Stan wojenny w Królestwie Polskim (1861–1905)

Wiech, Stanisław (1963– )

doi:2353-6403

Pobierz

Tytuł: Stan wojenny w Królestwie Polskim (1861–1905)

Abstrakt:

Artykuł analizuje problem zniesienia stanu wojennego w Królestwie Polskim. W przeciwieństwie do jednorazowego i jednoznacznie brzmiącego aktu ogłaszającego wprowadzenie stanu wojennego, jego odwołanie i zniesienie nie zostało oficjalnie ogłoszone. Odbywało się etapami na mocy wielu wydanych po 1863 r. szczegółowych rozporządzeń i regulacji prawnych, które potraktowano jako wycofanie się z systemu rządów wojskowo-policyjnych. Zagadnienie omówione zostało z wieloma odniesieniami do Ziem Zabranych, z wykorzystaniem dokumentacji urzędowej centralnych władz Królestwa Polskiego przechowywanej w rosyjskich archiwach.

Bibliografia:

Fajnhauz D., 1863. Litwa i Białoruś, Warszawa 1999.
Grabowski E., Z dziedziny teorii i praktyki stanów wyjątkowych, Warszawa 1911.
Kaczyńska E., Drewniak D., Ochrana. Carska policja polityczna, Warszawa 1993.
Kon F., Sądy wojenne w Królestwie Polskim, Kraków 1909.
Konn H.A., Prawa wyjątkowe, Warszawa 1909.
Korobowicz A., Sądownictwo Królestwa Polskiego 1876–1915, Lublin 1996.
Kutrzeba S., Historia ustroju Polski, t. 3, Lwów 1920.
Lisicki H., Aleksander Wielopolski. 1803–1877, t. 1, Kraków 1878.
Muszyński J., Działalność rosyjskich sądów wojskowych w Królestwie Polskim w dobie rewolucji 1905–1907 r., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 18, (1966), z. 2, s. 215–261.
Ochimowski F., Prawo administracyjne, Warszawa 1919.
Próchnik A., Rządy wojennych generał-gubernatorów w epoce stanu wojennego, „Niepodległość” 10 (1934), s. 36–72. A., Rządy wojennych generał-gubernatorów w epoce stanu wojennego, „Niepodległość” 10 (1934), s. 36–72.
Próchnik A., Żandarmeria na ziemiach Królestwa Polskiego. Szkic historyczno-organizacyjny (1812–1915), w: idem, Studia i szkice (1864–1918), Warszawa 1962, s. 47–104.
Przyborowski W., Historia dwóch lat. 1861–1862. Część pierwsza. Rok 1861, t. 3: Czerwiec– grudzień, Kraków 1894.
Ramotowska F., Rząd carski wobec manifestacji patriotycznych w Królestwie Polskim w latach 1860–1862, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971.
Sobociński W., Represje wojskowo-policyjne i stan wojenny w Królestwie Polskim 1861–1862 r.: (na marginesie pracy F. Ramotowskiej, Rząd carski wobec manifestacji patriotycznych w Królestwie Polskim w latach 1860-1862, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1971), „Przegląd Historyczny” 64 (1973), z. 2, s. 389–402.
Tarkowski M., Stan wojenny w prowincjach północno-zachodnich Imperium Rosyjskiego i jego wpływ na status prawny poddanych cesarza Aleksandra II (1855–1881), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 71 (2019), z. 1, s. 41–55.
Wiech S., Depolonizacja Ziem Zabranych (1864–1914). Koncepcje – mechanizmy decyzyjne – realizacja, t. 3: Litwa i Białoruś. Rządy Potapowa (1868–1874), Kielce 2021.
Wiech S., Stan wojenny w Królestwie Polskim (1861). Pierwsze przymiarki, „Kwartalnik Historyczny” (2022), nr 2, s. 373–409.
Wiech S., Wołczyk Ł., Sytuacja społeczno-polityczna Kraju Zachodniego na początku lat 60. XIX wieku w świetle oceny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, w: Z dziejów ucisku narodowego w zaborze rosyjskim w latach 1861–1917, t. 1, red. S. Wiech, Kielce 2019, s. 13–68.
Wigura S. [Rawita-Gawroński F.], Dziesięciolecie cenzury rosyjskiej w Królestwie Polskim (1880–1891), Kraków 1892.
Витте С.Ю., Воспоминания. Царствование Николая II, т. 1, Ленинград 1924.
Гессен В.М., Исключительное положение, С.-Петербург 1908.
Зайончковский П.А., Кризис самодержавия на рубеже 1870–1880-х годов, Москва 1964.
Истомин В.А., Военное положение в Царстве Польском во время мятежа 1863 года и его последовательные видоизменения. С приложением документов, Москва 1903.
Карцев П.П., Варшава в 1860 и 1861 гг. (воспоминания), „Русская Старина” 36 (1882), вып. 12, c. 535–552.
Милютин Д.А., Воспоминания генерал-фельдмаршала графа Дмитрия Алексеевича Милютина 1860– 1862, ред. Л.Г. Захарова, Москва 1999
Оржеховский И.В., Внутренная политика российского самодержавия в 1866–1878 гг. Усиление реакционно-охранительных начал, Ленинград 1974.
Оржеховский И.В., Реорганизация жандармского управления в связи с правительственной реакцией 60–70-х годов XIX века, в: Вопросы истории общественно-политическо й мысли внутри России 19 века, Горький, 1971, c. 42–88.
Рейнке Н., Очерк законодательства Царства Польского, С.-Петербург 1902.