Subtitle:

Ethnologia Polona 28 (2007)

Publisher:

Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences

Place of publishing:

Warszawa

Description:

il. ; 24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Cudowne obrazy należą do tradycji religijnych zarówno chrześcijańskiego Zachodu, jak i Wschodu. Mimo istotnych różnic teologicznych w zakresie stosunku do przedstawień, dzielących oba nurty chrześcijaństwa, istnieją również podobieństwa, najwyraźniej dostrzegane na gruncie popularnej praktyki religijnej. Szczególnie jaskrawych przykładów dostarczają materiały zgromadzone wśród społeczności żyjących niejako na skrzyżowaniu tych tradycji, na pograniczach religijnych. Do takich terenów należy łotewska Łatgalia (dawne Inflanty Polskie) z jej religijnym centrum, Agłoną, zamieszkiwana przez katolików i sąsiadujące liczne diaspory staroobrzędowców i prawosławnych. Artykuł jest próbą wglądu w procesy budowania tożsamości przez różnowyznaniowe społeczności zamieszkujące wspólny teren i otaczające wspólnym kultem wizerunek Matki Boskiej znajdujący się w agłońskiej bazylice. Praktyka społeczna pogranicza religijnego wykazuje wprawdzie dążność do „zawłaszczania" przedstawień świętych i umieszczania ich w dowolnej — prawosławnej lub katolickiej — świątyni, lecz jednocześnie nie prowadzi do istotnych podziałów w lokalnej społeczności. Wniosek ten sugeruje, że niuanse ikonografii i wartość artystyczna obrazów sakralnych odgrywają mniejszą rolę dla kultu niż wzajemne lokalne relacje społeczne

References:

Barącz S. 1891, Cudowne obrazy Matki Najświętszej w Polsce, Lwów
Bułgakow S. 1992, Prawosławie. Zarys nauki Kościoła Prawosławnego, Białystok.Warszawa
Chodźko D. 1856, Agłona, Pamiętnik Religijno-Moralny. Czasopismo ku zbudowaniu i pożytkowi tak duchownych jako i świeckich osób, t. 31, pp. 119-165
Czarnowski S. 1956 Dzieła, t. 1, N. Assorodobraj, St. Ossowski eds, Warszawa, pp. 88-107
Eliade M. 1993, Traktat o historii religii, Łódź
Evdokimov P. 2003, Prawosławie, Warszawa
Evdokimov P. 2003, Sztuka ikony. Teologia pękna, Warszawa
Fairbairn D. 2002, Eastern Orthodoxy through Western Eyes, Lousville/London
Fernandez J.W. 1965, Symbolic consensus in a Fang Reformative Cult, American Anthropologist, New Series, vol. 67, No. 4, pp. 902-929
Florenski P. 1997, Ikonostas i inne szkice, Białystok
Forstner D. 1990, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa
Freedberg D. 1991, The Power of Images, Chicago
Fridrich A. 1911, Historye cudownych obrazów NMP w Polsce, Kraków
Grishin A. 2007, Eastern Christian Iconographic and Architectural Traditions [in:] The Blackwell Companion to Eastern Christianity, K. Parry ed., Malden: Blackwell
Hann C. 1988, Christianity’s Internal Frontier. The case of Uniates in South-East Poland, Anthropology Today, vol. 4, No. 3, pp. 9-13
Herzfeld M. 1990, Icons and identity: religious orthodoxy and social practice in rural Crete, Anthropological Quarterly, vol. 63, No. 3, pp. 109-121
Kamińska R. 1994, Ważniejsze zabytki malarstwa dekoracyjnego Łatgalii XVII.XIX wieku, [in:] Kultura polska na Łotwie, Ryga
Kamińska R. 1995, Prace malarzy polskich w zbiorach rezydencji ko.cio³ów Łatgalii, [in:] Łotwa . Polska. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej nt. .Polsko-łotewskich związków politycznych,ekonomicznych i kulturalnych od XVI w. do 1940 roku.. (organizowanej w 200-lecie Insurekcji Ko.ciuszkowskiej 1794 r. w Kurlandii), J. Sozañski ed., Ryga
Kamińska R. 2004, Cudowne obrazy Matki Boskiej w Inflantach Polskich. Wzory ikonograficzne i lokalne interpretacje, [in:] Litwa i Polska. Dziedzictwo sztuki sakralnej, W. Boberski, M. Milanowska eds, Warszawa
Kanon... 1984, Kanon jako kategoria bizantyjskiej estetyki, [in:] Ikona. Symbol i wyobrażenie, E. Bogusz ed., Warszawa, pp. 61-67
Kenna M. E. 1985, Icons in Theory and Practice: An Orthodox Christian Example, History of Religions, vol. 24, No. 4, pp. 345-368
Kolberg O. 1966, Dzieła wszystkie, t. 53 . Litwa, Wrocław. Poznań
Kowalewiczowa M. 1984, Wokół peregrynacji Mikołaja Lanckorońskiego, t. 5, pp. 62-68
Księga... 1905, Księga pamiątkowa Maryańska ku czci pięćdziesięciolecia ogłoszenia Dogmatu o Niepokalanemu Poczęciu NMP , t. 2, p. 1, Lwów-Warszawa
Łukaszuk T. D. 1993, Obraz święty . ikona w życiu, w wierze i w teologii kościoła. Zarys teologii świętego obrazu, Częstochowa . Jasna Góra . Skałka
Łukaszuk T. D. 1998, Obraz święty . ikona w kulcie Maryi na Wschodzie i na Zachodzie, [in:] Nosicielka Ducha . Pneumatofora. Materiały z Kongresu Mariologicznego Jasna Góra 18.23 sierpnia 1996, bp. J. Wojtkowski, S.C. Napiórkowski eds, Lublin
Manteuffel G. s. d., Pierwiastki cywilizacji nad dolną Dźwiną, s. 1
Manteuffel G. 1879, Inflanty Polskie poprzedzone ogólnym rzutem oka na siedmiowiekową przeszłość całych Inflant, Poznań
Manteuffel G. 1905, Z dziejów Kościoła w Inflantach i Kurlandyi (od XVII do XX stulecia), Warszawa
Novickis A. 1929, Aglona, Katolu Dzeive, Riga, nr 9
Pelikan J. 2003, The Christian Tradition, part 2: The Spirit of Eastern Christendom (600-1700), Chicago
Prasał A. 1996, Mały słownik ikon maryjnych, Warszawa
Przybył E. 1999, W cieniu Antychrysta. Idee staroobrzędowców w XVII w., Kraków
Przybył E. 2000, Prawosławie, Kraków
Quenot M. 1997, Ikona. Okno ku wieczności, trans. H. Paprocki, Białystok
Redfield R. 1956, Peasant society and culture, Chicago
Sozański J. 1994, Polska architektura i sztuka sakralna na ziemiach łotewskich (ważniejsze zabytki z okresu od XVI do XX wieku, [in:] Kultura polska na Łotwie, Ryga
Sulikowska A. 1998, Domowy ikonostas. Ikony staroobrzędowców i kult wizerunków w czasach współczesnych), Polska Sztuka Ludowa . Konteksty, t. 52, No. 1, pp. 43-45
Śnieżyńska-Stolot E. 1984, Kult italo-bizantyjskich obrazów maryjnych w Europie środkowej w w. XIV, Studia Claromontana, t. 5, pp. 14-26
Ševels A. 2002, Agłona czyli Las Jodłowy, Miejsca święte 7/2002, pp. 21-26
Ševels A. 2002, Kult Matki Bożej Agłońskiej, MA Dissertation, Lublin
Ševels A. 2002, Patronka Łotwy, Miejsca święte 7/2002, pp. 27-29
Tatarkiewicz W. 2005, History of Aesthetics, T. II, Continuum International Publishing Group, London
Tokarska-Bakir J. 2000, Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych. Wielkie opowieści. Kraków
Trūps H. 1993, Aglonas baznīcas un klostera vēsture, Katoļu Dzeive, nr 8
Uspienski L. 1993 Teologia ikony, Poznań
Wacław z Sulgostowa ks. (Nowakowski E.) 1902, O cudownych obrazach w Polsce Przenajświętszej Matki Bożej. Wiadomości historyczne, bibliograficzne i ikonograficzne, Kraków
Wolicka E. 2004, Święty obraz - objawienie czy opowieść?, Znak, No. 6, pp. 43-57
Zajas K. 2008, Nieobecna kultura. Przypadek Inflant Polskich, Universitas, Kraków
Zowczak M. 2000, Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej, Wrocław

Relation:

Ethnologia Polona

Volume:

28

Start page:

103

End page:

124

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:61465 ; 0137-4079

Source:

IAiE PAN, sygn. P 366 ; IAiE PAN, sygn. P 367 ; IAiE PAN, sygn. P 368 ; click here to follow the link

Language:

eng

Rights:

Prawa zastrzeżone - dostęp ograniczony

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. Korzystanie dozwolone wyłącznie na terminalach Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w zakresie określonym przez przepisy o dozwolonym użytku.

Digitizing institution:

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN

Access:

Zamknięty