The influence of visual deprivation on the neural network for language : PhD thesis

Dzięgiel-Fivet, Gabriela

Skip to main menu
Skip to search engine
Skip to content
Skip to footer

The influence of visual deprivation on the neural network for language : PhD thesis

Download

Description
Information

Title: The influence of visual deprivation on the neural network for language : PhD thesis

Abstract:

Na funkcjonalną organizację ludzkiego mózgu wpływ mają zarówno wrodzone mechanizmy rozwojowe, jak i indywidualne doświadczenie. Przetwarzanie języka mówionego, umiejętność, która w toku ewolucji gatunku ludzkiego pojawiła się dość wcześnie, angażuje sieć neuronalną, która jest uniwersalna dla użytkowników bardzo zróżnicowanych języków. Język można przetwarzać także w formie pisanej. Czytanie jest zdolnością poznawczą stosunkowo nową w ludzkiej filogenezie, pozwala więc na obserwację neuronalnej plastyczności związanej z nabywaniem nowych umiejętności. Ponadto, czytanie jest możliwe nie tylko z wykorzystaniem zmysłu wzroku, lecz także za pomocą dotyku. Alfabet Braille’a jest systemem pisma używanym przez osoby niewidome do czytania dotykowego. Badanie osób niewidomych umożliwia sprawdzenie, które aspekty organizacji funkcjonalnej mózgu są stałe, a które ulegają zmianom pod wpływem indywidualnego doświadczenia. Niniejsza praca skupia się na plastycznych zmianach w organizacji mózgowej sieci przetwarzającej język wywołanych utratą wzroku. Przeprowadzono trzy badania. Pierwsze miało na celu zbadanie organizacji sieci językowej przetwarzającej mowę i pismo u osób niewidomych oraz porównanie jej do organizacji sieci językowej u osób widzących. Pokrywanie się sieci przetwarzającej język mówiony oraz pisany - zjawisko uważane za uniwersalne dla czytania wzrokowego, zostało po raz pierwszy zbadane w populacji niewidomej. Wykazano, że pokrywanie się sieci związanej z językiem mówionym i pisanym można zaobserwować również u osób niewidomych, jednak w innych obszarach niż u osób widzących. Pokazano, że to brzuszna kora potyliczno-skroniowa jest miejscem przetwarzającym zarówno mowę, jak i pismo u osób niewidomych, zamiast obszarów perisylwialnych, w których obserwuje się to zjawisko u osób widzących. Obszary skroniowe, które u osób widzących wiązane są z przetwarzaniem fonologicznym, nie były zaangażowane w równym stopniu w czytanie brajlem, co w czytanie wzrokowe.W związku z tym, drugie badanie skupiło się na analizie zaangażowania brzusznej kory potyliczno- skroniowej w przetwarzanie fonologiczne bodźców słuchowych u osób niewidomych i widzących. Mimo iż, stwierdzono większe zaangażowanie tej struktury w przetwarzanie fonologiczne u osób niewidomych niż widzących, aktywacja nie okazała się być specyficznie związana z przetwarzaniem fonologicznym. U osób niewidomych, lewa brzuszna kora potyliczno-skroniowa aktywowana była w czasie przetwarzania językowego w sposób podobny do innych obszarów, klasycznie zaliczanych do sieci językowej. Wyniki drugiego badania sugerują, że u osób niewidomych brzuszna kora potyliczno- skroniowa pełni w przetwarzaniu językowym rolę mniej specyficznie związaną z czytaniem niż u osób widzących. Może to być związane ze zmianą natury informacji sensorycznej, która dociera do tego obszaru wskutek wczesnej utraty wzroku.Badanie trzecie analizowało różnice w poznawczych korelatach czytania wzrokowego i dotykowego. Dodatkowo, związek umiejętności istotnych dla czytania z wiekiem został zbadany w schemacie badania poprzecznego. Wyniki badania trzeciego wskazują, że zmiana zmysłu używanego do czytania wprowadza pewne zmiany do poznawczych mechanizmów związanych z tym procesem. Ograniczenia związane z wolniejszym tempem oraz sekwencyjną naturą przetwarzania dotykowego podnoszą znaczenie czynników dotykowych dla czytania brajlem, a także mogą powodować nieznaczne deficyty w innych obszarach. Z drugiej strony, zmiana modalności zmienia wymagania nakładane na system poznawczy przetwarzający pismo, co może prowadzić do podniesienia poziomu umiejętności fonologicznych oraz wzmocnienia pamięci krótkotrwałej. Nie znaleziono różnic międzygrupowych w korelacjach między umiejętnościami związanymi z czytaniem a wiekiem, co sugeruje, że trajektoria rozwoju tych umiejętności pozostaje niezmieniona u osób niewidomych.