross-border cooperation and development in the Czech borderland, Acta Universitatis Carolinae - Geographica, 37, 1, s. 45-60.
Jóskowiak K., 2004, Współpraca transgraniczna Polski - wybrane zagadnienia teorii i praktyki, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Prawa w Warszawie, 2, s. 174-190.
Jóskowiak K., 2008, Samorząd terytorialny w procesie integracji europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Kałuski S., 2017, Blizny historii. Geografia granic politycznych współczesnego świata, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
Kasperek B., (red.), 2014, Euroregiony pogranicza polsko-czeskiego, Stowarzyszenie Rozwoju i Współpracy Regionalnej Olza, Cieszyn, s. 22-30.
Kawałko B., 2011, Wybrane problemy polsko-ukraińskiej współpracy transgranicznej, Barometr Regionalny, 2, 24, s. 35-60.
Klimczak T. i inni, 2010, Badanie ewaluacyjne ex-post efektów transgranicznej współpracy polskich regionów w okresie 2004-2006, Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego, Warszawa, http://www.ewaluacja.gov.pl/media/23133/rrit_086.pdf.
Kolosov V., Więckowski M., 2018, Border changes in Central and Eastern Europe: An introduction, Geographia Polonica, 91, 1, s. 5-16. https://doi.org/10.7163/GPol.0106
Kukułka J., 1998, Traktaty sąsiedzkie Polski odrodzonej, Ossolineum, Wrocław, s. 87-90.
Kurowska-Pysz J., 2016, Opportunities for cross-border entrepreneurship development in a cluster model exemplified by the Polish-Czech border region, Sustainability, 8 (3), 230. https://doi.org/10.3390/su8030230
Lewkowicz Ł., 2013, Euroregiony na pograniczu polsko-słowackim. Geneza i funkcjonowanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Ładysz J., 2006, Chosen aspects of sustainable development on the Polish, Czech and German borderland, GeoJournal, 67, 1, s. 1-7. https://doi.org/10.1007/s10708-006-9002-7
Małecka E., 2007, Euroregiony na granicach Polski 2007, Główny Urząd Statystyczny, Wrocław, s. 15-30.
Medeiros E., 2011, (Re) defining the Euroregion Concept, European Planning Studies, 19, s. 12-17. https://doi.org/10.1080/09654313.2011.531920
Miszczuk A., 2013, Uwarunkowania peryferyjności regionu przygranicznego, Norbertinum, Lublin.
Potocki J., 2009, Funkcje turystyki w kształtowaniu transgranicznego regionu górskiego Sudetów, Wydawnictwo Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Wrocław.
Praktyczny przewodnik współpracy transgranicznej, 2000, Association of European Border Regions, Gronau, s. 8, 12.
Ptáček J., Mintálová T., 2012, Perception of cross-border cooperation in the Czech and Polish border area on the example of the Jeseník region, Acta Universitatis Palackianae Olomucensis - Geographica, 43, 1, s. 31-49.
Róg J., 2013, Procesy integracyjne na pograniczu polsko-czeskim, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie, 65, s. 345-360.
Rusek H., 2001, Pogranicza środkowoeuropejskie - nowe oblicza sąsiedztwa. Na przykładzie pogranicza polsko-czeskiego, Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa, 19.
Sanetra-Półgrabi S., 2015, Funkcjonowanie euroregionów na pograniczu południowym Polski. Studium porównawcze euroregionów: "Śląsk Cieszyński", "Beskidy" i "Tatry", Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Skorupska A., 2014, Współpraca samorządowa na pograniczu polsko-czeskich, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych - PISM Policy Paper, 17 (100), s. 1-8.
Słowińska B., 2005, Międzynarodowa współpraca jednostek samorządu terytorialnego, [w:] W. Kosiedowski (red.), Samorząd terytorialny w procesie rozwoju regionalnego i lokalnego, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toruń, s. 324-339.
Strona internetowa Euroregionu Beskidy, http://www.euroregion-beskidy.pl (15.06.2019).
Strona internetowa Euroregionu Glacensis, http://www.euroregion-glacensis.ng.pl/index. php/pl/ (15.06.2019).
Strona internetowa Euroregionu Nysa, http://www.euroregion-nysa.eu (15.06.2019).
Strona internetowa Euroregionu Pradziad, http://www.europradziad.pl (15.06.2019).
Strona internetowa Euroregionu Silesia, http://www.euroregion-silesia.pl (15.06.2019).
Strona internetowa Euroregionu Śląsk Cieszyński, http://www.euregio-teschinensis.eu/euroregion-slask-cieszynski/ (15.06.2019).
Strona internetowa EUWT Novum, http://www.euwt-novum.eu (15.06.2019).
Strona internetowa EUWT Tritia, http://www.egtctritia.eu/pl (15.06.2019).
Studzieniecki T., Mazurek T., 2018, European Union Funds in the development of European Groupings of Territorial Cooperation (EGTCs) in Europe, European Journal of Service Management, 27 (2), 3, s. 415-424. https://doi.org/10.18276/ejsm.2018.27/2-51
Śliz A., Szczepański M.S., 2016, Pogranicze polsko-czeskie w perspektywie socjologicznej. Kontekst kulturowy, Pogranicze. Studia Społeczne, 27, 1, s. 47-59. https://doi.org/10.15290/pss.2016.27.01.03
Vaishar A., Dvořák P., Hubačíková V., Zapletalová J., 2013, Contemporary development of peripheral parts of the Czech-Polish borderland: Case study of the Javorník area, Geographia Polonica, 86, 3, s. 237-253. https://doi.org/10.7163/GPol.2013.21
Więckowski M., 2010, Tourism development in the borderlands of Poland, Geographia Polonica, 83, 2, s. 67-81. https://doi.org/10.7163/GPol.2010.2.5
Więckowski M., 2013, Eco-frontier in the mountainous borderlands of Central Europe. The case of Polish border parks, Journal of Alpine Research/Revue de géographie alpine, 101, 2. https://doi.org/10.4000/rga.2107
Więckowski M., 2018, Political borders under ecological control on the Polish borderlands, Geographia Polonica, 91, 1, s. 127-138. https://doi.org/10.7163/GPol.0105

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

91

Issue:

4

Start page:

511

End page:

530

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

Rozmiar pliku 0,4 MB ; application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:111572 ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2019.4.4

Source:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Projects co-financed by:

Program Operacyjny Polska Cyfrowa, lata 2014-2020, Działanie 2.3 : Cyfrowa dostępność i użyteczność sektora publicznego; środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz współfinansowania krajowego z budżetu państwa

Access:

Otwarty