Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 89 z. 3 (2017)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Celem pracy jest określenie, jaki wpływ na zmiany hydrograficzne mokradeł miała wieloletnia działalność człowieka. Pod uwagę były brane takie aspekty antropopresji jak rozwój sieci melioracyjnej, wydobycie torfu czy renaturyzacja. Do badań wybrano Torfowisko Pobłockie oraz Kurze Grzędy. Głównymi materiałami źródłowymi były mapy historyczne z ostatniego stulecia, a także współczesne mapy topograficzne i tematyczne. Uzupełnieniem prac kameralnych były badania terenowe z 2013 r., weryfikujące istniejącą sieć hydrograficzną i urządzenia hydrotechniczne na obszarze opracowania. Stwierdzono, że największy wpływ na analizowane podmokłości w przeszłości miało powstanie sieci melioracyjnych, których gęstość początkowo zwiększała się, a obecnie obserwuje się zmniejszenie się liczby rowów. Zauważa się próbę przywracania na obu torfowiskach naturalnych warunków wodnych za pomocą zabiegów ochronnych.

References:

1. Bragg O.M., 2001, Hydrology of peat-forming wetlands in Scotland, The Science of the Total Environment, 294, s. 111-129.
https://doi.org/10.1016/S0048-9697(02)00059-1 -
2. Brinson M.M., 1993, Changes in the functioning of wetlands along environmental gradients, Wetlands, 13, 2, s. 65-74.
https://doi.org/10.1007/BF03160866 -
3. Bullock A., Acreman M., 2003, The role of wetlands in the hydrological cycle, Hydrology and Earth System Sciences, 7, 3, s. 358-389.
https://doi.org/10.5194/hess-7-358-2003 -
4. Charman D., 2002, Peatlands and Environmental Change, John Wiley & Sons, Chichester.
5. Chojnicki B.H., Michalak M., Acosta M., Juszczak R., Augustin J., Drösler M., Olejnik J., 2010, Measurements of Carbon Dioxide Fluxes by Chamber Method at the Rzecin Wetland Ecosystem, Poland, Polish Journal of Environmental Studies, 19, 2, s. 283-291.
6. Churski Z. 1993, Rozmieszczenie jezior i obszarów podmokłych [w:] I. Dynowska (red.), Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych, Wydawnictwo UJ, Kraków, s. 70-77.
7. Churski Z., 1993, Zmiany hydrologiczne i przestrzenne obszarów podmokłych, [w:] I. Dynowska (red.), Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych, Wydawnictwo UJ, Kraków, s. 206-210.
8. Cruickshank M.M., Tomlinson R. M., Bond D., Devine P. M., Edwards C.J.W., 1995, Peat extraction, conservation and the rural economy in Northern Ireland, Applied Geography, 15, 4, s. 365-383.
https://doi.org/10.1016/0143-6228(95)00017-X -
9. Dale V.H., 1997, The relationship between land-use change and climate change, Ecological Applications, 7, s. 753-769.
https://doi.org/10.1890/1051-0761(1997)007[0753:TRBLUC]2.0.CO;2 -
10. Dembek W., Pawlaczyk P., Sienkiewicz J., Dzierża P., 2004, Obszary wodno-błotne, IMUZ, Falenty.
11. Dynowska I., 1988, Antropogeniczne uwarunkowania zmian odpływu i reżimu rzek w różnych regionach Polski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa, Kraków-Gdańsk.12. Gawlik D.E., 2006, The role of wildlife science in wetland ecosystem restoration: Lessons from the Everglades, Ecological Engineering, 26, 1, s. 70-83.
12. Gawlik D.E., 2006, The role of wildlife science in wetland ecosystem restoration: Lessons from the Everglades, Ecological Engineering, 26, 1, s. 70-83.
https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2005.09.008 -
13. Herbich J., Herbichowa M., Kukwa M., Herbich P., Jakubas D., Ciechanowski M., Zieliński S., Buczyński P., 2005, Plan ochrony rezerwatu Kurze Grzędy, Gdańsk.
14. Herbichowa M., 1998, Ekologiczne studium rozwoju torfowisk wysokich właściwych na przykładzie wybranych obiektów z środkowej części Pobrzeża Bałtyckiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
15. Herbichowa M., 2003, Ochrona siedlisk torfowiskowych w sieci Natura 2000, [w:] M. Makomaska-Juchiewicz, S. Tworek (red.), Ekologiczna sieć Natura 2000. Problem czy szansa, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków, s. 79-91.
16. Ilnicki P., 2002, Torfowiska i torf, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań.
17. Ingram H.A.P., 1987, Ecohydrology of Scottish peatlands, Transactions of the Royal Society of Edinburgh: Earth Sciences, 78, s. 287-296.
https://doi.org/10.1017/S0263593300011226 -
18. Ivanov K.E., 1975, Vodoobmien v bolotnych landšaftach, Gidrometoizdat, Leningrad.
19. Jackson R.B., Carpenter S.R., Dahm C.N., McKnight D.M., Naiman R.J., Postel S.L., Running S.W., 2001, Water in a changing World, Ecological Applications, 11, s. 1027-1045.
https://doi.org/10.1890/1051-0761(2001)011[1027:WIACW]2.0.CO;2 -
20. Jasnowski M., 1975, Torfowiska i tereny bagienne w Polsce [w:] N.J. Kac (red.), Bagna kuli ziemskiej, PWN, Warszawa, s. 356-390.
21. Jasnowski M., 1978, Znaczenie torfowisk w Polsce i ich ochrona, [w:] W. Michajłowa, K. Zabierowski (red.), Ochrona i kształt środowiska przyrodniczego, Zakład Ochrony Przyrody PAN, Kraków, PWN, Warszawa, s. 279-315.
22. Koczur A., 1996, Zmiany powierzchni i stanu zachowania torfowisk wysokich kolo Ludzmierza w ostatnim stuleciu, Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 5, 52, s. 25-38.
23. Lipka K., Stabryła J., 2012, Wielofunkcyjność mokradeł w Polsce i świecie, Współczesne Problemy Kształtowania i Ochrony Środowiska, Monografie, 3, s. 7-16.
24. Łajczak A., 2002, Antropogeniczna degradacja torfowisk orawsko-podhalańskich, Czasopismo Geograficzne, 73, 1-2, s. 27-61.
25. Łajczak A., 2006, Torfowiska Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Rozwój, antropogeniczna degradacja, renaturyzacja i wybrane problemy ochrony, Instytut Botaniki PAN, Kraków.
26. Łajczak A., 2013, Zmniejszenie zasięgu złóż torfu i ich retencji wodnej w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej i w Bieszczadach w wyniku działalności człowieka, Przegląd Geologiczny, 61, 9, s. 532-540.
27. Mapa topograficzna Polski w skali 1:10 000, arkusze N-33-59-B-b-2, N-33-59-B-b-4, N-33-60-D-d-2 (stan na rok 2000).
28. Mapa topograficzna Polski w skali 1:25 000, arkusz N-33-59-B-b Rzuszcze (stan na 1976).
29. Mapa topograficzna Polski w skali 1:25 000, arkusz 314.43 Sierakowice (stan na 1976/1977).
30. Mapa topograficzna Polski w skali 1:25 000, arkusz 1370 Główczyce (na podstawie mapy niemieckiej z 1918 r.).
31. Matuszkiewicz J.M., 1993, Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 158.
32. Okruszko H., 1968, Przekształcanie się gleb torfowych pod wpływem melioracji, Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie, 7, s. 13-30.
33. Okruszko H., 1992, Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie, Biblioteczka Wiadomości IMUZ, 79, s. 5-14.
34. Okruszko T., 2009, Hydrologia mokradeł, [w:] W. Mioduszewski, W. Dembek (red.), Woda na obszarach wiejskich, Wydawnictwo IMUZ, Falenty, s. 91-96.
35. Okruszko H., Dembek W., Oświecimska-Piasko Z., 2001, Geomorfologia a mokradła jako problem naukowy, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 1, 3, s. 17-21.
36. Oleszczuk R., 2012, Wielkość emisji gazów cieplarnianych i sposoby jej ograniczenia z torfowisk użytkowanych rolniczo, [w:] Wybrane problemy ochrony mokradeł, Współczesne Problemy Kształtowania i Ochrony Środowiska, Monografie, 3p, s. 74-90.
37. Papastergiadou E.S., Retalis A., Apostolakis A., Georgiadis Th., 2008, Environmental monitoring of spatio-temporal changes using remote sensing and GIS in a Mediterranean wetland of Northern Greece, Water Resources Management, 22, 5, s. 579-594.
https://doi.org/10.1007/s11269-007-9179-7 -
38. Pawlaczyk P., Herbichowa M., Herbich J., 2003, Torfowiska wysokie typu bałtyckiego w projektowanej sieci Natura 2000 w Polsce. Raport roboczy, Klub Przyrodników, Świebodzin.
39. Pawlaczyk P., Herbichowa M., Stańko R., 2005, Ochrona torfowisk bałtyckich. Przewodnik dla praktyków, teoretyków i urzędników, Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin.
40. Pietrucień C., 1993, Zmiany hydrologiczne i przestrzenne obszarów podmokłych, [w:] I. Dynowska (red.), Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych, Wydawnictwo UJ, Kraków, s. 177-205.
41. Prusinkiewicz Z., 1994, Leksykon ekologiczno-gleboznawczy, PWN, Warszawa.
42. Rasmussen T., 2008, Methods for evaluating wetland condition, Wetland Hydrology, 20, s. 1-37.
43. Tiner R.W., 2003, Geographically isolated wetlands of the United States, Wetlands, 23, 3, s. 494-516.
https://doi.org/10.1672/0277-5212(2003)023[0494:GIWOTU]2.0.CO;2 -
https://doi.org/10.1672/0277-5212(2003)023[0636:EEOGIW]2.0.CO;2 -
44. Tobolski K., 2000, Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych, Vademecum Geobotanicum, PWN, Warszawa.
45. Tobolski K., 2003, Torfowiska na przykładzie Ziemi Świeckiej, Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły, Świecie.
46. Topograpfische Karte w skali 1:25 000, arkusz 1370 Glowitz (stan na 1936 r.).
47. Topograpfische Karte w skali 1:25 000, arkusz 1673 Sierke (Sierakowiz) (stan na 1935 r.).
48. Whitefield P.H., Hebda R.J., Jeglum J.K., Howie S., 2006, Restoring the natural hydrology of Burns Bog, Delta, British Columbia – the key to the bog's ecological recovery, [w:] A. Chantler (red.), Water under Pressure. Proceedings of the CWRA Conference Vancouver October 2006, Vancouver, s. 58-70.
49. Żurek S., 1989, Naturalne i antropogeniczne przemiany niżowego środowiska geograficznego Polski, ze szczególnym uwzględnieniem dolin rzecznych, [w:] Rola melioracji w środowisku przyrodniczym, Komitet Melioracji PAN, Warszawa, s. 23-57.
50. Żurek S., Tomaszewski H., 1996, Badanie bagien, [w:] M. Gutry-Korycka, H. Werner-Więckowska (red.), Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

89

Issue:

3

Start page:

451

End page:

466

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

Rozmiar pliku 2,2 MB ; application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:63170 ; 0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2017.3.6

Source:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 3.0 PL] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Projects co-financed by:

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, lata 2010-2014, Priorytet 2. Infrastruktura strefy B + R ; Unia Europejska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Access:

Otwarty